GEOGRAPHICAL FEATURES OF THE KONYA BAGIRSAK PASS IN TERMS OF BATTLE OF MYRIOKEPHALON (SEPTEMBER 17, 1176)

Yıl 2017, Sayı: 7, 1 - 39, 27.09.2018

Mehmet Akif Ceylan

Öz

In this paper, it has been endeavored to deal with the geographical aspects of the Battle of Myriokephalon (September 17, 1176) and Konya Bagirsak Pass in a relatively detailed manner, particularly with respect to the location and relief elements. The geographical depictions, information and data contained in primary sources about the battle were individually analyzed and studied, and subsequently the conclusion was reached by interpreting them along with maps having different scales, satellite images, and on-site field observations as a whole. At this point, direct relations were established particularly among the location of the battlefield, progress of the battle and the site. Thus, it has been proven with many scientific evidences through studies carried out by us for approximately 20 years that the Konya Bagirsak Pass is the field of the Battle of Myriokephalon.

Anahtar Kelimeler

Myriokephalon War, Konya Bagırsak Gorge, Meldinis Castle, II. Kılıç Arslan, Manuel Komnenos

MYRİOKEPHALON SAVAŞI (17 EYLÜL 1176) AÇISINDAN KONYA BAĞIRSAK BOĞAZI’NIN COĞRAFİ ÖZELLİKLERİ

Öz

Bu makalede Myriokephalon Savaşı (17 Eylül 1176) ve Konya Bağırsak Boğazı coğrafya disiplini, özellikle de konum ve rölyef elemanları bakımından nispeten detaylı bir şekilde ele alınmaya çalışılmıştır. Savaşı anlatan temel kaynaklarda geçen coğrafi tasvirler, bilgiler ve veriler ayrı ayrı analiz edilmiş, irdelenmiş ve daha sonra farklı ölçekli haritalar, uydu görüntüleri ve yerinde yapılan arazi gözlemleriyle bir bütün olarak değerlendirilerek sonuça gidilmiştir. Burada özellikle savaş sahasının konumu ve savaşın cereyan tarzı ile mekân arasında doğrudan ilişkiler kurulmuştur. Böylelikle yaklaşık 20 yıldır yapmış olduğumuz çalışmalarda Konya Bağırsak Boğazı’nın Myriokephalon Savaşı’nın yeri olduğu birçok bilimsel delillerle ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Myriokephalon Savaşı, Konya Bağırsak Boğazı, Coğrafya, Meldinis Kalesi, II. Kılıç Arslan, Manuel Komnenos

