BYZANTINE POLICY OF KILIJARSLAN II

Yıl 2017, Sayı: 7, 278 - 315, 27.09.2018

Abdullah Burgu

Öz

Mesud I left a powerful state to his son Kilijarslan II. When Kilijarslan II ascended the throne, the situation changed and he lost all the acquirements which his father gained. During the early years of his reign, Kilijarslan II, who came up against the alliance of Byzantines-Danismends and Zengids, could not develop a successful policy until the entente cordiale that he signed with Byzantines in 1162. The Sultanate of Rum gained its political dominance in Anatolia again because of the acquirements of that treaty. He brought the frontier Turkmens under the control. He overwhelmed the Byzantine Empire, against whom he did not wage a serious battle until 1176, in the Battle of Myriokephalon. Thus, he could gain both political and military advantages over his enemies. Was that situation a result of the Byzantine policy of Kilijarslan II who had followed a more different policy than his predecessors? Or was it spontaneous case? This study aims to analyze how the relations between the Sultanate of Rum and the Byzantine Empire went on politically during the process leading to the Myriokephalon victory and what its results were.

Anahtar Kelimeler

Mesud I, Kilijarslan II, Manuel Komnennos I, Byzantine, Myriokephalon

II. KILIÇARSLAN’IN BİZANS POLİTİKASI

Öz

I. Mesud, oğlu II. Kılıçarslan’a güçlü bir devlet bırakmıştı. II. Kılıçarslan’ın tahta geçmesiyle bu durum ortadan kalktı ve II. Kılıçarslan babasının kazanımlarını kaybetti. Sultanlığının ilk yıllarında Bizans-Dânişmendli ve Zengî ittifakı ile karşı karşıya kalan II. Kılıçarslan, 1162 yılında Bizans ile yaptığı dostluk anlaşmasına kadar başarılı bir Anadolu politikası geliştiremedi. Bu anlaşmanın sağladığı kazanımlar ile Türkiye Selçuklularının Anadolu’daki siyasi hâkimiyetini yeniden sağladı. Uç Türkmenlerini kontrol altına aldı. 1176 yılına kadar ciddi bir çatışma içine girmediği Bizans’ı Miryokefalon’da ağır bir yenilgiye uğrattı. Böylece düşmanları karşısında hem siyasi hem askerî üstünlükler elde etmeyi başardı. Bu durum II. Kılıçarslan’ın seleflerinden farklı olarak güttüğü bir Bizans politikasının sonucu muydu? Yoksa kendiliğinden gelişen bir olay mıydı? Bu çalışma Miryokefalon Zaferi’ne giden süreçte Türkiye Selçukluları ile Bizans arasındaki ilişkilerin nasıl bir politika ile devam ettiğini ve bunun sonuçlarının neler olduğunu incelemeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

