MOĞOLLARIN RUS KNEZLİKLERİ İLE DOĞU VE ORTA AVRUPA TOPRAKLARINI İSTİLASI (1236-1242)

Yıl 2022, Sayı: 16, 125 - 144, 12.08.2022

Burak Çelik

https://doi.org/10.23897/usad.1161294

Cited By: 1

Öz

Yüzyıllar boyunca Orta Avrupa, çeşitli halkların (Cermen, Vizigot vb.) istilasına uğramış, bundan büyük zararlar almıştır. Ancak Avrupa’ya esas zararı Asya steplerinden süratli atları ve güçlü teşkilatçı yapıları ile üzerlerine gelen kavimlerin şiddetli istilaları vermiştir. Attila önderliğindeki Hunlar, bunu ilk başlatan kavim olmuş, Galya ve İtalya’ya kadar inmişlerdir. Bu esnada önlerine katıp göçe zorladıkları kavimler, Avrupa’nın demografik yapısında önemli ölçüde değişikliklere neden olmuştur. İkinci büyük istilayı ise Çoçi’nin oğlu Batu ve meşhur Moğol komutan Sübetey’in liderliğindeki Moğollar gerçekleştirmişlerdir. Karadeniz’in kuzeyinden çizdikleri bir rota ile önce Kıpçakları ve Bulgarları, ardından Rusları boyundurukları altına almışlar, en sonunda Macaristan’ı istila etmişlerdir. Çalışmamızda Orta Avrupa’nın Moğollar tarafından istilası, bu süreci hazırlayan olaylar kronolojik bir şekilde ele alınacak ve istilanın genel bir değerlendirmesi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Orta Avrupa, Macaristan, İstila, Moğollar, Batu, Sübetey

THE INVASION OF GRAND DUCHIES OF RUSSIA AND EASTERN AND CENTRAL EUROPEAN LANDS BY THE MONGOLS

Öz

For centuries, Central Europe was invaded by various peoples (Germanic, Visigoth, etc.) and suffered great damage from that. However, the main damage to Europe was the violent invasions of the tribes that came from the Asian steppes with their fast horses and strong organizational structures. The Huns, led by Attila, were the first tribe to initiate that, and they went down to Gaul and Italy. In the meantime, the tribes that they brought in and forced to migrate caused significant changes in the demographic structure of Europe. The second major invasion was carried out by the Mongols led by Batu, the son of Jochi, and the famous Mongolian commander Subetei. With a route drawn from the north of the Black Sea, they first subjugated the Kipchaks and Bulgarians, then the Russians, and finally invaded Hungary. In our study, the invasion of Central Europe by the Mongols, the events that prepared this process will be discussed chronologically and a general evaluation of the invasion will be made.

