TÜRKİYE’DEKİ BAZI SAĞLIK GÖSTERGELERİNİN STOKASTİK SINIR ANALİZİ YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 3, 362 - 375, 31.12.2022

Oğuzhan Yüksel

Öz

Sağlık hizmetleri sunumunda temel amaç; mevcut hastalıkların tedavi edilmesi, tedaviler sonrasında kişilerin yaşamlarını sağlıkla devam ettirebilmeleri ve genel olarak halk sağlığının korunup geliştirilmesi şeklinde özetlenebilir. Sağlık alanında yapılacak iyileştirmeler, öncelikli olarak eksikliklerin tespit edilmesi ve ulaşılan sonuçlara göre iyileştirmeler yapılması ile mümkündür. Bu çalışmada Türkiye’de Sağlık Bakanlığı tarafından periyodik olarak yayınlanan sağlık istatistikleri yıllığında yer alan ve analize uygun olan bazı sağlık göstergelerinin parametrik bir etkinlik ölçme yöntemi olan stokastik sınır analizi ile değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, en güncel olan 2020 yılı verilerine ulaşılarak analize tabi tutulmuştur. Araştırmada, fonksiyonu istatistiksel olarak anlamlı bulunduğu için En Küçük Kareler yöntemi ile Cobb-Douglas fonksiyonu kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; kişi başı hekime müracaat sayılarının artmasının bebek ölüm oranlarını azaltıcı, 100.000 kişiye düşen hekim sayısı ile hemşire ve ebe sayısının artırılmasının yatak devir hızını azaltıcı etkilerinin olduğu tespit edilmiştir. Sağlık yöneticilerinin, ülke genelinde geliştirilecek olan politikalarda araştırmalarda elde edilen sonuçları dikkate almaları, gerekliyse yeni saha çalışmaları ile olması gerekenleri tam tespit etmeleri ve adımlarını bilimsel bulgular ışığında atmaları önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Göstergeleri, Stokastik Sınır Analizi, Sağlık Hizmetleri Sunumu

Teşekkür

Sayın hocam, çalışmalarınızda kolaylıklar dilerim.

EVALUATION OF SOME HEALTH INDICATORS IN TURKEY BY STOCHASTIC FRONTIER ANALYSIS METHOD

Öz

The main purpose of providing health services can be summarized as treating existing diseases, enabling people to continue their lives with health after treatments, and protecting and improving public health in general. Improvements to be made in the field of health are possible primarily by identifying deficiencies and making improvements according to the results achieved. In this study, it is aimed to evaluate some health indicators that are included in the health statistics yearbook published periodically by the Ministry of Health in Turkey and are suitable for analysis by stochastic frontier analysis, which is a parametric effeciency measurement method. In the study, the most up-to-date data of the year 2020 were reached and analyzed. Since the function was found to be statistically significant, the Cobb-Douglas function was used with the Least Squares method in the research. According to the research results, it has been determined that increasing the number of applications to physicians per capita reduces infant mortality rates, in addition, increasing the number of physicians per 100,000 people and increasing the number of nurses and midwives have the effects of reducing the bed turnover rate. Health managers; It may be recommended to take into account the results obtained in research in the policies to be developed throughout the country, to determine exactly what should be done with new field studies, if necessary, and to take their steps according to scientific findings.

