THE LONDON GAZETTE’E GÖRE NADİR ŞAH DÖNEMİ OSMANLI-İRAN İLİŞKİLERİ

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 2, 69 - 81, 31.12.2019

Selcen Özyurt Ulutaş , Safiye Başer

Öz

Modern manada
matbaanın ortaya çıkışı burjuvazi sınıfının haber alma ihtiyacı ile birleşince
Avrupa’da 17. Yüzyılın başından itibaren gazeteler ortaya çıkmayı başlamıştır.
İngiltere’de bu süreç yaşanmıştır. Önce gazetelerin öncülleri olan haber
bültenleri şeklinde corantoslar yayınlanmıştır. Haber alma faaliyetlerin
kontrol altına alınması için harekete geçen Krallık 1666 yılının Şubat ayından
itibaren The London Gazette adlı resmi bir gazetenin yayını gerçekleştirmiştir.
Haber kaynakları arasında Birleşik Krallığı’n yurtdışı temsilcilikleri de
bulunan The London Gazette Türk tarihi ile çok sayıda bilgi bulunmaktadır. Ana
kaynak değeri taşıyan gazetenin bilgi verdiği konular arasında Nadir Şah dönemi
Osmanlı-İran ilişkileri de bulunmaktadır. Bu döneme dair gazetenin temel
kaynakları İstanbul ile S. Petersburg’ta bulunan İngiliz elçilikleridir. Gazete
bu dönemde yayınlanan haberler arasında, Nadir Şah’ın Osmanlılara karşı
kaybettiği Dücum, kazandığı Kerkük zaferi, Topal Osman Paşa’nın ölümü, iki
devlet arasında gerçekleşen çatışmalar ve barış görüşmeleri yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Nadir Şah, Osmanlı İmparatorluğu, London Gazette, Birleşik Krallık

Kaynakça

• The London Gazette Issue: 7189, 7221, 7239, 7261, 7267; 7325, 7351, 7424, 7425, 7469, 7534, 7552, 7553, 7694, 7717, 7732, 8095, 8120, 8132, 8225, 8239, 8246, 8259, 8290, 8303, 8333, 8359, 8377, 8423, 8474, 8477, 8557, 8585, 8598, 8611, 8681.Ateş, A. (2012). Osmanlı-İran Siyasi İlişkileri (1720-1747), Ankara.Aydoğmuşoğlu, C. (2015). Safevi Devleti Tarihi, (1501-1736), Ankara.Barres-Baker, M. C (2006). An Introduction To The Early History of Newspaper Advertising, Bren Museum and Archive Occasional Puplications, Brent.Cheng, E. Y. (2017). “Women and the Consumption of news in Ben Johnson’s The Staple of News”, The Wenshan Review of Literature and Culture, Vol. 2, June, s. 187-203Ginao, E. (2002). “Beyaz Kule Şehrinde Bir Safevi Prensi: Selanik’teki Beyzade (1731-1734), Türkler, Ed. Hasan Celal Güzel, C. 8, s.576-581.Handover, P. M. (1965). A History Of the London Gazette 1665-1965, London.Jorga, N. (2005). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, C. 4, çev. Nilüfer Epçeli, İstanbul.Kırım Hanlarına Name-i Hümayun (2 Numaralı Name Defteri) (2013). Haz. Murat Cebecioğlu vd. İstanbul.Minorskoy, V. “Nadir”, MEB İA, C. 9, s. 21-31.Osmanlı-İran-Rus İlişkilerine Ait İki Kaynak: I. Petros Di Sarkis Gilanentz’in Kronolijisi, II. Nadir Şah Devrine Ait Bir Anonim Kronoloji (1974). Tercüme Eden ve Yayına Haz. Hrand. D. Andreasyan, İstanbul. Özcan, A. “Nadir Şah”, TDVİA, C. 32, s.276-277.Özçağlayan, M. (2008). “Gazetelerin Gelişimi ve Gazeteciliğin Geleceği (Yeni Teknolojiler ve Medya Ekonomisi Açısından Genel Bir Değerlendirme”, Marmara İletişim Dergisi, Sayı 13, s.131-159.Özgen, M. (2005). “Osmanlıdan Günümüze Yazılı Basın ve Siyaset İlişkisi”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, S. 23, s. 13-23.Vakanüvis Subhi Mehmed Efendi, Suphi Tarihi, Sami ve Şakir Tarihleri İle Birlikte (İnceleme ve Karşılaştırmalı Metin) (2007). Haz. Mesut Aydıner, İstanbul.https://www.bl.uk/medieval-literature/articles/william-caxton-and-the-introduction-of-printing-to-england Erişim tarihi: 02.07.2019.