Kültür Unsurlarından Yöresel Mutfak Üzerine Bir Değerlendirme: Kastamonu İli Örneği

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 44 - 59, 30.12.2024

Ümit Çelebican

Öz

Kültür, toplulukları bir arada tutar ve millet hâline getirir. Tüm maddi ve manevi kültür unsurlarını birey, aynı zamanda kendisi de bir kültür unsuru olan dil sayesinde kazanır. Malzemesi dil olan edebiyat da toplumla sıkı bir bağ içindedir ve merkezine “insan”ı aldığından kültürden bağımsız hareket etmeyen bir sanattır. Literatür incelendiğinde diğer kültür unsurları gibi nesilden nesle ancak dil aracılığı ile aktarılabilen, kültürel miras yöresel yiyecek ve içeceklerle ilgili çalışmaların yapıldığı görülse de konuyla ilgili dil ve edebiyat ilişkisi kurularak ve gençlere -ortaöğretim öğrencilerine- yönelik yapılmış bir farkındalık oluşturma yönünde yapılmış bir çalışmanın bulunmadığı görülmüştür. Bu çalışmayla bu eksiğe dikkat çekmek amaçlanmıştır. Bu amaca ulaşmak için kolayda örneklem metodu kullanılarak gönüllülük esasıyla seçilen 24 öğrenciyle gerekli izinler alınarak görüşme yapılmıştır. Verilerin analizinde nitel araştırma yönteminden yararlanılmış, betimleyici istatistiklerle birlikte içerik analizi teknikleri uygulanmış, katılımcılardan alınan yanıtlar gruplandırılarak yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda katılımcılar tarafından gelecek nesillere aktarılması gereken kültürel miras ve edebiyatın konusu olarak görülen yöresel mutfak ürünlerinin pek çoğunun adlarının duyulmadığı ve tüketilmediği; evlerin pek çoğunda bu ürünlerin yapılmadığı görülmüştür. Bu nedenle bu kültürel miras unsurlarının yaşatılabilmesi için özellikle gençler üzerinde yapılacak çeşitli farkındalık çalışmaları ve sektör işletmelerinin desteklenmesi önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kültürel Miras, Dil, Edebiyat, Yöresel Yemekler, Farkındalık

Evaluation of Local Cuisine as One of the Cultural Elements: The Case of Kastamonu Province

Öz

Kaynakça

• Aaker, D.A., Kumar, V. & Day, G.S., (2007). Marketing research, 9. Edition, John Wiley & Sons, Danvers.
• Abdurrezzak, A. O. (2014). İşlevsel teori bağlamında yemek kültürünün iletişimsel yönü. Electronic Turkish Studies, 9(11).
• Alay, O. (2017). Şathiye, tekerleme ve “tiridina bandım” türküsü bağlamında ima ve gerçeklik. Şarkiyat, 9(1), 69-88.
• Avcı, M. & Şahin, İ. (2014). Geleneksel Kastamonu mutfağı ve yemek kültürü, KSBD Karadeniz Özel Sayısı, (31-56)
• Aydoğdu, A. & Duman, S. (2017). Destinasyon çekicilik unsuru olarak gastronomi turizmi: Kastamonu örneği / Gastronomy tourısm as a element of destınatıon attractıon: an example of Kastamonu. Turar Turizm ve Araştırma Dergisi, 6 (1), 4-23.
• Aydoğdu, A. & Mızrak, M. (2017). Yöresel yemeklerin sürdürülebilirliğinde standart reçetelendirmenin önemi: Kastamonu mutfağı örneği - yerel gıdaların sürdürülebilirliği üzerinde standart tariflerin önemi: Kastamonu mutfağından bir örnek. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (20), 366-394.
• Aytür, N. (1988). Dil-edebiyat-kültür ilişkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1).
• Belge, M. (2016). Tarih boyunca yemek kültürü. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Beşirli, H. (2010). Yemek, kültür ve kimlik. Milli Folklor, 22(87), 159-169.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches (2. Baskı). USA: SAGE Publications.
• Çam, O. & Çılgınoğlu, H. (2021). Yöresel mutfakların gastronomi turizmindeki önemi: Kastamonu mutfağı örneği. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 6 (1) , 176-192.
• Davey, L. (2009). The application of case study evaluations. (Çev: Tuba Gökçek). Elementary Education Online, 8(2), 1-3.
• Fırat, M. (2014). Yemeğin ideolojisi ya da ideolojinin yemeği: kimlik bağlamında yemek kültürü. Folklor/Edebiyat, 20(80), 129-140.
• Göçer, A. (2012). Dil-kültür ilişkisi ve etkileşimi üzerine. Türk Dili, 729(1), 50-57.
• Güftâ, H., & Kan, M. (2011). İlköğretim 7. Sınıf Türkçe ders kitabının dil ile ilgili kültür ögeleri Açısından incelenmesi/The Study Of The Turkısh Coursebook Of Grade 7 Elementary School In Terms Of Language-Related Cultural Elements. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 239-256.
• Güner, D. & Çılgınoğlu, H. (2023). Gastronomi şehri Afyonkarahisar ve slow food Nuh’un ambarı projesindeki yeri. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 7 (1), 281-300.
• Köktan, Y., & Duyku, G. (2017). TRT repertuvarında yer alan Kastamonu türkülerinde söz unsuru. Türük Uluslararası Dil Edebiyat ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi, 1(11), 470-491.
• Kösoğlu, N. (1992). Milli kültür ve çorba, milli kültür ve kimlik, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Malhotra, N. K. (2004). Marketing research an applied orientation, 4. Edition, Pearson Prentice Hall, New Jersey. Nalcıoğlu, A. U. (2016). Edebiyat ve kültür üzerine/about literature and culture. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2).
• Özcan, Ö. (2002). Türk edebiyatında hiciv ve mizah. İstanbul: İnkılâp Yayınları.
• Sandıkçı, M., Aydoğdu, A. & Pamukçu, H. (2015). Yöresel yemeklerin menülerde yer alma düzeyi: Kastamonu konakları örneği, 1. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Sempozyumu, 19-21 Kasım, (773-785).
• Tekin, B. (2017). Mutfakta edebiyat: Laura Esquıvel’in acı çikolata adlı eserinde yemek kültürü ve duyguların etkileşimi. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (37), 131-140.
• Trichopoulou, A., Soukara, S. & Vasilopoulou, E. (2007). Traditional foods: a science and society perspective. Trends in Food Science & Techonology, 18 (8), 420-427.
• turkish-cuisine.org (2023). Kastamonu'nun ünlü yemek, yiyecek ve içecekleri. http://www.turkish-cuisine.org/print.php?id=152&link=http://www.turkish-cuisine.org/regional-cuisine-4/black-sea-region-124/kastamonu-152.html (ET.02.10.2023).
• Türk, H., & Şahin, K. (2004). Antakya geleneksel yemek kültürü. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2).
• Ural, A. & Kılıç, İ. (2011). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. İstanbul: Detay Yayıncılık.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zikmund, W. G. (1997). Business research methods, 5. edition, The Dryden Press, Orlando.