Kaynakça

• Anna Komnena, Alexiad (Çev. Bilge Umar), İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 1996.
• Bildirici, Mehmet, Tarihi Su Yapıları: Konya Karaman Niğde Aksaray Yalvaç Side Mut Silifke, Çevre ve Orman Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara, 2009.
• Bozyiğit, Recep ve Güngör, Şenay, “Bağırsak Boğazı ve Çevresinin (Konya) Jeomorfolojik Özellikleri”, 3rd International Geography Symposium (GEOMED 2013), 2013, s.345-356.
• Ceylan, Mehmet Akif, Baklan-Çivril Havzasının Hidrojeomorfolojik Etüdü, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 1998.
• Ceylan, Mehmet Akif ve Eskikurt, Adnan, “Kûfi Çayı Boğazı’nın Doğal ve Tarihi Coğrafyası”, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı 3, İstanbul, 2001, s.123-152.
• Ceylan, Mehmet Akif, “Myriokephalon Savaşı’nın Yeri Konusuna Coğrafi Bir Yaklaşım”, Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı 187, TDAV, İstanbul, 2010, s.159-196.
• Ceylan, Mehmet Akif ve Eskikurt, Adnan, “Anadolu’nun Tarihini Yeniden Yazdıracak Keşif: Miryokefalon Savaşı 17 Eylül 1176”, (Röportajı Yapan: Kemal Erkan, Ahmet Apaydın), Yedikıta Dergisi, Sayı 83 (Temmuz), İstanbul, 2015, s.28-35.
• Ceylan, Mehmet Akif, “Coğrafi Perspektiften Myriokefalon Savaşı’nın Yeri ve Konya Bağırsak Boğazı,” Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi (USAD), Sayı 5, Konya, 2016, s.69-94.
• Ceylan, Mehmet Akif, Eskikurt, Adnan, Tarihi Coğrafya Açısından Myriokephalon Savaşı (17 Eylül 1176) ve Konya Bağırsak Boğazı, Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları 359, Konya, 2017.
• Cramer, John Anthony, A Geographical And Histori Description Of Asia Minor; With A Map, C.II, At The Unıversıty Press, Oxford, 1832.
• Çay, Mehmet Abdulhalûk, Anadolu’nun Türkleşmesinde Dönüm Noktası: Sultan II. Kılıç Arslan ve Karamıkbeli (Myriokefalon) Zaferi, Orkun Yayınları, İstanbul, 1984.
• Çay, Mehmet Abdulhalûk, II. Kılıç Arslan, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1987.
• Dirimtekin, Feridun, Konya ve Düzbel (1146 ve 1176), Ahmet Sait Matbaası, İstanbul, 1944.
• Erdoğru, Mehmet Akif, “Akşehir Sancağı’ndaki Dirliklerin III. Murad Devri’ndeki Durumu ve 1583/991 Tarihli Akşehir Sancağı İcmal Defteri”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi (OTAM), Sayı 1, Ankara, 1990, s.127-162.
• Erdoğru, Mehmet Akif, Beyşehir Sancağı’nın 1584 Tarihli Nüfus Sayımı (Beyşehir, Seydişehir, Bozkır), Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İzmir, 2004.
• Erdoğru, Mehmet Akif, Osmanlı Yönetiminde Beyşehir Sancağı (1522-1584), IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 2006.
• Erdoğru, Mehmet Akif, 1466 Tarihli Akşehir Mufassal Defteri (Metin ve İnceleme), Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2015.
• Ertürk, Volkan, XVI. Yüzyılda Akşehir Sancağı (Tahrir Defterlerine Göre), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Ankara, 2007.
• Eskikurt, Adnan ve Ceylan, Mehmet Akif, Selçuklu-Bizans Münasebetlerinde Bir Dönüm Noktası Myriokephalon Zaferi (Beyşehir-Bağırsak Boğazı-Miryokefalon) 17 Eylül 1176, Çamlıca Yayınları, İstanbul, 2015.
• Eskikurt, Adnan, “Myriokephalon Savaşı’na Dair Kronikler ve Modern Çalışmalar” Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi (USAD), Sayı 6, Konya, 2017, s.65-93.
• Gregory Ebu’l-Farac, The Chronography of Gregory Ebu’l-Farac (Çev. Ernest A. Wallis Budge), I-II, Oxford University Press, London, 1932.
• Gregory Ebu’l-Farac, Abu’l-Farac Tarihi (Çev. Ömer Rıza Doğrul), I-II, Ankara, 1987.
• Hendy, Michael F, Studies in Byzantine Monetary Economy (c.300-1450), Cambridge University Press, Cambridge, 1990.
• Héthoum (Comte De Gorigos/Count of Gor’igos), “Table Chronologique” (Çev. Edouard Dulaurier), Recueil Des Historiens Des Croisades Document Arméniens, Tome I, Publie Par Les Soins De L’Academie Des Inscriptions Et Belles-Lettres, Paris, 1869.
• Héthoum, King Het’um II, (Çev. Robert Bedrosian), (http://www. documentacatholicaomnia.eu/ 03d/1289-1307,_King_Het'um_ II,_Chronicle_[The_Armenia_History],_EN.pdf).
• Ioannes Cinnamus, Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae: Ioannes Cinnamus (Ed. Barthold Georg Niebuhr), İmpensis Εd. Weberi, Bonnae, 1836.
• Ioannes Kinnamos, Ioannes Kinnamos’un Historia’sı (1118-1176), (Haz. Işın Demirkent), Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2001.
• Kahraman, Seyit Ali, XVI Yüzyıl Başlarında Karaman Vilayeti Vakıfları, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, 2009.
