SAĞLIK ÇALIŞANLARI TARAFINDAN ALGILANAN DURUMSAL LİDERLİK STİLLERİ (ANKARA’DA BİR ÖZEL HASTANE ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 3, 381 - 397, 21.12.2017

Zekai Öztürk , Ece Doğuç Gamze Arıkan

Öz

Hastaneler bir yandan gelişen toplumun beklentilerine cevap vermek, diğer yandan kaliteli, verimli, yerinde ve zamanında sağlık hizmetleri sunmak zorundadırlar. Bu nedenle hastanelerin nitelikli, bilgili, vizyon sahibi liderlere sahip olmaları önerilmektedir. Yapılan araştırmalar liderlik davranışlarının çalışanların motivasyonunu, performansını ve verimliliğini etkilemekle birlikte takım çalışması, işe bağlılık, işten ayrılma örgütsel sessizlik gibi nedenlerle tüm örgütü etkilediği belirtilmişlerdir. Bu araştırmada durumsal liderlik kuramlarından çok faktörlü liderlik kuramı baz alınarak liderlik stillerinin belirlenmesi ve çalışan demografik özelliklerine göre liderlik stil algılarındaki farklılıklar belirlenmeye çalışılmıştır.

Araştırma 2017 yılında Ankara/Çankaya ilçesinde bir özel hastanede 154 sağlık çalışanı ile anket yöntemiyle yapılmıştır. Erkek çalışanların üstlerinin dönüşümcü ve katılımcı liderlik davranışlarını gösterdiklerine dair ortalamaları kadın çalışanlara göre daha yüksektir. İdari personelin; üstlerinin dönüşümcü ve sürdürücü liderlik davranışlarını gösterdiklerine dair ortalamaları hemşireler ve hasta danışmanlarından daha yüksektir. Kurumda bir yöneticiliği olanlar ise yöneticiliği olmayanlara göre daha yüksek ortalama ile kendi üstlerinden serbestlik tanıyan liderlik davranışları gördüklerini belirtmiştir.

Sağlık çalışanlarının üstlerinin dönüşümcü (𝑋̅= 3,43) ve sürdürücü (𝑋̅= 3,41) liderlik tiplerinin en baskın liderlik tipleri olduğu görülmüştür. Serbestlik tanıyan liderlik yaklaşımı ise (𝑋̅=2,78) en az katılım sağlanan liderlik tipidir. Sonuç olarak katılım oranlarına bakıldığında modern liderlik davranışlarının astlara göre üstler tarafından benimsenmediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

liderlik, durumsal liderlik, çok faktörlü liderlik kuramı, sağlık çalışanları

SITUATIONAL LEADERSHIP STYLES PERCEIVED BY HEALTHCARE EMPLOYEES (A PRIVATE HOSPITAL CASE IN ANKARA)

Öz

Hospitals must meet the expectations of the developing community, on the other hand must provide quality, efficient, on-site and on-time health services. For this reason, it is suggested that hospitals should have qualified, knowledgeable and vision holder leaders. Research has indicated that leadership behaviors affect the whole organization by influencing employee motivation, performance and productivity, as well as team work, job commitment, job separation, organizational silence. In this study, it was tried to determine the leadership styles based on the multi-factorial leadership theory from the situational leadership theories and to determine the differences in the leadership style perceptions according to the working demographics. A private hospital was chosen as sample inAnkara/Çankaya.

The survey was carried out in 2017 by applying a questionnaire to 154 healthcare employees. The averages of male employees showing that their superiors demonstrate their transformational and participatory leadership behaviors are higher than female employees. The averages of the administrative staff indicating that transformers and sustainable leadership behaviors of their tops are higher than nurses and patient advisors. Those who had an executive position in the institution stated that they had seen leadership behaviors that gave higher free hand to their superior than those who did not.

The superiors of healthcare employees were found to be the most dominant types of leadership in the transformational (𝑋̅= 3,43) and sustainable (𝑋̅= 3,41) leadership types. Leadership approach that recognizes freedom (𝑋̅=2,78) is the least participatory leadership type. As a result, according to participation rates, it is seen that modern leadership behaviors are not adopted by superiors to subordinates.

Anahtar Kelimeler

leadership, situational leadership, multifactor leadership theory healthcare employees