Anahtar Kelimeler

Health indicators, stochastic frontier analysis, delivery of health care

Kaynakça

• Abdullayev, M. (2010). Dezenflasyon Sürecinde Türk Bankacılık Sektöründe Etkinlik Analizi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul.
• Aigner, D. and Chu, S. F. (1968). American Economic Association On Estimating the Industry Production Function. The American Economic Review, 58(4), 826–839.
• Aigner, D., Lovell, C. A. K. and Schmidt, P. (1977). Formulation and Estimation of Stochastic Frontier Productiion Function Models. Journal of Econometrics 6 (1977) 21-37, 6 (North-Holland Publishing Company), 21–37.
• Atılgan, E. (2012). Hastane Etkinliğinin Stokastik Sınır Analizi Yöntemiyle Değerlendirilmesi: T.C. Sağlık Bakanlığı Hastaneleri İçin Bir Uygulama. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi,Ankara.
• Avcı, T., ve Çağlar, A. (2016). Stokastik Sınır Analizi : İstanbul Sanayi Odası’na Kayıtlı Firmalara Yönelik Bir Uygulama. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 17–57.
• Broeck, J. V. D., Koop, G., Osiewalski, J. and Steel, M. F. J. (1992). Stochastıc Frontıer Models: A Bayesıan Perspectıve. Division de Economia, Universidad Carlos 3 de Madrid, Working Paper 92-12, (April), 5–6.
• Coelli, T. J., Rao, D. S. P., O’Donnel, C. J. and Batesse, G. E. (2005). An İntroduction to Efficiency and Productivity Analysis. Springer Science Business Media, Inc.
• Cullinane, K. and Song, D. W. (2006). Estimating the Relative Efficiency of European Container Ports: A Stochastic Frontier Analysis. Research in Transportation Economics, 16(06), 85–115.
• Gannon, B. (2004). Technical Efficiency of Hospitals in Ireland. Economic and Social Research Institute (ESRI) Working Paper 18, Dublin, İreland, 1–31.
• Gerdtham, U. G., Löthgren, M., Tambour, M. and Rehnberg, C. (1999). Internal markets and health care efficiency: A multiple-output stochastic frontier analysis. Health Economics, 8(2), 151–164.
• Gözlü, M. (2018). Türki̇ye’de Ai̇le Sağlığı Merkezleri̇ni̇n Tekni̇k Etki̇nli̇k Düzeyleri̇ni̇n İncelenmesi̇. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Greene, W. (2004). Distinguishing between heterogeneity and inefficiency: Stochastic frontier analysis of the World Health Organization’s panel data on national health care systems. Health Economics, 13(10), 959–980. Greene, W. H. (1980a). Maximum Likelihood Estimation of Econometric Frontier Functions. Journal of Econometrics, North Holland Publishing Company, 13(162), 27–56.
• Greene, W. H. (1980b). On The Estimation of A Flexible Frontier Production Model. Journal of Econometrics, North Holland Publishing Company, 13, 101–115.
• Greene, W. H. (1990). A Gamma-Distributed Stochastic Frontier Model. Journal of Econometrics, 46(1–2), 141–163. Greene, W. H. (2008). The Econometric Approach to Efficiency Analysis. The Measurement of Productive Efficiency and Productivity Growth, Oxford Univercity Press.
• Hamidi, S. (2016). Measuring efficiency of governmental hospitals in Palestine using stochastic frontier analysis. Cost Effectiveness and Resource Allocation, 14(1), 1–12.
• Jacobs, R. (2001). Alternative Methods to Examine Hospital Efficiency: Data Envelopment Analysis and Stochastic Frontier Analysis. Health Care Management Science, 4, 103–115.
• Keskin, H. İ. (2017). Sağlıkta Dönüşüm Programı Altında, Türkıye’deki Sağlık Kurumlarının Etkinliğinin Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ekonometri Anabilim Dalı,Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Kimsey, L. G. (2009). How Effıcient Are Military Hospitals? A Comparison Of Technical Efficiency Using Stochastic Frontier Analysis. The Graduate School University of Kentucky, Yayımlanmış Doktora Tezi.
• Koca, M. ve Demir Uslu, Y. (2022). Sağlıkta Verimlilik Karne Uygulamaları, Hastanelerin Etkinliğinin Retrospektif Olarak Stokastik Sınır Yaklaşımı ile Değerlendirilmesi: AI Rol Grubu Hastaneler Örneği. Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, 7(1), 212–220.
• Kumbhakar, S. C. and Lovell, C. K. (2000). Stochastic Frontier Analysis. Cambridge: Cambridge University Press. Kumbhakar, S. C., Parmeter, C. F. and Zelenyuk, V. (2017). Stochastic Frontier Analysis : Foundations and Advances. Working Papers 2017-10, 1–103.
• Kutlar, A. ve Salamov, F. (2018). Azerbaycan Devlet Hastanelerinin Stokastik Sınır Analizi Metodu ile Değerlendirilmesi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2). Meeusen, W. and Den Broeck, J. Van. (1977). Efficiency Estimation from Cobb-Douglas Production Functions with Composed Error. International Economic Review, 18(2), 435–444.
• Ozcan, Y. A. (2014). Health Care Benchmarking and Performance Evaluation an Assessment Using Data Envelopment Analysis (DEA). International Series in Operations Research & Management Science. USA: Springer International Publishing.
• Richmond, J. (1974). Estimating the Efficiency of Production. International Economic Review, 15(2), 515–521.
• Salamov, F. (2017). Azerbaycan Kamu Hastanelerinde Verimlilik ve Etkinlik Analizi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı,Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya.
• SB. (2021). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2020 Haber Bülteni. Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü, Ankara. Selamzade, F. ve Yeşilyurt, Ö. (2021). Evaluation of Health Indicators of OECD Countries By Stochastic Frontier Analysis. Verimlilik Dergisi, (4), 35-49.
• Stevenson, E. (1980). Likelihood Functions for Generalized Stochastic Frontier Estimation. Journal of Econometrics, Company, North-Holland Publishing Company, 13, 57–66.
• Tutulmaz, O. (2012). Tekni̇k Etki̇nli̇k Anali̇zi̇nde Stokasti̇k Sınır Yöntemi̇ Kullanımı Üzeri̇ne Bi̇r Değerlendi̇rme. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 109–128.
• Winsten, C. B. (1957). Discussion on Mr. Farrell’s Paper. Journal of the Royal Statistical Society, 120(3), 282–284.
• Yesilyurt, O. ve Selamzade, F. (2020). Measuring CIS health systems using the stochastic frontier analysis (SFA). Economy of Region, 16(1), 59–68.