Sağlık Alanında Öğrenim Gören Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Afet Konusundaki Bilgi Tutum ve Davranışları: Tanımlayıcı Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 642 - 651, 25.04.2024

Ayşe Öz , Tarık Özmen

Öz

Amaç: Sağlık alanında öğrenim gören meslek yüksekokulu öğrencilerinin afet konusundaki bilgi tutum ve davranışlarının belirlenmesidir. Gereç ve Yöntem: Kesitsel ve tanımlayıcı nitelikte olan bu çalışma 362 öğrenci (282 kız, 80 erkek) ile gerçekleştirildi. Öğrencilerin sosyodemografik özellikleri, afet hakkındaki bilgileri, Genel Afet Hazırlık İnanç Ölçeği (GAHİÖ) “google survey” aracı ile sorgulandı. Bulgular: Araştırmaya katılan öğrencilerden %51,1’inin afet gördüğü ve en çok görülen afet çeşidinin %40,6 oranı ile deprem olduğu anlaşıldı. Öğrencilerin %19,1’inin yaşadıkları yerde afet acil durum planı varlığından haberdar oldukları, % 44,8’inin yaşadıkları yerde dolap, ayna, mobilya vb. eşyaların sabitlenmiş olduğu, %24,6’sının yaşadıkları yerde acil durum/afet çantasının olduğu, %65,7’sinin afetler ile ilgili eğitim aldığı tespit edildi. Öğrencilerin GAHİÖ toplam puan ortalaması 154,46±9,83 olarak hesaplandı. GAHİÖ puan ortalamasına göre erkekler ve kızlar arasında (p=0,146), öğrenim gördükleri programlar arasında (p=0,290), herhangi bir afetle karşılaşan öğrenciler ve karşılaşmayanlar arasında anlamlı bir fark bulunmadı (p=0,265). Fakat, GAHİÖ puan ortalamasının afetler konusunda eğitim gören öğrencilerin görmeyenlere göre anlamlı olarak daha yüksek (p=0,011) olduğu tespit edildi. Sonuç: Bireylerin daha önce afet geçirmiş olmaları afetlere hazırlık konusunda yeterli donanıma sahip olduklarını göstermeyebilir, fakat afetler konusunda eğitim alan bireyler eğitim almayanlara göre afet durumunda daha doğru hareketlerde bulunabilirler. Sağlık alanında öğrenim gören meslek yüksekokulu öğrencilerinin afetler konusunda teorik ve uygulamalı eğitimler ile bilgi düzeylerinin artırılması, afetlere daha hazırlıklı olmaları ve afetlere müdahalede önemli rol alabilmeleri açısından çok önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Afet, Bilgi düzeyi, Öğrenciler, Sağlık, Tutum.

Knowledge, Attitudes and Behaviors of Vocational School Students Studying in the Field of Health Regarding Disaster: A Descriptive Study

Öz

Objective: To determine the knowledge, attitudes and behaviors of vocational school students studying in the field of health about disaster. Methods: This cross-sectional descriptive study was conducted with 362 students (282 female, 80 male). Sociodemographic characteristics of the students, their knowledge about disasters, and the General Disaster Preparedness Belief Scale (GDPBS) were questioned with the "google.survey" tool. Results: It was found that 51.1% of the students participating in the study had experienced a disaster and the most common type of disaster was earthquake with a rate of 40.6%. It was determined that 19.1% of the students were aware of the existence of a disaster emergency plan where they lived, 44.8% of them were aware that items such as cabinets, mirrors, furniture, etc. were fixed where they lived, 24.6% of them had an emergency/disaster bag where they lived, and 65.7% of them received training on disasters. The mean total score of the students was calculated as 154.46±9.83. No significant difference was found between boys and girls (p=0.146), between the programs they studied (p=0.290), between students who had encountered any disaster and those who had not (p=0.265). However, it was found that the mean score of the GDPBS was significantly higher (p=0.011) for the students who received training on disasters compared to those who did not. Conclusion: The fact that persons have experienced before may not indicate that they adecuately equipped to prepare for disasters, but persons who have received training on disasters can take more correct actions in case of disasters than those who have not received training. It is very important to increase the level of knowledge of vocational school students studying in the field of health with theoretical and practical trainings on disasters in order to be more prepared for disasters and to take an important role in disaster response.

Anahtar Kelimeler

Attitute, Disaster, Health, Knowledge, Students.

