HASTANE YATAK KULLANIM VERİMLİLİĞİNİN DEĞERLENDİRMESİNDE PABON LASSO METODU: LİTERATÜR TARAMASI

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 1, 152 - 163, 25.04.2017

Mustafa Said Yıldız

Öz

Sağlık hizmetlerinin maliyetlerini düşürmek ve etkinliğini artırmak politika yapıcıların ve hastane yöneticilerin amaçları arasındadır. Hastane maliyetleri sağlık harcamaları içinde önemli yer tutmakta, yatak sayısının etkili şekilde planlanması, organizasyonu ve kullanımı önemli belirleyiciler haline gelmektedir. Pabon Lasso metodu yatak doluluk oranı, yatak devir hızı ve ortalama kalış gün sayısı göstergelerinin aynı anda değerlendirilebilmesi için elverişli bir araçtır. Bu çalışmada, öncelikle metodun kullanımına ilişkin açıklamalarda bulunulmuş, sonrasında metodun literatürdeki kullanım şekilleri ve amaçlarına yer verilmiştir. Metodun görece olarak kolayca uygulanabilirliği, sağlıklı verilere dayanması ile anlamlı ve elverişli sonuçlar verme potansiyeli nedeniyle yıllar içinde sıklaşacağı öngörülebilecektir. Metodun ve uygulama örneklerinin daha iyi anlaşılması Türkiye hastanelerinde uygulamaların artışını destekleyeceği beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hastane Yatak Kullanım verimliliği, Pabon Lasso metodu, Sağlık kurumlarının etkinliği

Kaynakça

• Adham D., Panahi M., Barfar I., Ameri H., Sadeghi G. and Salarikhah E., (2014). Contemporary Use of Hospital Efficiency Indicators to Evaluate Hospital Performance Using the Pabon Lasso Model European Journal of Business and Social Sciences, Vol. 3, No.2 , pp 1-08.
• Bahadori M., Sadeghifar J., Hamoudzadeh P., Hakimzadeh M and Nejati M. (2011). Combining Multiple Indicators to Assess Hospital Performance in Iran using the Pabon Lasso Model. AMJ, 4, 4, 175-179 http//dx.doi.org/10.4066/AMJ.2011.620.
• Belciug S., Gorunescu F. (2015). Improving hospital bed occupancy and resource utilization through queuing modeling and evolutionary computation Journal of Biomedical Informatics, 53: 261-269. doi: 10.1016/j.jbi.2014.11.010
• Çalışkan Z. (2016). Kamu Hastane Birliklerinin Performansının Pabon Lasso Modeli ile Analizi, Sosyal Güvence Dergisi, 5(10): 1-24 DOI: 10.21441/sguz.20161020712
• Ekiyor, A. (2015). Evaluating Performance of Chest Diseases Departments Using Hospital Efficiency Indicators in Turkey, British Journal of Economics, Management & Trade 6(2): 145-150.
• Goshtasebi A., Vahdaninia M., Gorgipour R., Samanpour A., Maftoon F., Farzadi F., Ahmadi F. (2009). Assessing Hospital Performance by the Pabon Lasso Model, Iranian J Publ Health, (38)2: 119-124.
• Hollingsworth B. (2003). Non-Parametric and Parametric Applications Measuring Efficiency in Health Care, Health Care Management Science 6, 203-218.
• Jacobs, R., Smith, P. ve Street, A. (2006). Measuring efficiency in health care : analytic techniques and health policy, Cambridge University Press, Cambridge ; New York.
• Kalhor R., Ramandi F.D., Rafiei S., Tabatabaee S. S., Azmal M. and Kalhor L. (2016) Performance Analysis of Hospitals Affiliated to Mashhad University of Medical Sciences Using the Pabon Lasso Model: A Six-Year-Trend Study, Biotech Health Sciences. November; 3(4):e38629, doi: 10.17795/bhs-38629.
• Lasso, P. H., (1986). Evaluating Hospital Performance through Simultaneous Application of Several Indicators. Bulletin of the Pan American Health Organization 20 (4): 341–57.
• Liebenstein H., Maital S. (1992). X-efficiency after a quarter of a century. American Economic Review, 82, 428-433.
• Malawi Sağlık Bakanlığı (2008). Technical efficiency of district hospitals in Malawi: an exploratory assessment using data envelopment analysis. Lilongwe. s.16.
• Masoompour S.M., Petramfar P., Farhadi P., Mahdaviazad H. (2015). Five-Year Trend Analysis of Capacity Utilization Measures in a Teaching Hospital 2008-2012 Shiraz E-Med J. 16(2): e21176.
• Mohammadi M., Ziapoor A., Mahboubi M., Faroukhi A., Amani N., Hydarpour F., Anbari S.Z.G., Esfandnia A. (2014). Performance Evaluation of Hospitals under Supervision of Kermanshah Medical Sciences using PabonLasoty Diagram of a Five-year Period (2008-2012) Life Science Journal; 11(1), 77-81.
• Mohebbifar R., Sokhanvar M., Hasanpoor E., Isfahani H. M., Ziaiifar H., Kakemam E. and Mohseni M. (2014). A Survey on the Performance of Hospitals of Qazvin Province by the Pabon Lasso Model, International Research Journal of Biological Sciences, Vol. 3(12), 5-9.
• Moheddine Y. (2014). Performance of Tunisian Public Hospitals: A Comparative Assessment Using Pabón Lasso Model International Journal of Hospital Research 3(4):159-166
• Myanmar Sağlık Bakanlığı (2012). Ministry of Health, The Republic of the Union of Myanmar, Annual Hospital Statistics Report, s.22
• Nabukeera M., Boerhannoeddin A., Raja N.R.A (2015). An evaluation of health centers and hospital efficiency in Kampala City Authority, Uganda: Using Pabon Lasso Technique. Journal of Health and Translational Medicine, 18 (1). pp. 18-24.
• Nwagbara V.C., Rasiah R. (2015). Rethinking health care commercialization: evidence from Malaysia, Globalization and Health, DOI 10.1186/s12992-015-0131-y
• Öztürk Z., Yıldız M.S. (2016). Hastane Etkinliklerinin Tahmininde Stokastik Sınır Analizi; Tarihi ve Amprik Uygulamaları, Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 1(3): 1-12.
• Rosko M.D., Mutter R. (2011). What have we learned from the application of Sochastic Frontier Analysis to US Hospitals, Med Care Res Rev, 68: 75
• Tanner M., Harpham T., (1995). Urban Health in Developing Countries: Progress and Prospects, Earthscan, Routledge, New York, USA, s.129.
• Tripathi C.B., Kumar R., Sharma R.C. and Agarwal R. (2016). Assessment of performance of services in a tertiary care Neuropsychiatric Institute using Pabon Lasso Model, Asian Journal of Medical Sciences, 7(6): 69-74.
• Wagstaff A., Lindelow M., Wang S and Zhang S. (2009). Reforming China's rural health system, The World Bank, Washington D.C. s.23.
• World Health Organization (2014). The Republic of the Union of Myanmar health system review, Health Systems in Transition, 4(3), s.178.
• Worthington, A.C. (2004). 'Frontier efficiency measurement in health care: a review of empirical techniques and selected applications', Med Care Res Rev, 61(2): 135-70.
• Yiğit P., Kumru S., (2016). Türkiye’de Hastane Verimliliğinin Pabon Lasso Yöntemi ile İncelenmesi, 10.Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresinde sözlü olarak sunulmuştur. Aralık 2016, Kızılcahamam, Ankara.