Translations of the Qur’an in Terms of Written Purposes

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 187 - 247, 31.12.2022

Fatih Kanca

https://doi.org/10.54659/ulum.1186374

Öz

The subject of this article is to determine for what purposes the Turkish Qur’an translations are written. Increase in Societiy’s interest in reading the translation of the Qur’an and the debates on the subject matter motivated us to prepare this study. In this study, the information given in Turkish Qur’an translation’s prefaces, presentations, and introductions, are examined and analyzed by categorizing for what purposes they are written, consequently providing a guidance to both readers and the new studies. It is seen that the specified purposes in the prefaces of these translations as to why they are written generally point out to the method and content of the translation as well. The purpose given in the preface played a crucial role for us in identifying what method the author of the translation used in translating of both the words and the verses of the Qur’an since it is the exact purpose which reveals the authors perspective towards the Qur’an. In this study, approximately hundred and fifty Turkish translations are examined. Qur’an translations are written either for personal or communal reasons. İt is also noted that a great deal of Qur’an translations are penned based on the needs at the time. For example, importance and need of understanding the Qur’an in order to find answers to the questions pertaining to the religious matters in the society and to establish a religious culture have been the reasons behind some of the Qur’an translations. Need-based translations indicate signs of innovations in terms of both format and content. For this reason, some of the Qur’an translators pen their tranlations to convey the message of the Qur’an to the modern day people with the modern day language and transmitting the message of the Qur’an to non-Arabic speaking people. Additionally, there are other type of Qur’an translation methods such as those with or without the Qur’anic text to Turkish language, with hadith commentaries and references to the related verses from the Qur’an, and those with footnotes, parantheses with explanation, color coded ones between the sentences, attractive fonts anbd designs. İt is important to understand the Qur'an in order to find solutions to the problems with religious content in the society and to create a religious culture, and the need for translations of the Qur'an has come to the fore as a goal in some translations. It is concluded that these translations are written for the following purposes; simplified language and style, striving to understand the Qur’an in the time period it was revealed, to understand the Qur’an in their mother tongue, to spread nationalism, to support an ideology or sectarian views, and from the perspectives of seerah, history, chrolonogy, discovery, and scientific developments. As a result, it is crucial to emphasize as one of the most important conclusions of this study, that the need of development of a new inclusive Qur’an translation method. It is realized that following predetermined scientific methods and criterias will produce better quality Qu’an translations. Additionally, it is vital to copy edit the Qur’an translation works in terms of language, style, content, and wording.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, The Qur, Translation, Introduction, Preface, Hatime, Purpose.

Yazılış Amaçları Bakımından Kur’an Mealleri

Öz

