FERİDUN NÂFİZ UZLUK’UN SELÇUKLU TARİHÇİLİĞİNE KATKILARI

Yıl 2018, Sayı: 9, 72 - 93, 21.12.2018

Abdullah Burgu

Öz

Türkiye’de Selçuklu tarihçiliği çeşitli safhalara ayırılabilir. Başlangıç safhasının tarihçileri arasında yer alan M. Fuad Köprülü, M. Halil Yinanç gibi müelliflerin yaptıkları çalışmalarla Selçuklu tarihçiliğinin şekillenmesi adına önemli adımlar atılmıştır. Fakat bu dönemde dikkat çeken husus müstakil bir Selçuklu tarihçiliğinin henüz ortaya çıkmamış olmasıdır. Bu çalışmada Selçuklu tarihçiliği üzerine yapılan müstakil çalışmaları etkileyen çeşitli faktörler üzerinde durulmuştur. Özellikle Anadoluculuk hareketinin Selçuklu tarihyazımına nasıl bir etkiye sahip olduğu açıklanmaya çalışılmıştır. Bu hareketin içerisinde yer alan ve esas mesleği hekimlik olan F. Nâfiz Uzluk’un neşrettiği kaynaklar ve tercüme ettikleri eserlerle Selçuklu tarihi, kültür ve medeniyetinin yazımına nasıl ve ne tür katkı sağlamış olduğu incelenmiş, F. Nâfiz Uzluk’un araştırmalarının Selçuklu tarihçiliğinin gelişimine etkisi ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Selçuklu, Feridun Nâfiz Uzluk, Selçuklu Araştırmaları

FERIDUN NAFIZ UZLUK’S CONTRIBUTIONS TO THE HISTORIOGRAPHY OF SELJUK

Öz

The Seljuk historiography in Turkey can be divided into various phases. In the beginning phase, important steps have been taken in the name of the shaping of Seljuk historiography with the works of writers such as M. Fuad Köprülü and M. Halil Yinanç, who were among the historians of the beginning phase. However; a noteworthy development is that, an independent Seljuk historiography had not been founded in that phase. In this study, different factors which had influenced the independent studies related to the Seljuk historiography were emphasized. Especially the Anatolianism (Anadoluculuk) movement’s influence on the Seljuk historiography were tried to explain. The works and translations of F. Nâfiz Uzluk; who was a part of this movement and a Doctor of Medicine, were reviewed and these works’ contributions to the Seljuk history, culture and civilization were evaluated. Also, the influence of the F. Nâfiz Uzluk’s researches on the Seljuk historiography were utilized.