Kaynakça

• Bass, B. M., & Stogdill, R. M. (1990). Bass & Stogdill's handbook of leadership: Theory, research, and managerial applications. Simon and Schuster.
• Bass, B. M., & Avolio, B. J. (1990). Developing transformational leadership: 1992 and beyond. Journal of European industrial training, 14(5).21-27
• Bass, B. M. (1997). Does the transactional–transformational leadership paradigm transcend organizational and national boundaries?. American psychologist, 52(2), 130-193
• Bass, B. M. (1999). Two decades of research and development in transformational leadership. European journal of work and organizational psychology, 8(1), 9-32.
• Bass, B. M., Avolio, B. J., Jung, D. I., & Berson, Y. (2003). Predicting unit performance by assessing transformational and transactional leadership. Journal of applied psychology, 88(2), 207-218
• Başaran, İ.E. (2008). Örgütsel Davranış: İnsanın Üretim Gücü. Ankara: Siyasal Kitabevi
• Berson, Y., & Linton, J. D. (2005). An examination of the relationships between leadership style, quality, and employee satisfaction in R&D versus administrative environments. R&D Management, 35(1), 51-60.
• Boehnke, K., Bontis, N., DiStefano, J. J., & DiStefano, A. C. (2003). Transformational leadership: An examination of cross-national differences and similarities. Leadership & Organization Development Journal, 24(1), 1-27.
• Bons, P. M., & Fiedler, F. E. (1976). Changes in organizational leadership and the behavior of relationship-and task-motivated leaders. Administrative Science Quarterly, 453-473.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı (7. Baskı), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak E., Akgün Ö.E., Karadeniz, Ş., ve Demirel F. (2016) Bilimsel Araştırma Yöntemleri (20. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Campbell, J. (2016). Situational leadership theory , Salem Press Encyclopedia, New York City
• Can, H. (2005). Organizasyon ve Yönetim. (7. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi
• Can, A. ve İbicioğlu, H. (2008). Yönetim ve Yöneticilik Yönünden Üniversite Hastanelerinin Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3). 253-275
• Can, H., Kavuncubaşı Ş. ve Yıldırım S. (2009). Kamu ve Özel Kesimde İnsan Kaynakları Yönetimi. (Altıncı Baskı), Ankara: Siyasal Kitabevi
• Comstock, N. W. (2016). Critical Skilss: Leadership, Salem Press Encyclopedia
• Çetin, N. (2008). Kuramsal liderlik çözümlemelerinin ışığında, okul müdürlüğü ve eğitilebilir durumsal liderlik özellikleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(23), 74-84.
• Elkins, T., & Keller, R. T. (2003). Leadership in research and development organizations: A literature review and conceptual framework. The Leadership Quarterly, 14(4), 587-606.
• Eren, E. (2012). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. (13. Baskı). İstanbul: Beta Yayıncılık, s. 518-542
• Fernandez, C. F., & Vecchio, R. P. (1997). Situational leadership theory revisited: A test of an across-jobs perspective. The Leadership Quarterly, 8(1), 67-84.
• Graeff, C. L. (1997). Evolution of situational leadership theory: A critical review. The Leadership Quarterly, 8(2), 153-170.
• Güney S. (2015). Örgütsel Davranış. (3. Basım). Ankara: Nobel
• Hinkin, T. R., and Schriesheim, C. A. (2008). A theoretical and empirical examination of the transactional and non-leadership dimensions of the Multifactor Leadership Questionnaire (MLQ). The Leadership Quarterly, 19(5), 501-513.
• Howell, J. P. (1997). “Substitutes for leadership: Their meaning and measurement”—An historical assessment. The Leadership Quarterly, 8(2), 113-116.
• Ishikawa, J. (2012). Transformational leadership and gatekeeping leadership: The roles of norm for maintaining consensus and shared leadership in team performance. Asia Pacific Journal of Management, 29(2), 265-283.
• Joynt, P. (1977). Contingency analysis for effective administration. Omega, 5(4), 425-435.
• Judge, T. A., & Piccolo, R. F. (2004). Transformational and transactional leadership: a meta-analytic test of their relative validity. Journal of applied psychology, 89(5), 755-768
• Karahan, A. (2008). Hastanelerde Liderlik Ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 145-162). Keller, R. T. (2006). Transformational leadership, initiating structure, and substitutes for leadership: a longitudinal study of research and development project team performance. Journal of applied psychology, 91(1), 202-210
• Koçel, T. (2016). İşletme yöneticiliği. (16 baskı). İstanbul: Beta.
• Masood, S. A., Dani, S. S., Burns, N. D., & Backhouse, C. J. (2006). Transformational leadership and organizational culture: the situational strength perspective. Proceedings of the Institution of Mechanical Engineers, Part B: Journal of Engineering Manufacture, 220(6), 941-949.
• McCall, M. W. (1986). Leadership and performance beyond expectations, by Bernard M. Bass. New York: The Free Press, 1985, 191 pp. $26.50, Human Resource Management, Fall 1986, Vol. 25, Number 3, Pp. 481-484.
• Mitchell, T. R., Biglan, A., Oncken, G. R., & Fiedler, F. E. (1970). The contingency model: Criticism and suggestions. Academy of Management Journal, 253-267.
• Rowold, J. (2005). Multifactor leadership questionnaire. Psychometric properties of the German translation by Jens Rowold. Redwood City: Mind Garden.
• Sims, H. P., Faraj, S., & Yun, S. (2009). When should a leader be directive or empowering? How to develop your own situational theory of leadership. Business Horizons, 52(2), 149-158.
• Tosi, H. L., and Kiker, S. (1997). Commentary on “Substitutes for leadership”. The Leadership Quarterly, 8(2), 109-112.
• Tutar, H. (2016). Örgütsel Davranış (Örgüt Teorileri ve Çağdaş Yaklaşımlar Açısından). Ankara: Detay Yayıncılık