Bu makalenin konusu, ülkemizde yazılan Türkçe meallerin yazılış amaçlarını tespit etmektir. Toplumda meallere gösterilen ilgi ve bu meyandaki tartışmalar, bizi böyle bir çalışma yapmaya sevk etmiştir. Bu çalışma sayesinde, meallerde yer verilen giriş, ön söz, sunuş ve takdim gibi yazılarda, yazar/lara ait amaç cümlelerinden hareketle, meallerin ele alınış gayelerini kategorize ederek analizler yapılacak ve hem okuyuculara hem de yeni çalışmalara katkı sağlanacaktır. Ön sözlerde belirtilen gayeler, çoğu defa mealin yazılış metot ve muhtevasına da işaret etmektedir. Bu gaye aynı zamanda kelime ve ayet düzeyinde tercih edilecek anlamı belirlemede de en önemli unsurlardan biridir. Çünkü meal yazarının başta koyduğu amaç, Kur’an’a bakış perspektifini de biçimlendirmektedir. Bu çalışmada Türkçe yazılan yüz elli civarında meale başvurulmuştur. Meal yazımı, bireysel düşüncelerden doğabildiği gibi kimi zaman da toplumsal sebeplere dayanabilmiştir. Birçok meal de ihtiyaç argümanıyla kaleme alınmıştır. Örneğin toplumdaki dini muhtevalı sorunlara çözüm üretmek ve dini bir kültür oluşturmak için Kur’an’ı anlamanın önemli olduğu, bunun için de Kur’an çevirilerine gereksinim duyulduğu, bazı meallerde amaç olarak ön plana çıkmıştır. İhtiyaç odaklı yazılan melaller, muhteva ya da şekil bakımından yenilikleri de beraberinde getireceği şeklinde bir işaret taşımaktadır. Buna göre, bazı meal sahiplerinin günümüz insanına hitap etme, Kur’an’ın mesajının insanlara ulaştırılması misyonu gütme, yaşayan dili yakalama, Kur’an’ın anlamını Arapça bilmeyenlere ulaştırma gibi açılardan bu ihtiyacı karşılamak üzere eserlerini kaleme aldıkları görülür. Bunun yanında, Kur’an metni olmadan sadece Türkçe çeviriyi vermek, Arapça metinle Türkçe anlamı karşılıklı sayfalarda yazmak; birbirleriyle ilişkili olan ayetlere ya da ayetlerin izahı olacak hadislere atıf yapmak; satır arası, renklendirilmiş, dipnotlu ya da parantezli usûl takip etmek, dikkat çekici yazı puntoları ve tasarım kullanma gibi şekilsel olarak da farklı çalışmalar yapılmaktadır. Sonuç olarak, kimi mealler dil ve üslûba, sadelik ve kolay anlaşılırlığa; bazı mealler Kur’an’ın nüzûl dönemindeki anlamına; bazıları Kur’an’ı ana dilde anlamaya ya da ulusçuluk düşüncesini yaygınlaştırmaya; bazıları, ideolojik, meşrebî ya da mezhepçi perspektife; bazıları siret, tarih, bağlam, kronolojik, bilimsel gelişmeler vb. yaklaşımlar şeklinde çeşitlendirilebilecek çerçevelerde Kur’an’ı yorumlamaya odaklanmıştır. Bu çalışmada varılan önemli sonuçlardan biri de meal yazımında kapsayıcı bir metodun geliştirilmesine olan ihtiyacı yeniden vurgulama gereğidir. İlmî kriterleri ve yöntemi baştan belirlenmiş meal çalışmalarının daha nitelikli sonuçlar vereceği bir gerçektir. Bunun yanında ortaya çıkan meal metninin dil, üslûp, şekil ve içerik bakımında da editöryal süreçlerden geçirilmesi kaliteli bir çalışmanın diğer gerekliliğidir.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur’an, Meal, Giriş, Önsöz, Hatime, Meallerin Yazılış Amacı.

Kaynakça

• Abdullah, Ayşa Zeynep. İndirilme Sırasına Göre Yüce Kur’an-ı Kerîm ve Meâli. İstanbul: Hermes, 2019.
• Akça, Mevlüt. Kur’ân-ı Kerîm Mealinin Manzum İfadesi. Erzurum: y.y., 2005.
• Akdemir, Hikmet. “‘Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçesi’ Adlı Çeviriye Dair Bazı Değerlendirmeler”. Marife: Bilimsel Birikim (Marife: Dini Araştırmalar Dergisi) 5/2 (2005), 75-99.
• Akgül, Abdullah. Yüce Kur’an’ın Manası ve Mesajı. İstanbul: Furkan Neşriyat, ts.
• Akın, Ali. Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli. İstanbul: Ege Reklam, 2014.
• Aktaş, Erhan. Kerîm Kur’an -Türkçe Çeviri-. Ankara: Damat Ofset, Dördüncü., 2016.
• Alpsoy, Said. Açıklamalı Kur’ân-ı Kerîm Meâli. İstanbul: Ümran Yayınları, 2016.
• Altuntaş, Halil - Şahin, Muzaffer. Kur’ân-ı Kerîm Meali. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2011.
• Ata, Aysu. Karahanlı Türkçesinde İlk Kur’an Tercümesi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2019.
• Atalay, Adil Ali. Kur’ân-ı Kerîm Manzum Meâli ve Tefsir Özeti. İstanbul: Can Yayınları, 2007.
• Atay, Hüseyin. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Anlamı (Meâl). Ankara: SEK Yayınları, 1995.
• Atay, Hüseyin - Kutluay, Yaşar. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Anlamı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1961.
• Ateş, Süleyman. Kur’ân-ı Kerîm ve Cümle Meâli. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, t.y.
