SAĞLIK EKONOMİSİ ÇERÇEVESİNDE SAĞLIK HARCAMALARININ EKONOMİK KALKINMA VE BÜYÜMEYE ETKİSİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 2, 140 - 156, 31.08.2022

Elçin Güven

Öz

Son yıllarda ekonominin her alanında olduğu gibi sağlık sektöründe de kaynakların verimli kullanılması önem taşımaktadır. Sağlık hizmetlerinin ekonomik yönden analizi, sağlık ekonomisinin konusunu oluşturmaktadır. Sağlık ekonomisi, hem sağlık hizmetlerini hem de sağlık hizmetleri finansman faaliyetlerini tek noktada buluşturmaktadır. Sağlık ekonomisinin gelişmesinin en önemli nedenleri; kaynak ihtiyacının artması, sağlık finansman yöntemleri ve sağlık harcamalarıdır. Sağlık hizmeti sunan organizasyonlar tıbbi kuruluşlar oldukları kadar ekonomik ve sosyal amaçları da olan yapılardır. Sağlık sistemi ve ekonomik sistem birbirinden bağımsız değildir. Ekonomik ve sosyal şartlar, sağlık üzerinde önemli sonuçlar doğurmaktadır. Sağlık hizmetlerinin miktar ve kalitesinin artması için daha fazla harcama yapmak gerekmektedir. Özellikle sağlık hizmeti veren kurumların harcamalarının düzenli bir şekilde karşılanabilmesi için finansmanın hangi kaynaklardan ve nasıl karşılanacağı, finansman yöntemleri önemli bir konudur. Bu çalışmanın uygulama kısmında panel veri analizi yöntemiyle, Amerika, İngiltere, Almanya, Japonya, Türkiye’nin sağlık harcamalarının, ilaç harcamalarının, brüt ulusal harcamaların, hekim sayısının, ekonomik büyüme oranlarına etkisi ölçülmüştür. Çalışmada ikincil veriler kullanılmıştır. Dönemsel olmayan rassal etkili panel veri analizi sonuçlarına bakıldığında ekonomik Büyüme bağımlı değişkeni için Sağlık Harcamaları (X1), İlaç Harcamaları (X2), Brüt Ulusal Harcamalar (X3), Doktor Sayısı, 1000 kişiye düşen (X4), değişkenleri arasında anlamlı şekilde (p<0,05) etki göstermektedir. Bu durumda yıllık göstergelerden bağımsız uzun dönemde Sağlık Harcamaları (X1), İlaç Harcamaları (X2), Brüt Ulusal Harcamalar (X3), Doktor Sayısı 1000 kişiye düşen (X4), değişkenleri değişkenleri Ekonomik Büyüme değişkenini %59,05 oranında etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık, Sağlık Ekonimisi, Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı

A PRACTICE FOR THE IMPACT OF HEALTH EXPENDITURES ON ECONOMIC DEVELOPMENT AND GROWTH WITHIN THE FRAMEWORK OF HEALTH ECONOMICS

Öz

Nowadays, the efficient use of resources has been a trending topic in any field as well as health care sector. The health economics combines medical services and health care financing. The rising demand for resources, medical financing methods and medical expenses are some of the most important reasons for the development of health economics. Health care service organizations are not only medical institutions but also financial and social institutions. Health system and economy are not independent of one another. Financial and social terms have significant implications on medicine. Boosting the quantity and the quality of medical services require more spending. It is important to determine how and from what source the financing should be found so that the expenses of the organizations offering medical services are met on regular basis. The practice section of the study involves panel data analysis to measure the impact of medical expenses, medication expenses, gross national expenses, the number of physicians in the US, the UK, Germany, Japan, and Turkey on financial growth rates. The study makes use of secondary data. When the non-periodic random panel data is analysed, the dependent variable for the Economic growth include Medical Expenses (X1), Medication Expenses (X2), Gross National Expenses (X3), The number of physicians per 1000 individuals (X4). Regardless of the annual implications, the variable for the Economic growth is influenced %59,05 by Medical Expenses (X1), Medication Expenses (X2), Gross National Expenses (X3), The number of physicians per 1000 individuals (X4) in the long run.

