Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Bir Metin Uyarlama Örneği: Ömer Seyfettin’in “Miras” Hikâyesi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 57 - 69, 31.12.2022

Emine Zorlu Zeki Gürel

Öz

Yabancı bir dili öğrenirken sadece; o dile ait sözcük ve belirli dil bilgisi kurallarını öğrenmeyiz. Hedef dilin kültürel özelliklerini, inanç ve değerler sistemini de öğreniriz. Bununla birlikte hedef dilin öğretiminde dili bağlam içerisinde en iyi yansıtan materyaller, metinlerdir. Bu bağlamda yabancı dil öğretiminde yardımcı okuma kitapları ve edebî metinler dört temel dil becerisini kazandırmada önemli bir yere sahiptir. Seviyeye uygun yardımcı okuma kitapları ve edebî metinlerin kullanılması, hedef kitlenin bilgi ve kültür düzeyini artıracağı gibi hedef dile ait düşünme ve algılama sürecine de olumlu yönde etki edecek; ayrıca öğrenilen bu dilin ait olduğu kültürü, sosyal yaşamı, tarihini, zihniyetlerini tanıma ve öğrenmede fayda sağlayacaktır. Bu çalışmanın amacı yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde, hedef kitlenin seviyesine uygun yardımcı okuma kitaplarının dili bütüncül olarak aktarmadaki rolü de göz önünde bulundurularak öğrencinin yardımcı okuma kitabı ihtiyacına yönelik metin uyarlamaktır. Çalışmada kullanılan yöntem betimsel niteliktedir. Bu kapsamda hikâye türündeki yazınsal metinlerin A1-A2 seviyesine uyarlanması üzerinde durulmuştur. Bu amaçla hazırlanılan çalışmanın yabancılara Türkçe öğretimi alanına katkı sağlayacağını öngörülmektedir. Çalışmanın örneklemini oluşturan hikâye uyarlanırken A1-A2 dil seviyesinde bilinmesi gereken dil yapılarında; Avrupa Dilleri Ortak Çerçeve Metni okuma kazanımları esas alınmış, ayrıca Gazi TÖMER ve Ankara TÖMER yabancılara Türkçe ders kitaplarındaki A1-A2 seviyesini bitiren öğrencilerin dilbilgisi konuları temel alınmış. Buradaki kazanımlarından hareketle hikâye uyarlaması yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi, okuma becerisi, yardımcı okuma kitabı

Kaynakça

• Birol, C. ve Özbay, M. (Eds.) (2013). Yabancılara Türkçe öğretimi için ölçme değerlendirme soruları, Pegem Akademi, Ankara.
• Bölükbaş, F. ve Keskin, F. (2010). Yabancı dil olarak türkçe öğretiminde metinlerin kültür aktarımındaki işlevi, Turkish Studies –International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(4), 221-235.
• Demircan, Ö. (1990). Yabancı dil öğretim yöntemleri. İstanbul: Ekin.
• Demirel, Ö. (2010). Yabancı dil öğretimi; dil pasaportu- dil biyografisi dil dosyası, Ankara: Pegem.
• Durmuş, M. (2013). Türkçenin yabancılara öğretimi: sorunlar, çözüm önerileri ve yabancılara Türkçe öğretiminin geleceğiyle ilgili görüşler, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 207-228.
• Günay, V. D. (2007). Metin bilgisi. İstanbul: Multilingual.
• Gürler, H. (2017). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Sait Faik Abasiyanik’ın Hikâyelerinin A1- A2 Seviyesine Uyarlanması.Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Göçer, A. ve Moğul, S. (2011). Türkçe’nin yabancı dil olarak öğretimi ile ilgili çalışmalara genel bir bakış, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6 (3),801.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel.
• Özbay, M. (2011). Anlama teknikleri: I Okuma eğitimi. Ankara: Öncü Kitap.
• Özil, Ş. (1991). Dil ve kültür çağdaş kültürümüz, olgular – sorunlar, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği. İstanbul: Cem.
• Polat, N. H. (2019). Ömer Seyfettin bütün hikayeleri. İstanbul: Yapı Kredi. Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.