• Aydar, Hidayet. Kur’ân-ı Kerîm’in Tercümesi Meselesi. İstanbul: Kur’an Okulu Yayıncılık, 1996.
• Aydın, Abdullah. Kur’ân-ı Kerîm ve Meâli Celîlesi. İstanbul: Aydın Yayınevi, ts.
• Ayintâbî Mehmed Efendi. Kur’ân-ı Kerîm ve Meâli. İstanbul: Saadet Yayınevi, ts.
• Aytekin, Arif. Açıklamalı Yeni Meâl. 2 Cilt. İstanbul: Mirac Yayınları, 2019.
• Balcı, Medine. Kur’ân-ı Kerîm ve Kelime Meali. İstanbul: Ebrar Yayınları, 1993.
• Baltacıoğlu, İsmayil Hakkı. Kur’an. Ankara: Yıldız Matbaacılık ve Gazetecilik T.A.Ş., 1957.
• Bayraklı, Bayraktar. Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’an Meâli. İstanbul: Bayraklı Yayınları, 2016.
• Baytan, Enver. Kur’ân-ı Kerîm ve Meâl-i Âlîsi. İstanbul: Baytan Kitapevi, 1987.
• Beşer, Faruk. Kur’ân-ı Hakîm’in Meâli ve Kısa Tefsiri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Vakfı Yayınları, 2021.
• Beyaz, Zekeriya. Kur’ân-ı Kerîm Meâli. İstanbul: Sancak Yayınları, 2013.
• Bilgin, Abdülcelil. “Meal Yazıcılığını Tetikleyen Psiko-Sosyal Refleksler”. Kur’an Mealleri ve Metin-Merkezci Yorum. ed. Mustafa Çağrıcı. 245-271. İstanbul: Kuramer, 2021.
• Bilmen, Ömer Nasuhi. Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe Meâli Âlisi. İstanbul: Tuğra Neşriyat, 1402.
• Bolelli, Nusret - Beki, Niyazi. Kur’ân-ı Kerîm ve Meâl-i İcmâli. İstanbul: Tenvir Neşriyat, 2002.
• Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Usûlü. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1976.
• Cündioğlu, Dücane. Bir Siyasi Proje Olarak Türkçe İbadet I. İstanbul, 1999.
• Cündioğlu, Dücane. Kur’an Çevirilerinin Dünyası. İstanbul: Kapı Yayınları, 2018.
• Cündioğlu, Dücane. “Matbû Türkçe Kur’an Çevirileri ve Kur’an Çevirilerinde Yöntem Sorunu -Bir Giriş Denemesi-”. 2. Kur’an Sempozyumu Tebliğler-Müzakeler, 157-237.
• Cündioğlu, Dücane. Türkçe Kur’an ve Cumhuriyet İdeolojisi. İstanbul: Kitapevi, 1998.
• Çakır, Mehmet. Türkçe Kur’an. Ankara: Özkan Matbaacılık, ts.
• Çantay, Hasan Basri. Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm. 3 Cilt. İstanbul: Elif Ofset, 1990.
• Çelik, Kadri. Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe Açıklamalı Meali (Ehl-i Beyt a.s. Öğretileri Esasınca). Nümberg: Ehl-i Beyt Kültür Derneği/Ferec yayınları, ts.
• Çubukâbâdî, Ebû Muâz Seyfullah el-. Sahih Meal. Dâru’s-Sünne, 2017.
• Çüllüoğlu, M. Kemal. Kur’ân-ı Kerîm Türkçe Ne Diyor? b.y.: İzmir, 1990.
• Davudoğlu, Ahmed. Kur’ân-ı Kerîm ve İzahlı Meâli. İstanbul: Çelik Yayın-Dağıtım, ts.
• Dedebaba, Bedri Noyan. Kur’ân-ı Kerîm (Manzum Meal). Ankara: Ardıç Yayınları, 2007.
• Demir, Fahri. Son İlahi Mesaj: Kur’an-ı Kerim ve Açıklamalı-Yorumlu Türkçe Anlamı. 2 Cilt. Ankara, 2017.
• Demirci, Muhsin. Kur’an’ın Ana Konuları. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Vakfı Yayınları, 2016.
• Didin, Hâce Ahmet. Belagat Uygulamalı Kur’an-ı Kerim Meâli. Ankara: Rayiha, 2009.