Anahtar Kelimeler

Health, Health Economics, Health Care Financing

Kaynakça

• Aydemir, C., Baylan, S. (2015). Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama, DÜSBED, 7(13):417-435.
• Aydın, J. C., Yenimahalleli-Yaşar G. (2020). Sağlık Harcamalarının Gelir Esnekliği Açısından Değerlendirilmesi: Sistematik Bir Derleme, Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(1):63-80.
• Baltagi, B. (2001). Econometric Analysis of Panel Data. 2nd Ed., UK: John Wiley & Sons Ltd.
• Beraldo, S., Monolio, D. ve Turati, G. (2005). Healthy, Educated and Wealthy: Is the Welfare State Really Harmful for Growth?, (Electronics Journal). http://www.siepweb.it/siep/images/joom.
• Birn, A. Pillay. Y. ve Holtz, TH. (2009). Textbook of International Health: Global Health in a Dynamic World. Third edition, Oxford University Press, New York.
• Boyacıoğlu, E. (2012). Sürdürülebilir Kalkınmada Sağlık Ekonomisi ve Edirne İlinin Sağlık Sektörü Açısından Analizi, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 4(2), 13-23. (Elektronik Dergi) http://www.sobiad.org/eJOURNALS/dergi_EBD.
• Castro, J. (2016). Financing For Health: Where There's a Will. The Lancet Global Health, 4(10):663, (Electronics Journals). https://www.thelancet.com/journals/langlo.
• Demir, Ö. ve Tanyıldız, İ. (2017). Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi. Fırat Üniversitesi. İİBF Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1(1), 89-119.
• Edgmand, M., Moomaw R. ve Olson K., (1996). Economics and and Contemporary Issues. The Dryden Press, Orlando USA.
• Frenk, J. (2014). Health and the Economy. Harvard International Review, 4(35), 62-64 https://miami.pure.elsevier.com/en.
• Greenee, William. H. (2003). Econometric Analysis. 5th Ed., New York: Prentice Hall.
• Güven, D. & T. Şimşek & A. Güven (2018), “Sağlık Yönetimi Kapsamında Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: MENA Ülkeleri Üzerine Bir Panel Regresyon Analizi”, Sosyoekonomi, Vol. 26(37), 33-55.
• Karaman, E., Güven, E. ve Staub, S. (2015). Türkiye'de Sağlık Ekonomisinin ve Sağlık Bakanlığı Finansmanının Gelişimi. Sağlık Dergisi, Sayı:277 (Elektronik Dergi). http://www.saglikdergisi.com.tr.
• Kurtulmuş, S. (1998). Sağlık Ekonomisi ve Hastane Yönetimi. 1. Baskı, Değişim Dinamikleri Yayınları, İstanbul.
• Im, K., M. Pesaran H. ve Shin Y. (2003). Testing for Unit Roots in Heterogeneous Panels. Journal of Econometrics, 115(1), 53-74. (Electronics Journals). https://www.sciencedirect.com/science.
• Kekeç, M. Yıldırım, Z. ve Polat, A. (2018). Türkiye’de Sağlık Harcamaları ve Finansmanının Yıllar İtibariyle Analizi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(14), 550-563.
• Mutlu, A. ve Işık, K. (2012). Sağlık Ekonomisine Giriş, Ekin Yayınevi.
• Paksoy V.M., (2017). Sağlık Ekonomisi Perspektifinden Teletıp Uygulamaları. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 4(1):9-16.
• Rout, S. ve Mahapatra, S. (2018). Has the Public Health System Provided Adequate Financial Risk Protection for Child Birth Conditions – Evidences From an Eastern Indian State. International Journal of Health Policy and Management, 8(3), 145–149 (Electronics Journal).http://ijhpm.com Int J Health Policy Manag.
• Özer, Ö. ve Sonğur, C. (2012). Türkiye'nin Dünya Sağlık Turizmindeki Yeri ve Ekonomik Boyutu. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), 69-81.
• Santerre, R. ve Hilliard, J. (2009). The Health Economy And Health. Insurance Research In The JRI 12(1), 67-79.
• Santos, J., Palumbo, F., Molsen, D.-E. et al. (9 more authors), (2017). This Is a Repository Copy of ISPOR Code of Ethics (4th Edition), Value in Health. pp. 1227-1242.
• Saraçoğlu, B. ve Doğan, N. (2005). Avrupa Birliği Ülkeleri ve Avrupa Birliğine Aday Ülkelerin Yakınsama Analizi. VII. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, İstanbul.
• Şemin, S. (1999). Sağlık Hizmetlerinde Teknoloji, Türk Tabipler Birliği, (Elektronik Dergi). http://www.ttb.org.tr/yayin_goster.
• Trujillo, Antonio J., Glassman, Amanda, Fleisher, Lisa K., Divya N. ve Duran, D. (2015). Applying Behavioural Economics to Health Systems of Low- and Middle-Income Countries: What are Policymakers' and Practitioners' Views?. Health Policy & Planning. 30(6), 747-758.
• Türkiye İstatistik Kurumu, 2020, www.tuik.gov.tr, Erişim Tarihi: 25.04.2019.
• Uçan, O., Atay S., Türkiye’de Sağlık Harcamaları ve Büyüme Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 9(3):215-222.
• Uğurlu, M. (2016). Sağlık Teknoloji Değerlendirmesinin Artan Önemi, www.medimagazin.com.tr/authors/murat-ugurlu, (Erişim Tarihi:09.04.2019).
• Ulutürk, S. (2015). Sağlık Ekonomisi, Sağlık Statüsü, Sağlığın Ölçülmesinde Kullanılan Ölçütler ve Önemi: Türkiye Örneği. Finans Politik, Ekonomik Yorumlar, 52(603), 47-63.
• Warnes, M. A. (1995). Socio-economic Change and The Health Of Elderly People, Future Aspects For The Developing World. Health and Development Routledge, London and Newyork. http//data.worldbank.org/ World Health Organization (Erişim Tarihi: 05.05.2018