Kaynakça

• Adiyoso, W., & Kanegae, H. (2012). The effect of different disaster education programs on tsunami preparedness among school children in Aceh, Indonesia. Disaster Mitigation of Cultural Heritage and Historic Cities, 6(1), 165-172 .Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/312549383
• Avcı, S., Kaplan, B., & Ortabağ, T. (2020). Hemşirelik bölümündeki öğrencilerin afet konusundaki bilgi ve bilinç düzeyleri. Resilience, 4(1), 89-101. https://doi.org/10.32569/resilience.619897 Bulat, Ç., & Özbaşı, D. (2021). Üniversite personelinin afet yönetimi hakkında bilgi, tutum ve davranışlarının incelenmesi: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Örneği. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, (16), 68-82. https://doi.org/10.20860/ijoses.996847
• Center, A. D. P. (2008). A study on impact of disasters on the education sector in Cambodia. Asian Disaster Preparedness Center.Retrieved from https://www.adpc.net/Igo/category/ID127/doc/2013-ei8Lcp-ADPC-DRR_Construction_New_Roads_RCC_Guideline_3.1.pdf
• Dinçer, İ., Akın, M. K., Akın, M., Orhan, A., Ozan, O., Varol, M. B., & Benlioğlu, T. B. (2023). 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremleri. DOI:10.13140/RG.2.2.35770.26565
• Ertuğrul, B., & Ünal, S. D. (2020). Bir vakıf üniversitesi sağlık hizmetleri meslek yüksekokulunda öğrenim gören öğrencilerin genel afete hazırlıklı olma inanç durumlarının belirlenmesi. Afet ve Risk Dergisi, 3(1), 31-45. https://doi.org/10.35341/afet.653911
• Inal, E., & Dogan, N. (2018). Improvement of general disaster preparedness belief scale based on health belief model. Prehospitaland Disaster Medicine, 33(6), 627-636. https://doi.org/10.1017/S1049023X18001012
• İnal, E., Kocagöz, S., & Turan, M. (2012). Temel afet bilinç ve hazırlık düzeyinin saptanmasına yönelik bir araştırma. Türkiye Acil Tıp Dergisi.Erişim: https://app.trdizin.gov.tr/makale/TVRReU1URTRPQT09
• Kadıoğlu, M. (2008). Modern, bütünleşik afet yönetimin temel ilkeleri. Afet Zararlarini Azaltmanin Temel İlkeleri, 1.Erişim:https://www.researchgate.net/publication/258108841
• Koç, H. (2013). Türk Basınının Doğal Afetlere İlişkin Bakış Açısını Belirlemeye Yönelik Bir İnceleme. Journal of World of Turks/Zeitschrift für die Welt der Türken, 5(2).Erişim: https://www.dieweltdertuerken.org/index.php/ZfWT/article/view/501
• Kusumasari, B., Alam, Q. and Siddiqui, K. (2010). Resource capability for local government in managing disasters. Disaster Prevention and Management: An International Journal, 19( 4), 438‐51. https://doi.org/10.1108/09653561011070367
• Moe, T. L., Gehbauer, F., Senitz, S., & Mueller, M. (2007). Balanced scorecard for natural disaster management projects. Disaster Prevention and Management: An International Journal, 16(5), 785-806. https://doi.org/10.1108/09653560710837073
• Musacchio, G., Falsaperla, S., Bernhardsdóttir, A. E., Ferreira, M. A., Sousa, M. L., Carvalho, A., & Zonno, G. (2016). Education: Can a bottom-up strategy help for earthquake disaster prevention?. Bulletin of Earthquake Engineering, 14, 2069-2086.https://doi.org/10.1007/s10518-015-9779-1
• Muttarak R, Lutz W (2014) Is education a key to reducing vulnerability to natural disasters and hence unavoidable climate change? Ecology and Society, 19(1),42. https://doi.org/10.5751/ES-06476-190142
• Sunar, S. (2023). Türkiye’de mülki idare amirliği sisteminde afetleri yönetebilmenin hukuki çerçevesi. Dumlupınar Üniversitesi İİBF Dergisi, (11), 136-143. https://doi.org/10.58627/dpuiibf.1313807
• Şahin, Y., Lamba, M., & Öztop, S. (2018). Üniversite öğrencilerinin afet bilinci ve afete hazırlık düzeylerinin belirlenmesi. Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 3(6),149-159. Erişim:https://dergipark.org.tr/en/pub/mad/issue/35962/505303
• Şekerci, Y. G., Ayvazoğlu, G., & Çekiç, M. (2023). Üniversite öğrencilerinin temel afet bilinci ve farkındalık düzeylerinin saptanması. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(1), 74-81. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1136227
• Warren, C. M. (2010). The facilities manager preparing for climate change related disaster. Facilities, 28(11/12), 502-513. https://doi.org/10.1108/02632771011066567
• Yiğit, E., Boz, G., Gökçe, A., & Özer, A. (2020). İnönü Üniversitesi Tıp ve Mühendislik Fakültesi öğrencilerinin afet konusundaki bilgi, tutum ve davranışları. Sakarya Tıp Dergisi, 10(4), 580-586. https://doi.org/10.31832/smj.696069