• Dinçer, İsmail. Tevhîdi-i Kurân Meâli. İzmir: Sade Matbaacılık, 2017.
• Doğrul, Ömer Rıza. Tanrı Buyruğu. İstanbul: Ahmet Halit Kitabevi, Üçüncü., 1955.
• Döndüren, Hamdi. Evrensel Çağrı: Kur’ân-ı Kerîm Yüce Meâl ve Tefsiri. İstanbul: Çelik Yayınevi, 2005.
• Dumlu, Ömer. Konularına Göre Kur’an (Türkçe Meâl). İzmir: Nova Yayıncılık, Üçüncü., 2004.
• Durmuş, Zülfikar. Kur’an’ın Türkçe Tercümeleri. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2007.
• Eliaçık, R. İhsan. Nuzül Sırasına Göre Yaşayan Kur’ân Türkçe Meal - Tefsir. İstanbul: İnşa Yayınları, 5. Basım, 2014.
• Elik, Hasan - Coşkun, Muhammed. Kur’an Tefsiri -İndirildiği Dönem Işığında-. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Vakfı Yayınları, 2016.
• Ergin, Osman. Türk Maarif Tarihi. 5 Cilt. İstanbul: Eser Matbaası, 1977.
• Ersoy, Mehmed Akif. Kur’an Meâli. İstanbul: Mahya Yayınları, 2013.
• Esed, Muhammed. Kur’an Mesajı. çev. Cahit Koytak - Ahmet Ertürk. İstanbul: İşaret Yayınları, 1996.
• Feyizli, Hasan Tahsin. Feyzü’l-Furkân: Tefsirli Kur’ân-ı Kerîm Meâli. İstanbul: Server Yayınları, 2016.
• Firidin, Mete. Kur’ân-ı Kerîm’in Gelişmiş Etimolojik Meali. y.y.: Derleme Nüshası, t.s.
• Gölpınarlı, Abdülbâki. Kur’ân-ı Kerîm ve Meâli. İstanbul: Elif Kitapevi, 2003.
• Gözeler, Esra. Kur’an Ayetlerinin Tarihlendirilmesi. İstanbul: Kuramer, 2016.
• Gül, Ali Rıza. “Bazı Meal ve Tefsirlere Yöneltilen Eleştirilerin Bilimsel Değeri Üzerine (Bir Makalenin Düşündürdükleri)”. İslâmiyât 13/44 (2002), 449-460.
• Gülle, Sıtkı. Kelime Anlamlı Kur’an-ı Kerîm Meâli. 2 Cilt. İstanbul: Huzur Yayın Dağıtım, 2004.
• Gümüş, Sadreddin. “Cumhuriyet Döneminde (1923-1960 Arası) Meâl Çalışmaları”. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi 5 (2015), 285-331.
• Güneş - Heyet. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Anlamı. Güçlü Gazetecilik, Yayıncılık ve Matbaacılık A. Ş., ts.
• Günver, Süleyman. Konularına Göre Kur’an’ın Meali. İzmir: y.y., 2011.
• Gürel, Şevket. Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Yüce Meali. İstanbul: Sağlam Yayınları, 2002.
• Hacımüftüoğlu, Halil. Kuran Tercümelerinde Yöntem Sorunu. İstanbul: İz Yayıncılık, 2008.
• Hamidullah, Muhammed. Aziz Kur’an: Çeviri ve Açıklama. çev. Abdülaziz Hatip - Mahmut Kanık. İstanbul: Beyan Yayınları, 2000.
• Hamidullah, Muhammed. Kur’ân-ı Kerîm Tarihi. çev. Mehmet Sait Mutlu. İstanbul: Yağmur Yayınları, 1965.
• Heyet. Kur’an (Çeşitli Dillerden Derleme Meal). İstanbul: Oktay Yayın Evi, 1971.
• Heyet. Kur’ân-ı Kerîm Meal ve Tefsiri. İstanbul: Tercüman Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş., 1982.
• Heyet. Kur’ân-ı Kerîm -Türkçe Meali-. Yeni İstanbul Gazetesi, 1388.