Anahtar Kelimeler

Seljuk, Feridun Nâfiz Uzluk, Seljuk Researches

Kaynakça

• Ahmetbeyoğlu, Ali, Sorularla Eski Türk Tarihi, Yeditepe yay., İstanbul 2015.
• Akbayrak, Hasan, Milletin Tarihinden Ulusun Tarihine, İkinci Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Ulus-Devlet İnşa Sürecinde Kurumsal Tarih Çalışmaları, Kitabevi yay., İstanbul 2009.
• Alver, Köksal, “Anadoluculuk ve Nurettin Topçu”, Hece Dergisi Nurettin Topçu Özel Sayısı, S. 109, Hece yay., Ankara 2006, s. 258-265.
• Anadolu Selçuklu Devleti Tarihi, haz. F. N. Uzluk, Uzluk Matbaası, Ankara 1941.
• Anadolu Selçukluları Devleti Tarihi III, haz. F. N. Uzluk, Uzluk Matbaası, Ankara 1952.
• Arda, Berna, “Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Deontoloji Anabilim Dalı’na Yaptığı Katkılar Açısından
• Prof. Dr. Feridun Nâfiz Uzluk”, X. Millî Mevlâna Kongresi Tebliğler, C. II, (Doğumunun Yüzüncü Yıldönümü Anısına Prof. Dr. Feridun Nâfiz Uzluk Armağanı), Selçuk Üniversitesi Basımevi, Konya 2003, s. 19-24.
• _________, “Kurucu, Koleksiyoner ve Araştırıcı Kişiliğiyle Prof. Dr. Feridun Nafiz Uzluk”, Uzluk Ailesi Armağanı, haz. Haşim Karpuz-Ahmet Çaycı-Serdar Ceylan, Selçuk Üniversitesi Matbaası, Konya 2017, s. 75-83.
• Arık, Remzi Oğuz, Coğrafyadan Vatana, Kültür Bakanlığı yay., Ankara 1990.
• Bayat, Ali Haydar, “İlk Atasözü Kitaplarımızdan Oğuznâme’nin Berlin Nüshası ve Feridun Nâfiz Uzluk’un Bir Derlemesi”, X. Millî Mevlâna Kongresi Tebliğler, C. II, (Doğumunun Yüzüncü Yıldönümü Anısına Prof. Dr. Feridun Nâfiz Uzluk Armağanı), Selçuk Üniversitesi Basımevi, Konya 2003, s. 25-39. Berkes, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, haz. Ahmet Kuyaş, Yapı Kredi yay., İstanbul 2010.
• Ceylan, Serdar, “Kuruluşunun 70. Yılında Türkiye Anıtlar Derneği”, Uzluk Ailesi Armağanı, haz. Haşim Karpuz-Ahmet Çaycı-Serdar Ceylan, Selçuk Üniversitesi Matbaası, Konya 2017, s. 59-71.
• Copeaux, Etienne, Türk Tarih Tezinden Türk-İslam Sentezine, çev. Ali Berktay, İletişim yay., İstanbul 1998.
• Çınar, Metin, Anadoluculuk Hareketinin Gelişimi ve Anadolucular İle Cumhuriyet Halk Partisi Arasındaki İlişkiler (1943-1950), Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 2007.
• Erkal,.Mustafa E., “Fındıkoğlu, Ziyaeddin Fahri”, DİA, C. 13, İstanbul 1996, s. 28-30
• Esterâbâdî, Aziz b. Erdeşir, Bezm u Rezm, haz. Kilisli Rifat, Evkâf Matbaası, İstanbul 1928.
• Fürûzanfer, Bedi’uz-zaman, Mevlâna Celâleddin, çev. F. N. Uzluk, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1963.
• Kafadar, Cemal, Kendine Ait Bir Roma, Diyar-ı Rum’da Kültürel Coğrafya ve Kimlik Üzerine, Metis yay., İstanbul 2017.
• Kara, İsmail, “Topçu, Nurettin”, DİA, C. 41, İstanbul 2012, s. 248-253.
• Karaağaç, İhsan A., “Dr. Feridun Uzluk’un Yaşamı ve Tıp Tarihi-Tıbbî Deontoloji Öğretisinin Mevlevilik Araştırmalarına Katkıları”, X. Millî Mevlâna Kongresi Tebliğler, C. II, (Doğumunun Yüzüncü Yıldönümü Anısına Prof. Dr. Feridun Nâfiz Uzluk Armağanı), Selçuk Üniversitesi Basımevi, Konya 2003, s. 11-17.
• Karpuz, Haşim, -Mustafa Çetinaslan, “Türkiye Anıtlar Derneği’nin Konya’da Onarımını Yaptırdığı Veya Onarımına Katkıda Bulunduğu Yapılar”, Uzluk Ailesi Armağanı, haz. Haşim Karpuz-Ahmet Çaycı-Serdar Ceylan, Selçuk Üniversitesi Matbaası, Konya 2017, s. 93-128.
