Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Temel Bilimsel Süreç Becerilerini Uygulama Durumlarının Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 3, 125 - 143, 27.12.2023

Zülfikar Güvenir , Lütfullah Türkmen

https://doi.org/10.29065/usakead.1230399

Öz

Araştırmada, yoğunlaştırılmış eğitim programı uygulama sürecinde çalışmada yer alan çocukların etkinliklerde yer alan temel bilimsel süreç becerilerini uygulama durumlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Doküman incelemesi ile yapılan bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden özel durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 2020-2021 eğitim öğretim yılında Ege bölgesinde yer alan bir ilin ilçesinde anaokuluna devam eden çocuklardan oluşmaktadır. Çalışma grubunda; 12 kız, 7 erkek olmak üzere toplam 19 çocuk yer almıştır. Araştırmada veri toplamak için yoğunlaştırılmış eğitim programında yer alan etkinlikler ile video kayıtlarından elde edilen yazılı metinler kullanılmıştır. Verilerin analiz edilmesinde nitel veri analizinde sıklıkla tercih edilen yöntemlerden olan içerik analizi yöntemi tercih edilmiştir. Temel bilimsel süreç becerileri olarak ele alınan karşılaştırma, sınıflandırma, gözlem, tahmin, çıkarım yapma, ölçme, veri kaydetme ve iletişim becerileri doğru cevaplama oran ve yüzdeleri süreç içerisinde genel olarak artış göstermiştir. Araştırmada doğru cevaplama oran ve yüzde değerlerindeki artışta, yoğunlaştırılmış eğitim programındaki etkinliklerin olumlu yönde katkı yaptığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi dönem, Temel bilimsel süreç becerileri, Okul öncesi çocukları

The Determination of the Situations of Applying Basic Scientific Process Skills of Preschool Children

Öz

In the research, it was aimed to examine the situations of applying the basic science process skills of the experimental group children in the activities during the implementation of the intensive education program. In this study, which was conducted by document review, the case study method, one of the qualitative research methods, was used. The study group of the research comprises of children attending kindergarten in the district of a province in the Aegean region in the 2020-2021 academic year. There was a total of 19 children including 12 girls and 7 boys in the study group. The written texts obtained from the activities included in the intensive education program and video recordings were used to collect data in the research. The content analysis method, which is one of the most preferred methods in qualitative data analysis, was preferred in the analysis of the data. The comparison, classification, observation, prediction, inference, measurement, data recording and communication skills are considered as basic science process skills. The correct answer rates and percentages of basic science process skills have generally increased in the process. In the research, it was determined that the activities in the intensive education program contributed positively to the increase in the correct answer rate and percentage values.

