KASTAMONU YAZMA ESER KÜTÜPHANESİNDE KORUNAN 3597 ENVANTER NUMARASINA KAYITLI VE 19. YÜZYILA TARİHLENEN KUR’AN-I KERİM’İN TEZYİNAT BAKIMINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 1, 79 - 98, 30.06.2022

Mine Dilber

Öz

Dini konulu el yazması eserler arasında yer alan Kur’an-ı Kerimler, İslam dinini temsil eden kutsal bir yapıt olmasının yanında sanatsal açıdan da önem arz etmektedir. Kitap sanatları çerçevesinde değerlendirilen cilt, hat, tezhip ve ebru sanatı ile ilgili değerli örnekleri bünyesinde barındıran Kur’an-ı Kerimler geçmişten günümüze değin üslup, teknik, motif ve kompozisyon açısından farklılıklar arz eden birçok çalışmaya çatı oluşturmuştur. Kütüphane, müze ve özel koleksiyonlarda muhafaza edilen el yazması Kur’an-ı Kerimler uygun ortam şartlarının sağlanması neticesinde günümüze kadar korunarak gelebilmiş ve biz araştırmacılara geçmişe dair ışık tutmuş ve gelecek kuşaklara aktarım konusunda ön ayak olmuş önemli eserler arasında yer almaktadır. 2018 yılında Kültür başkenti seçilen Kastamonu ilinde yer alan T.C. Yazma Eserler Kurumu Yazma Eser Kütüphanesi de dini, ilmi ve edebi konulu birçok yazma esere ev sahipliği yapmaktadır. Bu eserler arasında yer alan 37 Hk 3597 envanter numaralı Kur’an-ı Kerim çalışmaya konu edinmiş, tezhip ve cilt sanatı açısından dönem özellikleri, üslup, motif, işçilik, renk ve kompozisyon bağlamında analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kur’an-ı Kerim, El Yazması Eser, Tezhip, Cilt

Kaynakça

• Arıtan, A. S. (1993). " Ciltçilik ", İslam Ansiklopedisi, Cilt:VII, 551-557.
• Balkanal, Z. (2002). "Bilgi ve Sanatı Kaplayan sanat: ciltçilik", Türkler Ansiklopedisi, Cilt:XII, 341-349.
• Bilgin, O. (2013). “Yazma”, İslam Ansiklopedisi, Cilt:43, 369-373.
• Demiriz, Y. (1995). “19. Yüzyılda Elifba Cüzleri”, Mozaik, Sayı:2, 38-42.
• Derman, Ç. (1999) “Osmanlı Asırlarında, Üslup Ve Sanatkârlarıyla Tezhip Sanatı”, Osmanlı Ansiklopedisi, Cilt:11, 108-119.
• Kantar, E. (2017). Ankara Milli Kütüphanesinde Bulunan XIX. Yüzyıla Ait Bir Grup Kur’an-ı Kerim’in Tezyinat Bakımından İncelenmesi, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
• Mahir, B. (1992). “Topkapı Saray Kütüphanesi’nin Kur’an Koleksiyonu”, Türkiyemiz, Sayı:67, 17-26.
• Özcan, A. R. (1993). "Osmanlılarda Kitap Sanatları, Osmanlılarda Cilt", Osmanlı Ansiklopedisi, İstanbul.
• Taşkale, F. (2010) “Gelenekten Geleceğe Tezhip Sanatında Bir Yolculuk”, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sanat ve Meslek Eğitim Kursları El Sanatları Dergisi, Sayı:9, 6-19.
• Tekin, B. B. (2008). Batılılaşma Sürecinde Osmanlı Tezhip Sanatı (1789-1922), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Doktora Tezi), Kayseri.
• Yağmurlu, H. (1973) “Tezhip San’atı Hakkında Genel Açıklamalar ve Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesinde İmzalı Eserleri Bulunan Tezhip Ustaları”, Türk Etnografya Dergisi, 79-129.