• Heyet. Kur’ân-ı Kerîm ve Karşılıklı Muhtasar Meâli. Isparta: Hayrat Neşriyat, 2013.
• Heyet-Milliyet. Kur’ân-ı Kerîm Türkçe Anlamı (Meal). İstanbul: Milliyet Gazetesi, 1982.
• Hizmetli, Mustafa. Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe Anlamı. Ankara: Birleşik Yayıncılık, 1997.
• Hulûsi, Ahmed. Allah İlminden Yansımalarla Kur’an-ı Kerîm Çözümü. İstanbul: Allah İlminden Yansımalarla Kur’an-ı Kerîm Çözümü Merkezi, 2011.
• Hüseynî, Süleyman Tevfik el-. Kur’ân-ı Kerîm Tercemesi. İstanbul, 1924.
• Işıcık, Yusuf. Kur’an Meali. Konya: Konya İlahiyat Derneği Yayınları, 2010.
• İbn Fâris, Ebü’l-Hüseyn Ahmed b. Fâris b. Zekeriyyâ b. Muhammed er-Râzî el-Kazvînî el-Hemedânî. Mücmelü’l-luga li İbni Fâris. thk. Züheyr Abdülmuhsin Sultân. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1406.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî er-Rüveyfî. Lisânü’l-‘ârab. thk. Abdullah Ali el-Kebîr. Kahire: Dâru’l-Meʿârif, 1119.
• İnan, Abdülkadir. Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçeye Tercümeleri Üzerinde Bir İnceleme. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1961.
• İnan, Hacı. Kur’ân-ı Kerîm ve Yüce Meâli. İstanbul: Dua Yayıncılık, 2013.
• İslamoğlu, Mustafa. Hayat Kitabı Kur’an. İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2009.
• İzmirli, İsmail Hakkı. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Anlamı. İstanbul: Eren Yayınları, ts.
• Kadri, Hüseyin Kazım. Nûru’l‐Beyân Kur’an’ın Türkçe Tercümesi. 2 Cilt. İstanbul: Matbaa‐i Âmire, 1340.
• Kahveci, Niyazi. Kur’ân-ı Kerîm Tercümesi-İniş Sırası ve Sebepleri İle-. Ankara: Sinemis, 2016.
• Kanca, Fatih. “Kur’an’ın Bazı Odak Kavramlarının Meallere Yansıtılma Sorunu ‘Anlamak İçin Türkiye Kur’an (Meal)’ Adlı Çalışma Örneğinde”. Trabzon İlahiyat Dergisi 9/1 (2022), 1-37.
• Kandemir, M. Yaşar vd. Ayet ve Hadislerle Açıklamalı Kur’an-ı Kerîm Meâli. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Vakfı Yayınları, 2010.
• Kara, Ali. Kur’ân-ı Kerîm Türkçe Meâli. Ankara: Ensar Neşriyat, 2014.
• Kara, Osman. “Teori ve Uygulama Açısından Meâllerin Girişleri”. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi - Atatürk Üniversitesi İslâmi İlimler Fakültesi Dergisi 47 (2017), 9-30.
• Karaalp, Cahit. “Ahmet Didin’in Rayiha Yayıncılık Tarafından Neşredilen Renkli Mealindeki Çeviri Yanlışları”. Tefsir Araştırmaları Dergisi 5/1 (2021), 93-159.
• Karakaya, Hasan vd. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli. İstanbul: Hikmet Neşriyat, 1986.
• Karaman, Hayrettin vd. Kur’ân-ı Kerîm Meâli. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2020.
• Kazdal, İsmail. Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe Meali (Kur’an Çevirilerinin Meali) -Nüzül Sırasına Göre-. İstanbul: Kur’an Okulu, 2008.
• Keleş, Yunus - Tural, Tahir. Satır Arası Kelime (Kırık) Meâl. Nuh Yayıncılık, ts.
• Keskioğlu, Osman. Kur’ân-ı Kerîm Bilgileri. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 1989.
• Keskioğlu, Osman. Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe Açıklaması. İstanbul: Eren Yayıncılık, 1988.
• Kılıç, Mustafa Cemil. Türkçe Kur’ân. İstanbul: y.y., 2012.
• Kısa, Mahmut. Kısa Açıklamalı Kur’ân-ı Kerîm Meâli. Konya: Armağan Kitaplar, 2020.
