USEAGE OF SCRAP IRON IN THE MIDDLE AGES

Yıl 2019, Sayı: 10, 21 - 50, 17.07.2019

Alptekin Yavaş

Öz

Anahtar Kelimeler

Seljuks, Malik-shah, Hunting, Ravin, Entertainment

ORTAÇAĞ’DA HURDA DEMİR KULLANIMI

Öz

Türkler tarafından spor ve savaşa hazırlık maksadıyla yapılan av,
hükümdarlar için dinen helâl sayılmıştır. Bu sebeplerden dolayı da Selçuklular
dönemindeki önemli faaliyetlerden biri olmuştur. İlk Selçuklu Sultanı Tuğrul
Bey’in avlandığına dair bilgiler bulunduğu gibi Sultan Melikşah (1073-1092)’ın
av merakının en üst seviyede olduğu bilinmektedir. Öyle ki o, avlamış olduğu
ahu ve yaban eşeklerinin tırnaklarından minareler yaptırmıştır. Diğer taraftan
Melikşah’ın oğlu Sultan Muhammed Tapar (1105-1118) da av için kullanılan köpek
ve parsları seçmek hususunda çok itina göstermiş, Sultan Sencer de avlanan
hükümdarlardan biri olmuştur. Selçuklu hanedan mensuplarındaki av merakı, Irak
Selçuklu Sultanı Mahmud b. Muhammed Tapar döneminde de devam ettirilmiştir. Rivayete
göre onun altın tasmalı 400 (dörtyüz) köpeği vardı. Ayrıca İran coğrafyasından
uzakta kurulmuş olan Türkiye Selçuklu sultanları da av faaliyetlerini devam
ettirmişlerdir. 