• Kaymaz, Nejat, Pervâne Mu’înüd-dîn Süleyman, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğtrafya Fakültesi yay., Ankara 1970.
• Kazancıgil, Aykut, “Prof. Dr. Feridun Nâfiz Uzluk (1902-1974) Hayatı-Çalışmaları”, X. Millî Mevlâna Kongresi Tebliğler, C. II, (Doğumunun Yüzüncü Yıldönümü Anısına Prof. Dr. Feridun Nâfiz Uzluk Armağanı), Selçuk Üniversitesi Basımevi, Konya 2003, s. 65-89.
• Köprülü, M. Fuad, Anadolu’da İslâmiyet, Akçağ yay., Ankara 2012.
• _______, M. Fuad, Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu, Akçağ yay., Ankara 1999.
• Lewis, Bernard, Modern Türkiye’nin Doğuşu, çev. Boğaç Babür Tuna, Arkadaş yay., Ankara 2009.
• Özalp, Ömer Hakan, Tarihe Adanmış Bir Ömür Ord. Prof. Mükrimin Halil Yinanç, İstanbul 2012.
• Özönder, Hasan, “Uzluk, Feridun Nâfiz”, DİA, C. 42, İSAM yay., İstanbul 2012, s. 258.
• Sanay, Eyyüp, “Ülken, Hilmi Ziya”, DİA, C. 42, İstanbul 2012, s. 291-293. Sezer, H. Emin, “Arık, Remzi Oğuz”, DİA, C. 3, İstanbul 1991, s. 357-358.
• Solmaz, Sefer, “Dünden Bugüne Türkiye’de Selçuklu Tarihçiliğinin Aşamaları ve Değişimler”, Türk Yurdu, Yıl: 347, S. 347, Ankara 2016, s. 55-65.
• Sönmez, Erdem, Annales Okulu ve Türkiye’de Tarihyazımı, Tan yay., Ankara 2010.
• Terzioğlu, Arslan, “Ünlü Tıp Tarihçisi Prof. Dr. Feridun Nâfiz Uzluk ve Mevlâna Celâleddin Rûmi Araştırmalarına Katkıları”, X. Millî Mevlâna Kongresi Tebliğler, C. II, (Doğumunun Yüzüncü Yıldönümü Anısına Prof. Dr. Feridun Nâfiz Uzluk Armağanı), Selçuk Üniversitesi Basımevi, Konya 2003, s. 91-96.
• Turan, Osman, Türkler Anadolu’da, Hareket yay., İstanbul 1973.
• Uçman, Abdullah, “Anadolu Mecmuası”, DİA, C. III, İSAM yay., İstanbul 1991, s.
• Uzluk, Feridun Nâfiz, “Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi Enstitüsünün 25 Yıllık Bilimsel Çalışması Prof. Dr. Feridun Nâfiz Uzluk’un Basılmış, Basılacak Kitapları”, X. Millî Mevlâna Kongresi Tebliğler, C. II, (Doğumunun Yüzüncü Yıldönümü Anısına Prof. Dr. Feridun Nâfiz Uzluk Armağanı), Konya 2003, s. 159-174.
• _______, “Selçukîler Devrinde: Konya Darüşşifası”, Milli Mecmua, S. 1, 1924, s. 222-223.
• Uzluk, Şehabettin, “Konya’da Yeşil Kubbe I”, Anadolu Mecmuası, S. 2, İstanbul 1924, s. 69-72.
• ________,“Konya’da Yeşil Kubbe II,” Anadolu Mecmuası, S. 3, İstanbul 1924, s. 104-109. Ülken, Hilmi Ziya, “Anadolu Örfü ve Destanlar” Anadolu Mecmuası, S. 1-2, İstanbul 1923.
• _________,Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, Ülken yay., İstanbul 2017.
• Ünver, A. Süheyl, Selçuk Tebabeti, TTK yay., Ankara 1940.
• Ürekli, Bayram, “Zeki Velidî Togan’ın Feridun Nâfiz Uzluk’a Gönderdiği Mektuplar”, Uzluk Ailesi Armağanı, haz. Haşim Karpuz-Ahmet Çaycı-Serdar Ceylan, Selçuk Üniversitesi Matbaası, Konya 2017, s. 141-153.
• Yazıcı, Tahsin, “Esterâbâdî, Azîz b. Erdeşîr”, DİA, C. 11, İSAM yay., İstanbul 1995, s. 438.
• Yinanç, Mükrimin Halil, “Milli Tarihimizin İsmi”, Anadolu Mecmuası, S. 1, İstanbul 1924, s. 1-6.
• http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5beabc7345fc17.28161857 (Erişim Tarihi: 13.11.18).