ABD BAŞKANLARININ DIŞ POLİTİKA KARNESİ: İNSANİ AÇIDAN DEĞERLENDİRME (1993-2024)

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 71 - 96, 02.09.2024

Seda Gözde Tokatlı

Öz

Soğuk Savaş sonrası dönemde, Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) siyasi, güvenlik ve ekonomik politikalarında önemli değişimler yaşanmıştır. ABD, tek kutuplu yapısal düzen içerisinde problem çözücü politikalar yürütmeye büyük önem göstermiştir. Yeni dönemde dünyanın herhangi bir bölgesinde meydana gelen bir gelişme, Amerikan çıkarlarını doğrudan ilgilendirmese bile, ABD’nin sorunlara kayıtsız kalması mümkün olmamıştır. Ancak ABD’nin giderek artan içe dönük uygulamaları, ortak sorunlar karşısında ulusal çıkarlarına uygun hareket etmesi ve uluslararası yapıyı kendi çıkarlarına göre yönlendirme çabası, sistem içerisindeki yetkinliğini zamanla kaybetmesine yol açmıştır. ABD’nin maddi kabiliyetlerine öncülük vererek izlediği politika, ulusal ve uluslararası yönetişimdeki rolünün gerilemesine yol açmıştır. ABD, uluslararası arenada ve uluslararası kuruluşlar üzerinde sahip olduğu güç ve yetkilerini kaybederken, kuruluşunda büyük öneme sahip olan demokrasi, uluslararası hukuk ve insan hakları kavramlarını hiçe sayarak mevcut meşruiyetini de zedelemiştir. Dönüşen yapısal düzen içerisinde bireyi ön plana çıkaran politikaların yerini revizyonist, değişimi amaçlayan ve maddi güç unsurlarının daha fazla ön plana çıktığı bir anlayış hâkim olmuştur. Bu çalışma, Soğuk Savaş sonrası dönemde göreve başlayan Bill Clinton döneminden Joe Biden dönemine kadar ABD’nin dış politika karnesini ele alacaktır.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Sistem, Amerika Birleşik Devletleri, İnsan Hakları

THE FOREIGN POLICY REPORT CARD OF THE US PRESIDENTS: AN ASSESSMENT FROM A HUMANITARIAN POINT OF VIEW (1993-2024)

Öz

In the post-Cold War period, there have been significant changes in the political, security, and economic policies of the United States (U.S.). The U.S. has shown great importance to conducting problem-solving policies within the unipolar structural order. Even if a development occurring in any region of the world in the new period does not directly concern American interests, it has not been possible for the U.S. to remain indifferent to problems. However, in time, increasing inward-looking practices of the U.S., its acting in accordance with its national interests in the face of common problems, and its efforts to direct the international structure according to its own interests have led to losing its competence within the system. The policy followed by the U.S. by leading its financial capabilities has led to the decline of its role in national and international governance. While the U.S. has lost the power and authority it has in the international arena and over international organizations, it has also damaged its current legitimacy by ignoring the concepts of democracy, international law, and human rights, which are of great importance in the U.S. organization. A revisionist, change-oriented understanding prevails in the place of policies that bring the individual to the forefront in the transforming structural order, and material power elements come to the fore more. This study will cover the foreign policy report card of the U.S. from the period of Bill Clinton, who took office in the post-Cold War period, to the period of Joe Biden.

