Conservation Issue in Modern Architecture: Sample of Kemalpaşa Mosque in Karşıyaka, İzmir

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 1, 179 - 188, 11.01.2016

Elif Gürsoy

Öz

Mosque architecture is important in our country at Anatolian Seljuk period, Principalities period, Ottoman period and also given important works Republican period. Works created in the next period and become more important than the works of the period before, and renewal or differentiation was observed in the works. Mosques which built in the modern era has gained a measure that talked about whether with Classical Ottoman-inspired architecture even if exactly many similarities. There appears to be very limited number of samples, but modern materials used successfully and it is important with the original design.

İzmir Karşıyaka’da Kemalpaşa Mosque which forms the subject of study had different designs, has changed completely spent after the intervention. These interventions can be easily done with financial means, because of the absence of any control.The successful example which is dated in modern architecture was destroyed. The study is prepared in accordance with photographs of three different dates and the work which is one of the first mosque in the Republican era. The study was designed to transfer the documentation and the scientific world.

Anahtar Kelimeler

Modern Architecture; Modern Mosque Architecture; Conservation Conception; Cultural Heritage in 20. Century; Conservation of Modern Cultural Heritage

Modern Mimaride Koruma Sorunu: İzmir Karşıyaka’da Kemalpaşa Cami Örneği

Öz

Anadolu Selçukluları döneminde, Beylikler döneminde, Osmanlı döneminde üretilmiş cami mimarisi ile ön plana çıkmakta olan ülkemizde Cumhuriyet döneminde de önemli eserler verilmiştir. Özellikle sonraki dönemlerde oluşturulan eserler, öncesi döneme ait eserlerin önüne geçmiş, hep bir yenilenme ya da farklılaşma gözlenmiştir. Modern dönemde inşa edilmiş camiler de her ne kadar Klasik Dönem Osmanlı mimarisinden esintiler hatta birebir benzerlikler içerse de farklı tasarımlarla adından bahsettirecek ölçüye kavuşmuştur. Oldukça kısıtlı sayıda karşımıza çıkan örnekler hem modern malzemenin başarıyla kullanılışı, hem de özgün tasarımlarıyla önem göstermiştir.

Çalışmanın konusunu teşkil eden İzmir Karşıyaka’da Kemalpaşa Cami, farklı tasarımıyla karşımıza çıkmaktayken, sonrasında geçirdiği müdahalelerle tamamen değişmiştir. Herhangi bir denetimin bulunmaması nedeniyle, maddi imkânlar elverdiği ölçüde kolaylıkla yapılabilen bu müdahaleler, günümüz mimarisinin başarılı bir dini mimari örneği durumundaki eseri yok etmiştir. Yapının üç döneme ait görünümü çerçevesinde hazırlanmış çalışma, Cumhuriyet döneminin ilk camilerinden biri ve ilk özgün tasarımlı örneğini belgeleme ve bilim dünyasına aktarma amacıyla hazırlanmıştır. 

 

Anahtar Kelimeler

Modern Mimari; Modern Cami Mimarisi; Koruma Kavramı; 20. Yüzyıl Mirası; Modern Mirasın Korunması

Kaynakça

• Akar, Zerrin (2004): Cumhuriyet Dönemi Camilerinin Mekân Analizi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Trabzon.
• Birol, Gaye (2010): “Cumhuriyet Dönemi Mimarlık Mirasını Koruma Güçlükleri: Balıkesir’deki Örnek Yapılar Üzerine Bir İnceleme”. Taşınmaz Kültür Varlıklarını Tespit ve Belgeleme Yöntemleri Sempozyumu Bildiriler Kitabı, ss.143-151.
• Çelik, Esra Şahin (2013): Çağdaş Cami Tasarımlarına Yönelik Kullanıcı Algısı, Gazi Üniversitesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara.
• Evren, Ercan (2010), Modernlik ve Türkiye’de Modern Camiler, Mimarlar Odası Antalya Şubesi, Antalya.
• Ergut, Elvan Altan (2013): “Yirminci Yüzyıl Modern Mimarlık Mirası Korunmalıdır! DOCOMOMO Türkiye: 10. Yılın Ardından”, Mimarlık, S. 371.
• Eyüpgiller, Kemal Kutgün (2006): “Türkiye’de 20. Yüzyıl Cami Mimarisi”, Mimarlık, S. 331, ss.20-27.
• Güzer, C. Abdi (2013): “Mimarlıkta Modern Mirasın Korunması: TEDÜ / Türk Eğitim Derneği Üniversitesi”, Mimarlık, S. 371.
• Hatipoğlu, Ahmet Şefik (2009): Tek Parti Dönemi Din Politikaları, İstanbul Teknik Üniversitesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul.
• Işıkyıldız, Tolga (2000): Contemporary Mosque Architecture in Turkey, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara.
• Kayın, Emel (2007a): “Cumhuriyet Dönemi Mimarlık Mirasının Belgelenmesi, Korunması ve Değerlendirilmesi Projesi İçin Çağrı”, Mimarlık, S. 334, ss.16-17.
• Kayın, Emel (2007b): “Modern Bir Kurgu Olarak Koruma Paradigmasının Dönüşümü ve Modern Mimarlık Mirası”, Mimarlık, S. 338, ss.25-29.
• Kayın, Emel (2011): “Modern Mimarlık Mirasının Korunması Sorunsalında Türkiye Gündemi ve Devirselleşmiş Tarihsellik Kavramı”, Güney Mimarlık, S. 3, ss.21-24.
• Köksal, Aykut (2002): “Cumhuriyet, Cami Mimarlığımızı İhmal Ederek Marazileştirdi”, Kubbeyi Yere Koymamak, Konuşmalar, ss. 193-201.
• Kuban, Doğan (1984): “Çağdaş Koruma, Tasarım ve Planlama İlişkilerinde Kuramsal Bir Yaklaşım”, Mimarlık, S. 84/3-4, ss.3-5.
• Madran, Emre (2009): “Cumhuriyet Dönemi Mimarlık Yapıtlarının Korunmasının Yasal Dayanakları”, Cumhuriyet Dönemi Mimari Mirasının Korunması, ss.97-100.
• Özbakan, Feyzal (2007): “Korumada Güncel Bir Teknolojik Sorun: Betonarmenin Mirası”, Mimarlık, S. 338, ss.36-40.
• Polat, Ebru Omay (2008): “Modern Mimarlık Mirasını Onaylamak: Yasal Süreç ve Tescil Kararlarına Bakış”, Mimarlık, S. 340, ss.49-53.
• Polat, Elvan Ebru Omay-Can, Cengiz (2008): “Modern Mimarlık Mirası Kavramı: Tanım ve Kapsam”, Megaron, S. 3/2 (2008), ss.177-186.
• Uzun, Çağrı (2010): Günümüz Cami Mimarisinin İşlev-Biçim ve Teknoloji İlişkisi Açısından İncelenmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İzmir.