Anahtar Kelimeler

Selçuklular, Melikşah, Av, Şikâr, Eğlence

Kaynakça

• Allan, J. W., Islamic Metalwork: The Nuhad Es-Said Collection, London, Sotheby Parke Bernet Publications, 1982.
• Antonaras A., Arts, Crafts and Trades in Ancient and Byzantine Thessaloniki, Archaeological, Literary and Epigraphic Evidence, Mainz, Byzanz Wischen Orient und Okzident, Band 2, 2016.
• Arık, R., “Kubad Abad 2005 Yılı Çalışmaları”, 28. Kazı Sonuçları Toplantısı 2, (Bildiriler 29 Mayıs- 2 Haziran 2006) Çanakkale 2007, s.295-304.
• Bachrach, D. S., "Crossbows For The King: The Crossbow During The Reigns Of John And Henry III Of England" Technology and Culture, (45/1), 2004, s.102-119.
• Barkan, Ö.L., Süleymaniye Cami ve İmareti İnşaatı (1550–1557), 2, Ankara, Türk Tarih Kurumu, 1979.
• Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayın (1994), Dîvân-ı Hümâyûn Sicilleri Dizisi: II. 21/5 Numaralı Mühime Defteri (973/1565-1566) Özet ve İndeks, Ankara.
• Çavuşdere, S. (2009). “Selçuklular Döneminde Akdeniz Ticareti, Türkler ve İtalyanlar”, Tarih Okulu, (IV), s.53-75
• Fleming, R., “Recycling In Britain After The Fall Of Rome’s Metal Economy”, Past and Present (17), 2012, s.3-45.
• Goetze, A., Kızzuvatna And The Problem Of Hıttite Geography, New Haven, 1940.
• Güder, Ü., Anadolu’da Ortaçağ Demir Metalürjisi: Kubad Abad, Samsat, Kinet Höyük, Hisn Al-Tinat ve Yumuktepe Kazı Buluntuları, ÇOMÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Çanakkale 2015.
• Hansen, G., “After the Town Burned! Use and Reuse of Iron and Building Timber in a Medieval Town”, Nordic Middle Ages-Artefacts, Landscapes and Society, Essays in Honour of Ongvild Øye on her 70th Birthday (Ed.: I.Baug-J.Larsen-S.S.Mygland), Bergen:UBAS – University of Bergen Archaeological Series 8, 2015.
• Héritier, M.–Dillmann, P.-Benoit, P., “Iron in the Building of Gothic Churches: Its Role, Origins and Production Using Evidence From Rouen and Troyes”, Historical Metallurgy (44/1), 2010, s.21-35.
• İbn Bîbî., El-Evâmirü’l-‘Alâ’iye fi’l-Umûri’l-‘Alâ’iye, I-II, (Mürsel Öztürk Çev.), Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları, 1996.
• Kolias, T. G., Byzantinische Waffen: ein Beitrag zur Byzantinischen Waffenkunde von den Anfängen bis zur Lateinischen Eroberung, (Byzantina Vindobonensia 17), Vienna, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, 1988.
• Héritier M. - Dillmann P. - Benoit P., “Utilisation Des Alliages Ferreux Dans La Construction Monumentale Du Moyen Age. État Des Lieux De L'avancée Des Études Métallographiques Et Archéométriques”, La Revue d'Archéométrie (29), 2005a s.117- 127.
• Héritier M. - Dillmann P. - Benoit P., “Premiers Résultats Métallographiques Sur Les Fers De Construction De La Cathédrale Notre-Dame De Rouen”, (in Hervieu J-P, Désiré dit Gosset G and Barré E. Eds) , Les Arts Du Feu En Normandie , Actes Du 3ge Congrès Organisé Par La Fédération Des Sociétés Historiques Et Archéologiques De Normandie (Eu, 21-24 Octobre 2004), Caen, 2005b, s.287- 314.
• Lewis, E.A.,“The Development Of Industry And Commerce In Wales During The Middle Ages”, Transactions of the Royal Historical Society, (17), 1903, s.121-173. Özgüç, N., Samsat, Ankara, T.T.K Yayınları, 2009.
• Pounds, N. J. G., The Medieval Castle in England and Wales: A Social And Political History, Cambridge University Pres, 1990.
• Sinor, D., “The Inner Asian Warriors”, Journal of the American Oriental Society, (101), 1981, s.133-144.
• Smith, J. M., "The Nomads Armament: Home-Made Weaponry", Religion, Customary Law, and Nomadic Technology: Papers Presented at The Central and Inner Asian Seminar, (4), 2000, s.51-61.
• Swift, E., “Re-use and Recycling İn The Late to Post-Roman Transition Period And Beyond: Rings Made From Romano-British Bracelets”, Britannia,(43), 2012, s.167-215.
• Török, B.- Barkóczy, P.- Kovács, Á.- Major, B.- Vágner, Z., “Arrowheads and Chainmail Fragments from the Crusader Al-Marqab Citadel (Syria): First Archeometallurgical Approach”, Materials and Manufacturing Processes, (32/7-8), 2017, s.1-10.
• Tunçel, S. – Arı, N. – Yoleri, B. – Şahiner, M., Dünya’da ve Türkiye’de Demir, Ankara: MTA Gn. Md, Fizibilite Etütleri Dai. Bşk, 2017.
• Uysal, A.O., “Kubad Abad Saray Külliyesinin Mimarisi”, Beyşehir Gölü Kıyısında Bir Selçuklu Sitesi, Konya Büyükşehir Bel.Yay., 2019, s.111-156.
• Ünal, A ve Girginer, S., Kilikya-Çukurova. İstanbul, 2007.
• Woodward, D., "Swords into Ploughshares: Recycling in Pre-Industrial England”, The Economic History Review, (38/2), 1985, s.175-191.
• Yalçın, Ü., “Early Iron Metallurgy in Anatolia”, Anatolian Studies, (49), 1999, s.177-187.
• Yavaş, A., “Samsat Höyük Ortaçağ Temrenleri Konusunda İlk Tespitler”, Masrop Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi, (10/15), 2017, s.35-53.