Anahtar Kelimeler

International System, United States of America (U.S.), Human Rights

Kaynakça

• • Acharya, Amitav (2018), The End of The American World Order, New York: Polity Press.
• • Akçay, Engin & Akbal, Özdemir (2013), “ABD Güvenlik Politikasında Söylem ve Pratik”, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt 11, Sayı: 22, ss. 7-29.
• • Arı, Tayyar & Pirinççi, Ferhat (2011), “Soğuk Savaş Sonrasında ABD’nin Balkan Politikası”, Alternatif Politika, Cilt 3, Sayı: 1, Mayıs 2011, ss. 1-30.
• • Atalay, Dildar Baykan (2023), “Biden Yönetiminin Ukrayna ve İsrail için talep ettiği bütçe Senatoya takıldı”, AA, Erişim Tarihi: 10.04.2023, Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/biden-yonetiminin-ukrayna-ve-israil-icin-talep-ettigi-butce-senato-engeline-takildi-/3075524.
• • Beyaz Saray (1995), A National Security Strategy of Engagement and Enlargement, Şubat 1995, Erişim Tarihi: 10.04.2024, Erişim Adresi: https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/nss/nss1995.pdf?ver=2014-06-25-121226-437.
• • Beyaz Saray (1998), A National Security Strategy for a New Century, Ekim 1998, Erişim Tarihi: 10.04.2024, Erişim Adresi: https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/nss/nss1998.pdf?ver=zl1p-sJtgDvXOM01YVnfqA%3D%3D.
• • Dedekoca, Ersin (2011), “ABD-Çin ilişkilerinin Ekonomi-Politiği ve Yenidünya Düzeni Oluşumuna Katkıları”, Yüksek Lisans Tezi, Kadir Has Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• • Evenneth, Heather (2022), “Democracy under threat: a case for co-ordinated action?”, House of Lords Library, 27.01.2022, Erişim Tarihi: 10.04.2024, Erişim Adresi: https://lordslibrary.parliament.uk/democracy-under-threat-a-case-for-co-ordinated-action/.
• • Eralp, Atilla (2014), Devlet ve Ötesi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• • Ercan, Murat & Ayata, Ali (2018), “Değişen Uluslararası Sistemde ABD’nin Ortadoğu politikalarının Sürdürülebilirliği”, Akademik Bakış, Sayı: 69, ss. 114-119.
• • Fabbrini, Sergio (2004), “Layers of Anti-Americanism: Americanization, American Unilateralism and Anti-Americanism in a European Perspective”, European Journal of American Culture, Cilt 23, Sayı: 2, ss. 79-94.
• • Gezer, Gülru (2023), “Demokrasi Zirvesi ve Türkiye”, The Independent Türkçe, 27.03.2023, Erişim Tarihi: 10.04.2024, Erişim Adresi: https://www.indyturk.com/node/619216/t%C3%BCrki%CC%87yeden-sesler/demokrasi-zirvesi-ve-t%C3%BCrkiye,27.03.2023.
• • Global Centre for the Responsibility to Protect (2001), “The Responsibility to Protect: Report of the International Commission on Intervention and State Sovereignty, 2001”, Erişim Tarihi: 15.04.2024, Erişim Adresi: https://www.globalr2p.org/resources/the-responsibility-to-protect-report-of-the-international-commission-on-intervention-and-state-sovereignty-2001/.
• • Goodman, Jack & Luxen, Micah (2019), “Trump’ın Meksika duvarının ne kadarı inşa edildi?”, BBC News Türkçe, 09.01.2019, Erişim Tarihi: 10.04.2024, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-46804549.
• • Ikenberry, G. John (1996), “The Future of International Leadership”, Political Science Quarterly, Cilt 111, Sayı: 3, ss. 385-402.
• • Ikenberry, G. John (2018), “The End of Liberal World Order?”, International Affairs, Cilt 94, Sayı: 1, ss. 7-23.
• • Kane, John (2007), “Schizophrenic Nationalism and Anti-Americanism”, içinde Brendan O’Connor (ed.) Anti-Americanism: Historical Perspectives, Oxford: Greenwood Publishing.
• • Kennedy, Paul (1987), The Rise and Fall of Great Powers: Economic Chance and Military Conflict From 1500 to 2000, New York: Random House.
• • Keohane, Robert & Nye, Joseph S. (2011), Power and Interdependence, New York: Longman.
• • Kissinger, Henry (2002), Amerika’nın Dış Politikaya İhtiyacı Var Mı?, Çeviri: Tayfun Evyapan, Ankara: ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayıncılık.
• • Krauthammer, Charles (1990/1991), “The Unipolar Moment”, Foreign Affairs, Cilt 70, Sayı: 1, ss. 23-33.
• • Kurtbağ, Ömer (2010), Amerikan Yeni Sağı ve Dış Politikası, Ankara: USAK Yayınları.
• • Layne, Christopher (2011), “The Unipolar Exit: Beyond the Pax Americana”, Cambridge Review of International Affairs, Cilt 24, Sayı: 2, ss. 149-164.
• • Lundestad, Geir (1986), “Empire by Invitation? The United States and Western Europe, 1945-1952”, Journal of Peace Research, Cilt 23, Sayı: 3, ss. 263-277.
• • McCormick, James (2009), American Foreign Policy and Process, Wadsworth Publishing.
• • Mearsheimer, John (2019), “Bound to Fail: The Rise and Fall of the Liberal International Order”, International Security, Cilt 43, Sayı: 4, ss. 7-50.
• • Nye, Joseph S. (2003), Amerikan Gücünün Paradoksu, Çeviren: Gürol Koca, İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• • Örmeci, Ozan & Kısacık, Sina & Helvacıköylü, Gamze (2023), “21. Yüzyıla Damgasını Vuracak Büyük Güç Rekabeti: ABD-Çin İlişkileri”, içinde (editörler: Hasret Çomak & Burak Şakir Şeker & Huriye Yıldırım Çınar) Küresel Aktörler ve Büyük Güç Rekabeti Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, ss. 425-471.
• • Roloff, Ralf (2021), “COVID-19 and No One’s World: What Impact for the European Union?”, Connections: The Quarterly Journal, Cilt 19, Sayı: 2, ss. 25-36.
• • Simma, Bruno (1999), “NATO, the UN and the Use of Force: Legal Aspects”, European Journal of International Law, Cilt 10, Sayı: 1, ss. 1-22.
• • TRT Haber (2022), “ABD'nin "kara lekesi" Guantanamo 20 yıldır açık”, 11.01.2022, Erişim Tarihi: 10.04.2024, Erişim Adresi: https://www.trthaber.com/haber/dunya/abdnin-kara-lekesi-guantanamo-20-yildir-acik 643925.html.
• • U.S. Department of State (2009), “Foreign Policy Address at the Council on Foreign Relations - Question-and-Answer Session: Hillary Rodham Clinton”, 15.07.2009, Erişim Tarihi: 10.04.2024, Erişim Adresi: https://2009-2017.state.gov/secretary/20092013clinton/rm/2009a/july/126085.htm.
• • Wallerstein, Immanuel (2006), “The Curve of American Power”, New Left Review, Cilt 40, Sayı: 1, ss. 1-20.