I. Mesud, II. Kılıçarslan, I. Manuel Komnenos, Bizans, Miryokefalon

Kaynakça

• ABÛ’L-FARAC, Gregory, Abû’l-Farac Tarihi, II, çev. Ömer Rıza Doğrul, Ankara 1999.
• ALTAN, Ebru, İkinci Haçlı Seferi (1147-1148), Ankara 2003.
• _______________, “Myriokephalon (Karamıkbeli) Savaşı’nın Anadolu Türk Tarihindeki Yeri”, Türkler, 6, Ankara 2002, s. 630-634.
• AYÖNÜ, Yusuf, Selçuklular ve Bizans, Ankara 2014.
• BEZER, Gülay Öğün, “Zengî İmâdüddin”, DİA, XLIV, İstanbul 2013, s. 258-261.
• CAHEN, Claude, Osmanlılardan Önce Anadolu, çev. Erol Üyepazarcı, İstanbul 2002.
• ÇAY, Abdulhalûk, II. Kılıç Arslan, Ankara 1987.
• DEMİRKENT, Işın, “Bizans İmparatorluğu Devrinde Dorylaion”, Tarihte Eskişehir Sempozyumu-1 (2-4 Kasım 1988) Bildiriler, Eskişehir 2001, s. 45-60.
• ______________, Haçlı Seferleri, İstanbul 1997.
• ______________, “Hassân b. Gümüştegin”, DİA, XVI, İstanbul 1997, s. 396-397.
• ______________, Türkiye Selçuklu Hükümdarı Sultan I. Kılıç Arslan, Ankara 1996.
• ______________,Urfa Haçlı Kontluğu Tarihi (1118-1146), II, Ankara 1994.
• GORDLEVSKİ, V., Anadolu Selçuklu Devleti, çev. Azer Yaran, Ankara 1988.
• HACIGÖKMEN, Mehmet Ali, “Türkiye Selçukluları Zamanında Konya’nın Devlet Merkezi Oluşu”, S.Ü. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 29, Konya 2011, s. 231-260.
• HONİGMANN, Ernst, Bizans Devletinin Doğu Sınırı, çev. Fikret Işıltan, İstanbul 1970.
• Ioannes Kinnamos’un Historia’sı (1118-1176), çev. Işın Demirkent, Ankara 2001.
• KAFESOĞLU, İbrahim, “Anadolu Selçuklu Devleti Hangi Tarihte Kuruldu”, Tarih Enstitüsü Dergisi, S. 10-11, İstanbul 1982, s. 1-28.
• KAYMAZ, Nejat, “Malazgirt Savaşı İle Anadolu’nun Fethi ve Türkleşmesine Dair,” Malazgirt Armağanı, Ankara 1972, s. 259-268.
• KAYMAZ, Nejat, Anadolu Selçuklularının İnhitatında İdare Mekanizmasının Rolü, Ankara 2011.
• KESİK, Muharrem, At Üstünde Selçuklular-Türkiye Selçuklularında Ordu ve Savaş, İstanbul 2011.
• ______________, Dânişmendliler (1085-1178)- Orta Anadolu’nun Fatihleri, İstanbul 2017.
• ______________, “Yağıbasan Devrinde Dânişmendliler-Türkiye Selçukluları İlişkileri”, İ.Ü.E.F. Tarih Dergisi, (Prof. Dr. İsmet Miroğlu Hatıra Sayısı), S. 37, İstanbul 2002, s. 137-148.
• ______________, Türkiye Selçuklu Devleti Tarihi Sultan I. Mesud Dönemi (1116-1155), Ankara 2003.
• KHONİATES, Niketas, Historia, çev. Fikret Işıltan, Ankara 1995
• KOMNENA, Anna, Alexiad Malazgirt’in Sonrası, çev. Bilge Umar, İstanbul 1996.
• KÖPRÜLÜ, Fuad, Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu, Ankara 1991.
• KÖYMEN, Mehmet Altay, “Süleyman Şah ve Anadolu Selçuklu Devleti’nin Kuruluşu”, Belleten, LVII/218, Ankara 1993, s. 71-79.
• MECİT, Songül, Anadolu Selçukluları-Bir Hanedanın Evrimi, çev. Özkan Akpınar, İstanbul 2017.
• MERÇİL, Erdoğan, “Selçukluların Anadolu’ya Gelişlerinden Haçlı Seferlerinin Başlangıcına Kadar Urfa”, Belleten, LII/203, Ankara 1988, s. 109-124.
• Niğdeli Kadı Ahmed, el-Veledü’ş-Şefîk ve’l-Hâfidü’l-Halîk, (Anadolu Selçuklularına Dair Bir Kaynak), I, çev. Ali Ertuğrul, Ankara 2015.
• OSTROGORSKY, Georg, Bizans Devleti Tarihi, çev. Fikret Işıltan, Ankara 2011.
• ÖZAYDIN, Abdülkerim, “Dânişmendliler”, DİA, VIII, İstanbul 1993, s. 469-474.
• _______________, “Kılıçarslan II”, DİA, XXV, İstanbul 2002, s. 399-403.
• _______________, “Saltuklular”, DİA, XXXVI, İstanbul 2009, s. 54-56.
• _______________, Sultan Muhammed Tapar Devri Selçuklu Tarihi (498-511 / 1105-1118), Ankara 1990.
• Ramsay, W. M., Anadolu’nun Tarihî Coğrafyası, çev. Mihri Pektaş, İstanbul 1960.
• RUNCİMAN, Steven, Haçlı Seferleri Tarihi, II, çev. Fikret Işıltan, Ankara 1987.
• SETTON, M. K. “Nureddin’in Faaliyetleri”, çev. K. Y. Kopraman, TAD, IV/6-7, Ankara 1966, s. 505-520.
• SEVİM, Ali, Anadolu’nun Fethi Selçuklular Dönemi, Ankara 2000.
• _________, Suriye ve Filistin Selçukluları Tarihi, Ankara 1990.
• SOLMAZ, Sefer, Danişmendliler Devleti ve Kültürel Mirasları, (Basılmamış Doktora Tezi), Konya 2001.
• SÜMER, Faruk, “Saltuklular”, Selçuklu Araştırmaları Dergisi, III, Ankara 1971, s. 391-433.
• Süryanî Patrik Mihail’in Vekayi-nâmesi, II, çev. D. Anreasyan, (TTK Kütüphanesi’nde 44-2 no’lu basılmamış nüsha) Ankara 1944.
• Tarîh-i Âl-i Selçuk (Anonim Selçuknâme), çev. Halil İbrahim Gök-Fahrettin Coşguner, Ankara 2014.
• TELLİOĞLU, İbrahim, XI-XIII. Yüzyıllarda Türk-Gürcü İlişkileri, Trabzon 2009.
• TURAN, Osman, Doğu Anadolu Türk Devletleri Tarihi, İstanbul 1973.
• ______________, “Kılıç Arslan II”, İA, VI, İstanbul 1955, s. 688-702.
• ______________, Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul 2005.
• TÜLÜCE, Adem, Bizans Tarih Yazımında Öteki Selçuklu Kimliği, İstanbul 2011.
• Urfalı Mateos Vekayi-namesi ve Papaz Grigor’un Zeyli, çev. Hrant D. Andreasyan, Ankara 2000.
• UYUMAZ, Emine, Sultan I. Alâeddin Keykubad Devri Türkiye Selçuklu Devleti Siyasî Tarihi (1220-1237), Ankara 2003.
• ÜREMİŞ, Ali, Türkiye Selçuklularının Doğu Anadolu Politikası, Ankara 2005.
• YİNANÇ, Mükrimin Halil, Türkiye Tarihi Selçuklular Devri, I, Ankara 2013.