• Karauğuz, Güngör ve Kunt, Halil İbrahim, (2004), Eskiçağ Kaleleri, Çizgi Kitabevi, Konya.
• Kiepert, Richard, Karte von Kleinasien, Band CII, Afiun Karahisar, Berlin, 1905.
• Kiepert, Richard, Karte von Kleinasien, Band CIII, Konia, Berlin, 1912.
• Köylerimiz (1 Mart 1968 Gününe Kadar), T.C. İçişlerî Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara, 1968.
• Mustafa Arslan, “On Ancient Luwian Elements in theToponymy of the Beyşehir County, Turkey”, Directions in Urban Place NameResearch (13-16 Ağustos 2009), Helsinki-Finlandiya, p.3-9.
• Muşmal, Hüseyin, XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Beyşehir ve Çevresinin Sosyal ve Ekonomik Yapısı (1790-1864), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü basılmamış doktora tezi, Konya, 2005.
• Νicetae Chοniatae, Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae: Νicetae Chοniatae, (Ed. Barthold Georg Niebuhr), İmpensis Εd. Weberi, Bonnae, 1835.
• Niketas Khoniates, Historia (Ioannes ve Manuel Komnenos Devirleri), (Çev. Fikret Işıltan), Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1995.
• Ramsay, William Mitchell, “Note on W.M. Ramsay's Antiquities of Southern Phrygia”, The American Journal of Archaeology and of the History of the Fine Arts, Vol. 4 (3), 1888, p.320.
• Ramsay, William Mitchell, The Cities and Bishoprics of Phrygia, Vol. I, Clarendon Press, Oxford, 1895.
• Ramsay, William Mitchell, “Pisidia and the Lycaonian Frontier”, The Annual of the British School at Athens, Vol. 9, 1902, p.243-273.
• Ramsay, William Mitchell, Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, (Çev. Mihri Pektaş), Milli Eğitim Bakanlığı Yayını, İstanbul, 1960.
• Roger de Hoveden, The annals of Roger de Hoveden, Comprising the History of England and of Other Countries of Europe from A.D. 732 to A.D. 1201 (Latince’den İngilizce Çeviri Henry T. Riley), Vol. I, London, 1853.
• Roger de Hoveden (Benedict of Peterborough), Gesta Regis Henrici Secundi Benedicti Abbatis, (The Chronicle of the Reigns of Henry II. and Richard I. A. D. 1169-1192), (Ed. William Stubbs), Vol. I-II, Oxford, 1867.
• Roger de Hoveden, Chronica Magistri Rogeri De Houedene (Ed. William Stubbs), Vol. II, London, 1869.
• Sarre, Friedrich, Küçük Asya Seyahati-1895 Yazı (Çev. Dara Çolakoğlu), Pera Yayınları, İstanbul, 1998.
• Selçuk Biricik, Ali, Beyşehir Gölü Havzasının Strüktürel ve Jeomorfolojik Etüdü, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları, İstanbul, 1982.
• Smbat Sparapet, “Chronique Du Royaume De La Petite Arménie Par Le Connétable Sěmpad”, (Çev. Edouard Dulaurier), Recueil Des Historiens Des Croisades Documents Arméniens, Publie Par Les Soins De L’Academie Des Inscriptions Et Belles-Lettres, Tome Premier, Paris, 1869.
• Smbat Sparapet, Chronicle (Translated from Classical Armenian by Robert Bedrosian), Sources of the Armenian Tradition, New Jersey (http://rbedrosian.com/Downloads/Chronicle_Smbat_ Sparapet.pdf), 2005, Erişim Tarihi: 27.10.2016.
• Süryani Mihael, “Extrait de la Chronique de Michel le Syrien”, Recueil Des Historiens Des Croisades Documents Arméniens (Edit. Edouard Dulaurier), Publie Par Les Soins De L’Academie Des Inscriptions Et Belles-Lettres, Tome Premier, Paris, 1869.
• Süryanî Mihael, Chronique De Michel Le Syrien (Ed. J. B. Chabot), Tome III, Ernest Leroux, Paris, 1905.
• Süryanî Mihael, The Chronicle of Michael the Great, Patriarch of the Syrians (Çev. Robert Bedrosian), (https://archive.org/details/ ChronicleOfMichael TheGreatPatriarchOfTheSyrians).
• Swoboda, Heinrich, Keil, Josef, Knoll, Fritz, Denkmaler Aus Lykaonien Pamphylien und Isaurien, Verlag Rudolf, Wien, 1935. Umar, Bilge, Türkiye’deki Tarihsel Adlar, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 1993.
• Vasiliev, Alexander Alexandrovich, “Das Genaue Datum der Schlacht von Myriokephalon (1176)”, Byzantinische Zeitschrift, Band XXVII, Leipzig und Berlin, 1927, p.288-290.
• Vasiliev, Alexander Alexandrovich, “Manuel Comnenus And Henry Plantagenet”, Byzantinische Zeitschrift, Band XXIX, Leipzig und Berlin, 1929-30, p.233-244.
• Yıldız, Suat, (H.984) 1576-1577 Tarihli Tımar Ruznamçe Defterine Göre Karaman Eyaleti, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2010.
• Yörük, Doğan, “Karaman Eyaletinde Osmanlı Tımar Düzeninin Tesisi (1483)”, Ankara Üniversitesi Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt XXV (40), 2006, s.177-202.