• Kocabıyık, Hüseyin Selim. Surelerin İniş Sırasına Göre Kur’an-ı Kerim’in Türkçe Çevirisi. İstanbul: Mihenk, 2018.
• Kocadağ, Ebülfez. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli. İstanbul: Asr Yayınları, 2016.
• Kocaoğlu, Sami. İniş Sırasına Göre Apaçık Kur’an ve Türkçe Hikmetli Meâli. İstanbul: Zafer Matbaası, Dördüncü., 2015.
• Koçyiğit, Hikmet. “Günümüz Türkçe Kur’an Meâlleri Üzerine Bir Tasnif Denemesi”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 37 (2017), 79-121.
• Köprülü, M. Fuad. Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Ötüken Yayınları, 1981.
• Kuntman, Orhan. Kur’ân-ı Kerîm -Açıklamalı Meâl-. Ankara: Ufuk Matbaa, 2002.
• Küçüker, Ali. Fıkhî Hükümler ve İlmî Çözümler Açısından Kur’an-ı Kerim’in İzahlı Meali. 2 Cilt. Ankara: Anıl Grup Matbaacılık, 2012.
• Külünkoğlu, Cemal. Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli. İstanbul: Asır, 2010.
• Manaz, Abdullah. Kronolojik Türkçe Kur’an. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2008.
• Megâmiz, Zeki. Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe Tercümesi. İstanbul: Marifet Matbaası, 1344.
• Mevdûdî, Ebü’l-Âlâ. Açıklamalı Kur’ân-ı Kerîm Meâli: Tercümânü’l-Kur’ân. çev. Muhammed Han Kayanî. İstanbul: İnkılâp Yayınları, 2004.
• Mihr, İmam İskender Ali. Kur’ân-ı Kerîm Meali. İzmir: Met Matbaacılık, 2017.
• Musa Kazım Efendi. Dini, İctimâî Makaleler. y.y.: Evkâf-ı İslâmiyye Matbaası, 1336.
• Mutlu, İsmail - Döğen, Şaban. Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli. İstanbul: Yeni Asya Neşriyat, 1991.
• Müftüoğlu, Mehmet. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe’ye Tercümesi (Açıklamalı). İstanbul: Aydan Yayıncılık A. Ş., 2016.
• Naci, Kasım. Kur’an-ı Kerîm ve Genişletilmiş Türkçe Açıklaması. İstanbul: Naci Kasım-İstanbul maarif Kütüphanesi ve Matbaası A. Ş., 1988.
• Namlı, Tuncer. Kur’an Aydınlığı -Kronolojik Kur’an Meâli-. Ankara: Fecr Yayınları, 2017.
• Nur, Osman. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Açıklaması. İstanbul: Metamorfoz Yayıncılık, 2017.
• Ocakoğlu, Feride. 1980-90 Yılları Arasında Türkiye’de Mealcilik Akımı. Şanlıurfa: Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Okuyan, Mehmet. Açıklamalı Kur’an: Meal-Tefsir. İstanbul: Haliç Üniversitesi Yayınları, 2022.
• Orhan, Burhan. Kur’ân-ı Kerîm Mâli -Açıklamalı-. İstanbul: Kitsan, 2007.
• Öngüt, Ömer. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli Âlisi. İstanbul: Hakikat Yayıncılık, 2001.
• Öz, Ahmet. “Besim Atalay (1882-1965)’in Tanrı Kitabı Adlı Meali”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 6/27 (2013), 428-441.
• Özbey, Salih. Kur’ân-ı Kerîm Sebeb-i Nüzûlü Açıklamalı ve Kelime Meâli. Adıyaman, 2006.
• Özdemir, Mahmut. Kur’an-ı Kerîm ve Türkçe Meâli. Ankara: Sarıyıldız Oftset, 2011.
• Özkan, Mustafa. “Eski Anadolu Türkçesi Döneminde Ortaya Konan Kuran Tercümeleri Üzerine - I”. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi 39/39 (2012), 115-159.
• Özsoy, Ömer. “Yeniden Kur’an Çevirisi, Hangi Anlam?” Kur’ân Mealleri ve Metin-Merkezci Yorum. ed. Mustafa Çağrıcı. 25-48. İstanbul: Kuramer, 2021.
