Okul Müdürlerinin Kayırmacılık Davranışları

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 3, 90 - 106, 21.12.2020

Ümit Kahraman

https://doi.org/10.29065/usakead.811773

Cited By: 11

Öz

Bu çalışmanın amacı, okul yöneticilerinin kayırmacı davranışları ve bunların öğretmenler üzerindeki etkilerini belirlemektir. Çalışmada temel nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilen 16 öğretmen oluşturmaktadır. Çalışma grubundaki öğretmenler farklı okul ve eğitim kademelerinde görev yapmaktadırlar. Araştırmanın verileri, yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Toplanan veriler, içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda okul yöneticilerinin kayırmacı uygulamaları, kayırılan kişiler ve bu uygulamaların öğretmenler üzerinde bıraktıkları etkiler ortaya konmuştur. Okullardaki kayırmacı uygulamalar öğretmenlerin adalet duygularını etkilemekte ve onlarda okuldan ayrılma isteği uyandırmaktadır. Kayırmacılık, öğretmen performansını olumsuz etkilemektedir. Okullarda bu uygulamaların azalması için bazı eğitimler verilebilir ve ödül/ceza, ders dağıtım gibi uygulamalarda nesnel ölçütler kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Yönetici, kayırmacılık, adalet

THE SCHOOL MANAGERS FAVOURITISM BEHAVİOURS

Öz

The aim of this study is to determine the clientelistic behaviors of school administrators and their effects on teachers. Basic qualitative research design was used in the study. The study group of the research consists of 16 teachers selected by purposeful sampling method. Teachers in the study group work at different school and educational levels. The research data were collected using a semi-structured interview form. Collected data were analyzed by content analysis method. As a result of the research, the clientelistic practices of school administrators, the people who are favored and the effects of these practices on teachers were revealed. Clientelistic practices in schools affect teachers' sense of justice and make them want to leave school. Nepotism negatively affects teacher performance. Some training can be given to reduce these practices in schools and objective criteria can be used in practices such as reward / punishment and course distribution.

Anahtar Kelimeler

Manager, favouritism

Kaynakça

• Ağırbaş, İ.; Çelik, Y. ve Büyükkayıkçı, H. (2005). Motivasyon Araçları ve İş Tatmini. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 8 (3), 326-350.
• Aktan, C. C. (2001). Siyasal Ahlak ve Siyasal Yozlaşma. C.C. Aktan, (Ed.), Yolsuzlukla Mücadele Stratejileri (s. 51-69). Ankara: Hak-İş.
• Akturan, U. & Esen, A. (2013). Fenomenoloji. Türker Baş ve Ulun Akturan (Ed.), Nitel Araştırma Yöntemleri (2. Baskı) (s.83-98). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Argon, T. (2016). Öğretmen Görüşlerine Göre İlkokullarda Yöneticilerin Kayırmacılık Davranışları. Kastamonu Eğitim Dergisi. 24 (1), 233-250.
• Aydoğan, İ. (2009). Favoritism in the Turkish Educational System: Nepotism, Cronyism and Patronage. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 4(1), 19–35.
• Aydoğan, İ. (2012). The Existence of Favoritism in Organizations. African Journal of Business Management, 6 (12), 4577-4586.
• Araslı, H., & Tümer, M. (2008). Nepotism, Favoritism and Cronyism: A Study of Their Effects on Job Stress and Job Satisfaction in the Banking Iindustry of North Cyprus. Social Behavior and Personality, 36(9), 1237-1250.
• Büte, M. (2011a). Kayırmacılık Algısı ile İş Tatmini, Olumsuz Söz Söyleme İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (36), 187-203.
• Büte, M. (2011b). Kayırmacılığın Çalışanlar Üzerinde Etkileri ile İnsan Kaynakları Uygulamaları İlişkisi: Türk Kamu Bankalarına Yönelik Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 383-404.
• Creswell, J. W. (2007). Qualititive Inquiry Research Design. California: Sage Publications.
• Creswell, J. W. (2015). 30 Essential Skills for the Qualitative Researcher. California: Sage Publications.
• Creswell, J. W., & Miller, D. L. (2000). Determining Validity in Qualitative Research. Theory Into Practice, 39(3), 124–130.
• Çelik, K. ve Erdem, A. R. (2012). Üniversitede Çalışan İdari Personele Göre “Kayırmacılık”. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11, 23–30.
• Çevik, H. H. & Demirci, S. (2015). Kamu Politikası: Kavramlar, Aktörler, Süreç, Modeller, Analiz, Karar Verme (3. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Demirbilek, N. (2018). Okul Müdürlerinin Kayırmacı Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algıları ile Müdüre Güvene Etkisi. Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Demirtaş, H. ve Demirbilek, N. (2019). Okul Müdürlerinin Kayırmacı Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algıları İle Müdüre Güvene Etkisi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (17), 111-142.
• Geçer, A. (2015). Liselerde çalışan öğretmenlerin kayırmacılık ve örgütsel destek algısı (Muğla ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• Ignatowski, G., Sułkowski, Ł., & Stopczyński, B. (2020). The Perception of Organisational Nepotism Depending on the Membership in Selected Christian Churches. Religions, 11(1), 47.
• Jones, R.G. & Stout, T. (2015). Policing Nepotism and Cronyism without Losing the Value of Social Connection. Industrial and Organizational Psychology, 8 (1), 2-12.
• Loewe, M., Blume, J., Schönleber, V., Seibert, S., Speer, J. & Voss, C. (2007). The Impact of Favouritism on the Business Climate: A Study on Wasta in Jordan, 216, Bonn 2007, ISBN 978-3-88985-358-5.
• Meriç, E., & Erdem, M. (2013). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Algılarına Göre Okul Yönetiminde Kayırmacılık. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(3), 467-498.
• Merriam, S. B. (2009). Qualititive Research: A guide to Design and Implementation. San Francisco: Jossey-Bass.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. (Çeviri Ed.: S. Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Nadler, J., & Schulman, M. (2006). Favoritism, Cronyism, and Nepotism. 15.03.2020 tarihinde https://www.scu.edu/government-ethics/resources/what-is-government-ethics/favoritism-cronyism-and-nepotism/#q3 adresinden ulaşılmıştır.
• Özdemir, M. (2010). Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Özkanan, A. (2013). Yönetimde Kayırmacı Uygulamaları Üzerine Nitel Bir Çalışma. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative Research & Evaluation Methods (3th ed.). California: Sage Publications.
• Patton, M. Q. (2014). Qalitative Inquiry in Utilization-Focused Evaluation. Qualitative Inquiry in Evaluation. (L. Goodyear, J. Jewiss, J. Usinger & E. Barela Ed.). San Francisco: Jossey-Bass.
• Polat, R. (2013). Ortaöğretim Kurumlarında Kronizm Algısının Örgütsel Güven Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Saban, A. ve Ersoy, A. (2017). Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sargut, A. S. (2010). Kültürler Arası Farklılaşma ve Yönetim (3. Baskı), İmge Kitabevi, Ankara.
• Sroka, W. & Weinhardt, J. (2018). Nepotism and Favouritism in the Steel Industry: A Case Study Analysis. Forum Scientiae Oeconomia, 6 (1), 31-45.