Anahtar Kelimeler

Preschool period, Basic science process skills, preschool children

Kaynakça

• Aktamış, H. ve Pekmez, E. Ş. (2011). Fen ve teknoloji dersine yönelik bilimsel süreç becerileri ölçeği geliştirme çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 192-205.
• Alabay, E. (2013). SCIENCESTART!™ destekli fen eğitim programının 60-72 aylık çocukların bilimsel süreç becerilerine ve bilimsel tutuma güvenme ve yönelime etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Alabay, E. ve Özdoğan, İ. M. (2018). Okulöncesi çocuklara dış alanda uygulanan sorgulama tabanlı bilim etkinliklerinin bilimsel süreç becerilerine etkisinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 481-496.
• Arslan, E. (2022). Nitel araştırmalarda geçerlilik ve güvenilirlik. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,1 (51), 411-423. https://doi.org/10.30794/pausbed.1116878
• Aydoğdu, B. ve Karakuş, F. (2017). Okulöncesi öğrencilerinin temel becerileri: Bir ölçek geliştirme çalışması. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 10(1), 49-72. http://dx.doi.org/10.5578/keg.10767
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Böyük U., Tanık, N. ve Saraçoğlu, S., (2011) İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Tübav Bilim Dergisi, 4(1), 20-30.
• Buldur, A. (2019). Montessori eğitim programına devam eden okul öncesi dönem çocuklarının bilimsel süreç becerilerindeki değişimin incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 8(4), 1172-1186. http://dx.doi.org/10.30703/cije.615576
• Büyüktaşkapu, S. (2010). 6 yaş çocuklarının bilimsel süreç becerilerini geliştirmeye yönelik yapılandırmacı yaklaşıma dayalı bir bilim öğretim programı önerisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Büyüktaşkapu, S., Çeliköz, N. ve Akman, B. (2012). Yapılandırmacı bilim eğitimi programı’nın 6 yaş çocuklarının bilimsel süreç becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 37(165), 275-292.
• Can, B. ve Pekmez, E. (2010). Bilimin doğası etkinliklerinin ilköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerinin geliştirilmesindeki etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 113-123.
• Clarke, V., & Braun, V. (2013). Teaching thematic analysis: Overcoming challenges and developing strategies for effective learning. The Psychologist, 26(2),120-123.
• Dilek, H., Taşdemir, A., Konca, A. S., & Baltaci, S. (2020). Preschool children’s science motivation and process skills during inquiry-based STEM activities. Journal of Education in Science Environment and Health, 6(2), 92-104.
• Duran, M., & Ünal, M. (2016). The impacts of the tests on the scientific process skills of the pre-school children. Us-China Education Review A, 6(7), 403–411. https://doi.org/10.17265/2161-623x/2016.07.002
• Erten, Z. ve Taşçı, G. (2016). Fen bilgisi dersine yönelik okul dışı öğrenme ortamları etkinliklerinin geliştirilmesi ve öğrencilerin bilimsel süreç becerilerine etkisinin değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 638-657.
• Ghandourah, H., & Saleh, E. (2022). Effects of a proposed unit based on the stem approach in developing fundamental science processes for kindergarteners in makah al-mukarramah. Education Research International, 2022, 1-10. https://doi.org/10.1155/2022/4398637
• Gropen, J., Kook, J. F., Hoisington, C., & Clark-Chiarelli, N. (2017). Foundations of science literacy: Efficacy of a preschool professional development program in science on classroom instruction, teachers’ pedagogical content knowledge, and children’s observations and predictions. Early Education and Development, 28(5), 607-631.
• Hatch (2022). The seven basic preschool science concepts. Preschool-Plan-It.com. Retrieved December 20, from https://www.preschool-plan-it.com/preschool-science-concepts.html
• Jones, I., Lake, V. E., & Lin, M. (2008). Early childhood science process skills. In O.N Saracho and B. Spodek (Eds.), Contemporary perspectives on science and technology in early childhood education (pp. 17-40). Charlotte NC.
• Jordan, B. (2016). Science process skills in preschool. Reallygoodstuff. https://Blog.Reallygoodstuff.Com/Science-Process-Skills.
• Karar, E. E. (2011). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Kavak, Ş. (2020). STEM eğitimine dayalı etkinliklerin okul öncesi çocukların temel bilimsel süreç becerilerine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Kefi, S., Çeliköz, N. ve Erişen, Y. (2013). Okulöncesi eğitim öğretmenlerinin temel bilimsel süreç becerilerini kullanım düzeyleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 300-319.
• Klofutar, Š., Jerman, J., & Torkar, G. (2022). Direct versus vicarious experiences for developing children’s skills of observation in early science education. International Journal of Early Years Education, 30(4), 863-880.
• Kunt, B., Özel, E., & Kunt, H. (2015). Determination of science process skills of 60-72 months old preschool students. Eurasian Education & Literature Journal, 3(3), 41-55.
• Kuru, N. ve Akman, B. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının bilimsel süreç becerilerinin öğretmen ve çocuk değişkenleri açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 42(190), 269-279.
• Lincoln, Y. & Guba, E. (1985). Naturalistic inquiry: Establishing trustworthiness. Beverly Hills.
• Mantzicopoulos, P., Samarapungavan, A., & Patrick, H. (2009). We learn how to predict and be a scientist: Early science experiences and kindergarten children's social meanings about science. Cognition and Instruction, 27(4), 312-369.
• Maranan, V. M. (2017). Basic process skills and attitude toward science: Inputs to an enhanced students' cognitive performance. (Unpublished master dissertation). Laguna State Polytechnic University.
• Martin, D. J., Sigur, R. J., & Schmidt, E. (2005). Process-oriented inquiry-a constructivist approach to early childhood science education: Teaching teachers to do science. Journal of Elementary Science Education,17(2), 13-26.