• Özsoy, Ömer - Güler, İlhami. Konularına Göre Kur’an. Ankara: Fecr Yayınları, 2013.
• Öztürk, Abdülvehhap. Kur’ân-ı Kerîm ve Meâli. Trabzon: Trabzon Belediyesi Kültür Yayınları, 1996.
• Öztürk, Mustafa. Cumhuriyet Türkiyesinde Meal ve Tefsirin Serencamı. Ankara: Ankara Okulu, 2017.
• Öztürk, Mustafa. Kur’ân-ı Kerîm ve Meali. Ankara: Otto, 2008.
• Öztürk, Mustafa. “Meâl Kavramının Mahiyeti, Tarihçesi ve Meâlcilik Tecrübesi”. Kur’ân Mealleri ve Metin Merkezci Yorum. ed. Mustafa Çağrıcı. 131-198. İstanbul: Kuramer, 2019.
• Öztürk, Mustafa. Meal Kültürümüz. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2015.
• Öztürk, Yaşar Nuri. Kur’ân-ı Kerîm Meâli. İstanbul: Yeni Boyut, 2012.
• Pamuk, Arif - Serin, Rahmi. Kur’ân-ı Kerîm ve Yüce Meâli. İstanbul: Pamuk Yayıncılık, 2005.
• Parlak, Salih. Bilgi Toplumuna Doğru Kur’an-ı Kerim ve Meal-Tefsiri. İstanbul: 2001 Yayınları, 2001.
• Parlıyan, Abdullah. Kur’ân-ı Kerîm ve Özlü Tefsir. Konya: Konya Kitapçılık, 2003.
• Peker, Hüseyin. Kur’an Meâli -Sade ve Akıcı Bir Üslup-. Ankara: Gece Kitaplığı, 2015.
• Piriş, Şaban. Kur’ân-ı Kerim Türkçe Anlamı. Kayseri: Okyanus Kitapevi, 2013.
• Sabri, Mustafa. Dini Müceddidler. İstanbul: Sebil Yayınları, 1338.
• Sadak, Bekir. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Anlatımı. İstanbul: Ötüken, 1989.
• Sadreddin, Gümüş vd. Kur’ân-ı Kerîm ve İzahlı Meâli (Türkçe Anlamı). İstanbul: İpek Yayınları, 1997.
• Safa, Ali Rıza. Kur’ân-ı Kerîm -Gerçek-. İstanbul: İleri Yayınları, 2018.
• Sağman, Ali Rıza. Lafzen ve Meâlen Kur’an-ı Hakim’in Tercemesi. İstanbul: Üçdal Neşriyat, ts.
• Saîd, Cemil. Türkçe Kur’ân-ı Kerîm. b.y.: y.y., 1925.
• Salih Akdemir. Son Çağrı Kur’ân. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2009.
• Sarıkaya, Abdullah (ed.). Kur’ân-ı Kerîm ve Satır Arası Kelime Kelime Türkçe Okunuşu. Konya: Haktan Yayın Dağıtım, ts.
• Saruhan, A. Metin. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli ve Tefsiri. Erkam Matbaası, 2002.
• Sevinçgil, Ömer. Gençler İçin Kur’an Meali. İstanbul: Carpe Diem, 2013.
• Sezer, Mustafa. el-Furkân: Kur’an-ı Kerîm’in Özlü Tefsiri. 2 Cilt. İstanbul: Tayf Yayınları, 2019.
• Shephard, William E. “Çağdaş İslâmî Etiketler”. çev. Süleyman Kalkan. Kalem Dergisi 9 (1988).
• Subhi Sâlih. Mebâhis fî ’ulûmi’l-Kur’ân. Dârü’l-’İlmi li’l-Melâyîn, 2000.
• Sülün, Murat. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Anlamı. İstanbul: Çağrı Yayınları, 2012.
• Sütmen, A. Adnan. Kur’ân-ı Kerîm’in Meâlen Manzum Açıklaması. İstanbul: Üçdal Neşriyat, 1984.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî eş-Şâfiî es-. el-İtkân fî ’ulûmi’l-Kur’ân. thk. Muhammed Ebü’l-Fadl İbrâhîm. b.y.: el-Heyetü’l-Mısrıyyetü’l-Âmmetü li’l-Kitâb, 1394.
