SİCİLL-İ AHVÂL DEFTERLERİNE GÖRE HAKKÂRİ DOĞUMLU MEMURLAR

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 1, 122 - 138, 30.06.2021

Serkan Erdoğan

Öz

Bu çalışma, Osmanlı memurlarının biyografisi için en önemli kaynak malzemesi olan ve 1879 yılında II. Abdülhamid’in çabasıyla tutulan Sicill-i Ahvâl Defterleri verilerine göre Hakkâri Sancağındaki Osmanlı memurlarının biyografilerine ışık tutmaktadır. Bu kapsamda Hakkâri Sancağının idari yapısı içinde yer alan bölgelerde doğmuş 27 memurun, doğum yılları, baba isimleri ile meslekleri, öğrenim gördükleri mektepler, göreve başlama yaşları, mesleki safahatları, bildikleri diller ve ne derece bu dilleri bildikleri ve aldıkları maaşlar gibi hususlar ile ilgili kayıtların sunduğu imkânlar dâhilinde geniş değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Bu bağlamda Hakkâri Sancağı doğumlu memurların Osmanlı Devleti’ndeki resmi çalışma hayatları ve süreleri ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

osmanlı devleti, Hakkâri, Sicill-i Ahvâl, Memur

Kaynakça

• Akyıldız A. (2004). Osmanlı Bürokrasisi ve Modernleşme, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Beyazıt Y. (2006). “Sicill-i Ahvâl Defterleri’nin Tahlili ve Denizli Merkez Doğumlu Memurlar Üzerine Bir Prosopografi Denemesi”, Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildirileri, 6-7-8 Eylül 2006 Denizli, Cilt: 1 s. 502-510.
• Demirtaş M. (2007). “Hakkâri’de yerleşme ve Nüfus (XIX. Yüzyılın İkinci Yarısı)” Ekev Akademik Dergisi, Yıl: 11, S: 32, Erzurum, s. 285-308.
• Fındley Carter V. (1996). Kalemiyeden Mülkiyeye Osmanlı Memurlarının Toplumsal Tarihi, (Çev. Gül Çağalı Güven), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• Fındley Carter V. (2014). Osmanlı İmparatorluğu’nda Bürokratik Reform (Babıâli 1789-1922), (Çev. Ercan Ertürk), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• Gençer F. (2015). “19. Yüzyılın Başlarında Hakkâri Sancağına Dair Bazı Tespitler”, Tarih Okulu Dergisi, Yıl 8, S: 23, İzmir, s. 409-431.
• Gençoğlu M. (2011). “1864-1871 Vilâyet Nizamnâmelerine Göre Osmanlı Taşra İdâresinde Yeniden Yapılanma”, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 2 (1), Çankırı, s. 20-50.
• Gökhan M. D (2009), “19. Yüzyıl’da Nasturiler (İdari Sosyal Yapı ve Siyasi İlişkiler)”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı (Basılmamış Doktora Tezi), Isparta.
• Kodaman B. (1999). Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Öntuğ M, Sunay S. (2007). “Sivas Doğumlu Ermeni Memurlar (Sicill-i Ahvâl Kayıtlarına Göre), Osmanlı Döneminde Sivas Sempozyumu Bildirileri, 21-25 Mayıs 2007, Sivas s. 393-417.
• Özgen Ö. (2019). Hakkâri Vilâyetinin Sosyo-İktisadi ve Siyasi Yapısı (1923-1960), Libra Yayınevi, İstanbul.
• Özkan E. (2018). “19. Yüzyılda Hakkâri’nı̇n İdari Taksimatındaki Değişiklikler (1839-1925)”, The Journal of Academic Social Science Studies, S: 65, Elazığ, s. 381-392.
• Saraç H. (2016). “Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Arabsun (Gülşehir) Doğumlu Osmanlı Devlet Adamları”, Cappadocia Journal of History and Social Sciences, Nevşehir, s. 66-82.
• Sarıyıldız G. (2004). Sicill-i Ahvâl Komisyonu’nun Kuruluşu ve İşlevi (1878-1909), Derin Yayınları, İstanbul.
• Sarıyıldız G. (2019). “Sicill-i Ahvâl Defterleri”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. 37, İstanbul.
• Şişman A. (2006). XX. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti’nde Yabancı Devletlerin Yabancı Devletlerin Kültürel ve Sosyal Müesseseleri, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara.
• Yurt Ansiklopedisi. (1982), “Hakkâri”, C. 7, Anadolu Yayıncılık, İstanbul.Hakkâri İl Kültür Turizm Müdürlüğü,”
• https://Hakkâri.ktb.gov.tr/TR-159003/tanzimat-sonrasi-Hakkâri.html“
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Dâhiliye Nezareti Sicill-i Ahvâl İdâresi Defterleri.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Maârif Nezâret-i Mektûbi Kalemi. BOA, MF. MKT. 1058/36, 1 Haziran 1908/1 CA 1326, lef 1.
• Vilâyet Salnâmeleri (VS.): Erzurum, 1871/H.1288 Erzurum Vilâyet Sâlnâmesi, Erzurum. 1873/H.1290 Erzurum Vilâyet Sâlnâmesi, Erzurum. 1874/H.1291 Erzurum Vilâyet Sâlnâmesi, Erzurum. 1875/H.1292 Erzurum Vilâyet Sâlnâmesi. Erzurum.
• Maarif Salnâmesi,1898-1899/H.1316 Sâlnâme-i Nezâre-i Ma’ârifi Umumiye, Matbaa-ı Amire, Dâru’l-Hilâfeti’l-Aliyye, 1316. 1899-1900/H.1317 Sâlnâme-i Nezâre-i Ma’ârifi Umumiye, Matbaa-ı Amire, Dâru’l-Hilâfeti’l-Aliyye, 1316. 1900-1901/H.1318 Sâlnâme-i Nezâre-i Ma’ârifi Umumiye, Matbaa-ı Amire, Dâru’l-Hilâfeti’l-Aliyye, 1316. 1901-1902/H.1319 Sâlnâme-i Nezâre-i Ma’ârifi Umumiye, Matbaa-ı Amire, Dâru’l-Hilâfeti’l-Aliyye, 1316. 1903-1904/H.1321 Sâlnâme-i Nezâre-i Ma’ârifi Umumiye, Matbaa-ı Amire, Dâru’l-Hilâfeti’l- Aliyye, 1316.