• Maulia, R., & Kurniati, E. (2022). A science-based modification of the boi-boian game to stimulate science process skills in early childhood. Journal Eduvest - Journal of Universal Studies, 2(11), 2397-2410. https://doi.org/10.36418/eduvest.v2i11.652
• McFarlin, L. M. (2011). How children in a science-centered preschool use science process skills while engaged in play activities. (Unpublished doctoral dissertation). University of Texas Austin.
• Miles, E. (2010). In-service elementary teachers’ familiarity, interest, conceptual knowledge and performance on science process skills. (Unpublished master dissertation). Southern Illinois University Carbondale.
• Morrison, K. (2012). Integrate science and arts process skills in the early childhood curriculum. Dimensions of Early Childhood, 40(1), 31-39.
• Nafiqoh, H., & Wulansuci, G. (2021). Experiential learning methods to ımprove young children’s science process skills during Covid-19 pandemic. In H. Yulindrasari (Ed.), 5th International conference on early childhood education, Vol. 538 (pp. 14-18). Atlantis Press. https://doi.org/10.2991/assehr.k.210322.004
• Öcal, S. (2018). Okul öncesi eğitime devam eden 60-66 ay çocuklarına yönelik geliştirilen stem programının çocukların bilimsel süreç becerilerine etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Özbay, M. ve Özdemir, B. (2012). Okuduğunu anlama sürecinde çıkarım yapma becerisinin işlevi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 17–28.
• Özgelen, S. (2012). Students’ science process skills within a cognitive domain framework. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 8(4), 283-292.
• Özkan, B. (2015). 60-72 aylık çocuklar için bilimsel süreç becerileri ölçeğinin geliştirilmesi ve beyin temelli öğrenmeye dayanan fen programının bilimsel süreç becerilerine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Özmen, H. ve Karamustafaoğlu, O. (2019). Eğitimde araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Padilla, (2022). The science process skills. Narst. Retrieved December 20, from https://narst.org/research-matters/science-process-skills.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç. ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. http://doi.org/10.33400/kuje.843306
• Saracho, O., & Spodek, B. (2008). History of mathematics early childhood education. In O.N Saracho & B. Spodek (Eds.), Contemporary perspectives on science and technology in early childhood education (pp. 1-20). Charlotte NC.
• Saygılı, P. ve Yalman, F. E. (2021). Okul öncesi dönemde oyun tabanlı öğrenme yönteminin bilimsel süreç becerisine etkisinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 50(231), 7-26. https://doi.org/10.37669/milliegitim.755100
• Tatar, N. (2006). İlköğretim fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının bilimsel süreç becerilerine, akademik başarıya ve tutuma etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Tekerci, H. (2015). 60-66 aylık çocukların bilimsel süreç becerilerine duyu temelli bilim eğitimi programının etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tekerci, H. ve Kandır, A. (2017). 60-66 aylık çocukların bilimsel süreç becerilerine duyu temelli bilim eğitimi programının etkisi. Eurasian Journal of Educational Research, 68, 239-254.
• Trundle, K. C. (2022, September 10). Teaching science during the early childhood years. National Geographic. https://ngl.cengage.com.
• Tugluk, M. N. (2020). The Effect of primary years program (PYP) on children's science process skills (SPS) in early childhood education. Cypriot Journal of Educational Sciences, 15(5), 1276-1287.
• Turan, G. S. (2012). Okul öncesi çocukları için bilimsel süreç becerilerini değerlendirme aracının geliştirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Uludağ, G. (2017). Okul dışı öğrenme ortamlarının fen eğitiminde kullanılmasının okul öncesi dönemdeki çocukların bilimsel süreç becerilerine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Uludağ, G. ve Erkan, N. S. (2023). Okul dışı öğrenme ortamlarında etkinlikler içeren fen eğitimi programının 60-72 aylık çocukların bilimsel süreç becerilerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 52-77.
• Ulutaş, A., & Kanak, M. (2018). Effect of the cooperative learning with family involvement based science education on the scientific process skills of 5-6-year-old children. NeuroQuantology, 16(11), 20-29.
• Uzaktan Eğitim (2022). Sözsüz iletişim nedir? Vektörel Grup. https://www.uzaktanegitim.com.
• Ünal, & Saglam, M. (2018). Examination of the effect of the GEMS program on problem solving and science process skills of 6 years old children. European Journal of Educational Research, 7(3), 567-581. https://doi.org/10.12973/eu-jer.7.3.567
• Ünal, M. (2019). 4-6 yaş okul öncesi çocuklarına etkinlik temelli STEM eğitiminin bilimsel süreç becerilerine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Wilson, R. (2002). Promoting the development of scientific thinking. Earlychildhood News. https://elmodules.cech.uc.edu.
• Yıldırım, A. (2012). Rehberli sorgulama deneylerinin bilimsel süreç becerilerinin kazandırılmasına, başarıya ve kavramsal değişime etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, M. ve Türker Altan, S. (2017). Araştırma ve sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımının ilkokul öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(38), 71-89.
• Yılmaz, E., Yüzbaşıoğlu, Y. ve Hacıhatıroğlu, N. (2022). Zekâ oyunlarının okul öncesi dönemdeki çocukların bilimsel süreç ve dikkat becerilerine etkisinin incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 36(3), 627-642.
• Yurt, Ö. (2013). 60-72 Aylık çocuklar için bilim öğrenmeyi değerlendirme testi’nin geçerlik güvenirlik çalışması ve araştırmaya dayalı bilim eğitim programı’nın bilim öğrenmeye etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.