• Şâtıbî, Ebû İshâk İbrâhîm b. Mûsâ b. Muhammed el-Lahmî el-Gırnâtî. el-Muvafakât. thk. Hasan Ali Süleyman. Dâru İbn ’Afvân, 1417.
• Şener, Abdülkadir vd. Yüce Kur’an ve Açıklamalı - Yorumlu Meâli. İzmir: Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Matbaacılık ve Ticaret İşletmesi, 2011.
• Şimşek, Ümit. Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meali. İstanbul: Zafer Yayınları, 2004.
• Taha, Şeref Aziz - Çelik, Kemal. Kur’ân-ı Kerîm Türkçe Çeviri. Ankara: Araştırma Yayınları, 2006.
• Taşkın, Hikmet. Konularına Göre Kur’ân-ı Kerîm Meâli. İstanbul: Madve, 1994.
• Tekin, Ahmet. Tefsirî Meal -Kur’an’ın Anlaşılmasına Doğru-. İstanbul: Kelam Yayınları, 2016.
• Togan, Zeki Velid. “Londra ve Tahran’daki İslami Yazmalar”. İslam Tetkikleri Enstitüsü Dergisi 3 (1960).
• Toptaş, Mahmut. Kur’ân-ı Kerîm Meâli. İstanbul: Cantaş Yayınları, 2002.
• Tunç, Abdulselam vd. Renkli Kelime Mealli Kur’an-ı Kerîm. İstanbul: Seda Yayınları, 2012.
• Turabi, Murtaza. Kur’ân-ı Kerîm ve Meâli. İstanbul: Kevser, 2012.
• Türk, Mehmet. Allah’ın Kelâmı (Meal-Tefsir). İstanbul: Kitap Dünyası, 2018.
• Türkmen, Sadık. İniş Sırasına Göre Kur’ân’ın (Kâinat/Sünnet ve Akıl/Bilim Işığında Yapılmış) Türkçe Çevirisi. İstanbul: Sadık Türkmen Yayınları, 2010.
• Tüzüner, Abdullah Atıf. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Meali. İstanbul: Çeltüt Matbaacılık, 1970.
• Ustaosmanoğlu, Mahmud. Kur’ân-ı Mecîd ve Tefsirli Meâl-i Âlîsi. İstanbul: Yâsin Yayınevi, 2007.
• Uzunkaya, Bahattin. Kur’an: Orjinalinden Türkçe Çevirisi. İstanbul, 1995.
• Yakıt, İsmail. Kur’ân-ı Hakîm Meâli -Semantik Analizli Açıklamalı ve Yorumlu-. İstanbul: Ötüken, 2020.
• Yavuz, Ali Fikri. Kur’ân-ı Kerîm ve İzahlı Meâli Âlîsi. İstanbul: Sönmez Neşriyat ve Matbaacılık A. Ş., 1969.
• Yazırda, Elmalılı Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. İstanbul, 1960.
• Yıldırım, Celal. Tefsirli Kur’ân-ı Kerîm Meâli. İzmir: Anadolu Yayınları, 1984.
• Yıldız, Mustafa. Son Mesaj: Kur’an-ı Kerim ve Gerekçeli Türkçe Meali. İstanbul, 2016.
• Yıldızlı, Hayri. Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe İfadesi. Balıkesir: Bilgi&İletişim Yayınları, 2013.
• Yılmaz, Hakkı. Nüzul Sırasına Göre Kur’an’ın Türkçe Meali. İstanbul: İşaret Yayınları, 2011.
• Yılmaz, Mehmet Nuri. Kur’ân-ı Kerîm ve Meâli. Ankara: Kürsü Yayıncılık, 1998.
• Yılmaz, Nedim. Kur’ân-ı Kerîm ve İzahlı Meali. İstanbul: Hisar Yayınevi, 1996.
• Yüksel, Edip. Mesaj: Kur’an Çevirsi. İstanbul: Ozan Yayıncılık, 2013.
• Zehebî, Muhammed Seyyid Hüseyin ez-. et-Tefsîr ve’l-müfessirûn. Kahire: Mekketü Vehbe, ts.