Anahtar Kelimeler

Central Europe, Hungary, Invasion, Mongols, Batu, Subetei

Kaynakça

• Abûl Farac, Gregory. (1987). Abû’l Farac Tarihi (C. II). (Doğrul, Ö. R. Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
• Anonim. (1986). Moğolların gizli tarihi I. tercüme (Temir, A. Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
• Apak, Â. (2014). Anahatlarıyla İslâm Tarihi (4) (Abbasiler Dönemi). İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Atwood, C. P. (2004). Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire. New York: Fact On File Inc.
• Bilgin, A. A. – Hacıeminoğlu, N. (2002). Kıpçaklar. İslâm Ansiklopedisi (C. 25, s. 421-424). Ankara: Türk Diyanet Vakfı Yay.
• Breschanider, E. (1888). Medieval researches From Eastern Asiatic Sources. London: Trubner & Co., Ludgate Hill.
• Chambers, J. (1979) The Devil’s horsemen the Mongol invansion of Europe. London: Book Club.
• Cheshire, H. T. (1926). The great Tartar invasion of Europe. The Slavonic Review, V/(13), 89-105.
• Curta, F. (2019). Eastern Europe in the Middle ages (500–1300). Leiden: Brill.
• Curta, F. (2008). The other Europe in the Middle ages: Avars, Bulgars, Khazars and Cumans (East central and eastern Europe in the Middle ages, 450-1450). Leiden: Brill.
• Cüveynî, A. A. M. (2013). Tarih-i Cihan Güşa (Öztürk, M. Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
• d’Ohhson, A. K. (2008). Moğol Tarihi, denizler İmparatoru Cengiz (Apaydın, B. Çev.). İstanbul: Nesnel Yay.
• Engel, P. (2009). The realm of st. Stephan a history of Medieval Hungary, 895–1526 (Ayton, A. Trans.). London: I. B. Tauris Publishers.
• Fennell, J. (2014). The crisis of Medieval Russia 1200-1304. New York: Routledge.
• Dimnik, M. (2003). The Dynasty of Chernigov 1146-1246. New York: Cambridge University Press.
• Grigor, A. (2012). Okçu milletin Tarihi (Andreasyan, H. D. Çev.). İstanbul: Yeditepe Yay.
• Grousset, R. (1996). Bozkır İmparatorluğu, Atilla, Cengiz Han, Timur (Uzmen, M. R. Çev.). İstanbul: Ötüken Yay.
• Hemedanî, R. F. (1971). The Successors of Genghis Khan (Boyle, J. Trans.). New York and London: Columbia University Press.
• İbn Kesîr. (2000). el-Bidâye ve’n-Nihâye Büyük İslâm Tarihi (C. 7). (Keskin, M. Çev.). İstanbul: Çağrı Yay.
• Jackson, P. (2014). The Mongols and the West 1221-1410. New York: Taylor & Francis.
• Kafalı, M. (1993). Cuci Han. İslâm Ansiklopedisi (C. 8, s. 78-79). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
• Kennedy, H. (2002). Mongols, Huns & Vikings Nomads at war. London: Cassell&Co.
• Kiragos, G. (2018). Moğol istilası 1220-1265 (Mahmut Kemal Bey, Terc.). İstanbul: Post Yay.
• Konukçu, E. (1992). Berke Han. İslâm Ansiklopedisi (C. 5, s. 506-507). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
• MacArtney, C. A. (1940). Where was "Black Wallachia" in the thirteenth century?. The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland, 2, pp. 198-200.
• McDaniel, R. J. (2005). The Mongol invasions of the near east, San Jose State University. San Jose: Unpulished Dissertation’s Thesis.
• Muhammedoğlu, A. S. (1994). Derbend. İslâm Ansiklopedisi, (C. 9, s. 164-166). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
• Nesevî. (1934). Celâlüttin Harzemşah. (Asım, N. Trc.). İstanbul: Türk Tarih Kurumu Yay.
• Nossov, K. S. (2007). Medieval Russian Fortresses AD 862–1480. Oxford: Osprey Publishing.
• Özcan, A. T. (2010). Moğol-Rus İlişkileri (1223-1341) (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Pow, S. - Liao, J. (2018). Subutai: sorting fact from fiction surrounding the Mongol Empire’s greatest general (with translations of Subutai’s two biographies in the Yuan Shi). Journal of Chinese Military History, 7, 37-76.
• Rachewilt-z, İ. D. (1993). In the service of the Khan eminent personalities of the early Mongol Yüan Period. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
• Roux, J.P. (2006). Orta Asya Tarih ve Uygarlık (Arslan, L. Çev.). İstanbul: Kabalcı Yay.
• Rubruk, W. V. (2019). Moğolların Büyük Hanı’na seyehat 13. yüzyılda İstanbul’dan Karakutum’a Yolculuk (Ayan, E. Çev.). İstanbul: Kronik Kitabevi.
• Rudenko, K. A. (2014). The Mongol conquests and their reflection in material culture of the peoples of the Middle Volga and Kama regions (the 13th–early 14th centuries; according to the archaeological data). Golden Horde Review, IV/(4), 134-144.
• Rybatzki, V. (2006). Die personennamen und titel der Mittelmongolıschen dokumente eine lexikalische untersuchung. Helsinki: Yliopistopaino Oy.
• Sinor, D. (1999). The Mongols in West. Journal of Asian History, XXXIII/(1), 1-44.
• Slappy, S. (2010). Command And Control Began With Subotai Bahadur, The Thirteenth Century Mongol General (Unpublished Master’s Thesis). Marine Corps University, Virginia.
• Sverdrup, C. F. (2016). The Mongol conquests the military operation of Genghis Khan and Sübe’etei. England: Helion & Company Limited.
• The Hypatian Chronicle: The Galician–Volynian Chronicle (1973). (II/16) (Perfecky, G. A. Trans.). München: Willhelm Fin Verlag.
• The Nikonian Chronicle From the Year 1132-1240 (Volume Two) (1984). (Zenkovsky S. A. - Zenkovsky B. J. Trans.). New Jersey: The Kingston Press.
• Turnbull, S. (2003). Genghis Khan & the Mongol Conquests 1190-1400. Oxford: Osprey Publishing.
• Vardan, M. (2017). Türk fetihleri Tarihi (889-1269) (Andreasyan, H. D. Çev.). İstanbul: Post Yay.
• Vernadsky, G. (1944). A history of Russia. New Haven: Yale University Press.
• Welsh, W. E. (2016). The Mongol devastation of Polond the battle of Legnica. Medieval Warfare, V/(6), 26-34.
• Zenkovsky, S. A. (1974). Medieval Russia’s epics, chronicles, and tales. New York: E. P. Dutton & Co., Inc.
• Zimonyi, I. (2019). Moğolların batı seferleri (Gezer, Ş. Çev.). Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, IV/(1), 419-452.