KADINLARDA OBEZİTENİN BELİRLEYİCİLERİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 73 - 81, 30.04.2024

Gülcan Şantaş

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de kadınlarda obezite ile iç göçün ilişkisini incelemektedir. Ayrıca çalışmada kadınlarda obezitenin sosyodemografik ve sosyoekonomik unsurlar ile ilişkisinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu araştırmada, Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) verilerinden yararlanılmıştır. Çalışmada göç durumunun, sosyodemografik ve sosyoekonomik unsurların kadınlarda obezite üzerindeki etkisinin ortaya konulması amacıyla lojistik regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma bulguları kadınlarda obezitenin iç göçten etkilendiğini göstermektedir. Kentte ikamet eden kadınlara göre kırda ikamet edenlerde, kırdan kente göç etmiş olanlarda ve kentten kıra göç etmiş olanlarda obezite daha yüksektir. Obezite için yüksek risk taşıyan kadınlar için ilişkili risk faktörlerine yönelik somut adımlar atılması, obeziteyle mücadelede ve obezitenin beraberinde getirdiği risklerin azaltılmasında katkı sağlayabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Kadınlarda obezite, İç göç, Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA)

THE DETERMINANTS OF OBESITY AMONG WOMEN: THE CASE OF TURKEY

Öz

This study is designed to examine the relationship of obesity among women and internal migration. In addition, it is aimed to determine the relationship between obesity among women and sociodemographic and socioeconomic factors. In this study, data from the Turkey Demographic and Health Survey (TDHS) were used. In the study, logistic regression analysis was performed in order to reveal the effect of migration status, sociodemographic and socioeconomic factors on obesity among women. Research findings showed that obesity among women was affected by internal migration. It has been revealed that obesity was higher among women residing in rural areas, those who had migrated from rural to urban areas, and those who had migrated from urban to rural areas compared to urban women. Taking concrete steps towards the associated risk factors for women at high risk for obesity will contribute to the fight against obesity and reducing the risks associated with obesity.

Anahtar Kelimeler

Obesity among Women, Internal Migration, Turkey Demographic and Health Survey (TDHS)

Kaynakça

• Alharbi, M. (2016). Factors Associated with Obesity and Perceived Barriers to weight maintenance among saudi women of reproductive age in Jeddah City, (Doctoral dissertation), University of Maryland, Faculty of the Graduate School, USA.
• Arslan, C. ve Ceviz, D. (2007). Ev hanımı ve çalışan kadınların obezite prevalansı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 21(5), 211-220.
• Avcuoğlu, A., Eray, İ. K., Yurdakul, A. V., Üstü, Y. ve Uğurlu, M. (2014). Doğum sonrası dönemdeki annelerin sağlıklı kilo vermek konusundaki bilgi düzeylerinin ve tutumlarının sorgulanması. Ankara Medical Journal, 14(4), 144-150.
• Balcı Yangın, H. ve Hınçal, S. (2016). Gecekondu bölgesinde yaşayan evli kadınlarda şişmanlık sıklığı ve etki eden faktörler. Van Tıp Dergisi, 23(1), 1-6.
• Burton, B. T. and Foster, W. R. (1985). Health implications of obesity: an NIH Consensus Development Conference. Journal of the American Dietetic Association, 85(9), 1117-1121.
• Bülbül, A., Tülüceoğlu, E. E., Öztürk, Ö., Calapoğlu, N. Ş., Gonca, T. ve Calapoğlu, M. (2018). Serum oreksin seviyelerinin obezite ile ilişkisi: Kesitsel ilişkilendirme çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(4), 37-43.
• Dastgiri, S., Mahdavi, R., TuTunchi, H. and Faramarzi, E. (2006). Prevalence of obesity, food choices and socio-economic status: A cross-sectional study in the North-West of Iran. Public Health Nutrition, 9(8), 996-1000.
• Demir, G. (2009). Diyabetik obez kadınlarda obeziteyi etkileyen süreçlerin genel olarak değerlendirilmesi, (Uzmanlık Tezi), Sağlık Bakanlığı Şişli Etfal Eğitim Araştırma Hastanesi, İstanbul.
• Güneş, G., Genç, M. ve Pehlivan, E. (2000). Yeşilyurt sağlık ocağı bölgesindeki erişkin kadınlarda obezite. Turgut Özal Tıp Merkezi Dergisi, 7(1), 48-53.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2015). 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması İleri Analiz çalışması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK. Yayın No: NEE-HÜ.15.01. Ankara: Elma Teknik Basım Matbaacılık Ltd. Şti.
• Kaner, G., Seremet Kürklü, N., Tel Adıgüzel, K. ve Bellikci Koyu, E. (2017). İzmir'de beslenme ve diyet polikliniğine başvuran kadınlarda obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörlerinin belirlenmesi. Pamukkale Tıp Dergisi, 10(3), 250-257.
• Khan, M. M. and Kramer, A. (2009). Factors associated with being underweight, overweight and obese among ever-married non-pregnant urban women in Bangladesh. Singapore Medical Journal, 50(8), 804-813.
• Martorell, R., Kettel Khan, L., Hughes, M. L. and Grummer-Strawn, L. M. (2000). Obesity in women from developing countries. European Journal of Clinical Nutrition, 54(3), 247-252.
• Mohammad Ali, S. and Lindström, M. (2006). Socioeconomic, psychosocial, behavioural, and psychological determinants of BMI among young women: Differing patterns for underweight and overweight/obesity. European Journal of Public Health, 16(3), 324-330.
• Must, A., Spadano, J., Coakley, E. H., Field, A. E., Colditz, G. and Dietz, W. H. (1999). The disease burden associated with overweight and obesity. JAMA, 282(16), 1523-1529.
• Nazlıcan, E., Demirhindi, H. ve Akbaba, M. (2011). Adana ili Solaklı ve Karataş merkez sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 20-64 yaş arası kadınlarda obezite ve ilişkili risk faktörlerinin incelenmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(2), 5-12.
• Patterson, P. D., Moore, C. G., Probst, J. C. and Shinogle, J. A. (2004). Obesity and physical inactivity in rural America. The Journal of Rural Health, 20(2), 151-159.
• Probst, J. C., Moore, C. G., Baxley, E. G., Lammie, J. L. (2002). Rural-urban differences in visits to primary care physicians. Family Medicine-Kansas City, 34(8), 609-615.
• Rosenberg, L., Palmer, J. R., Wise, L. A., Horton, N. J., Kumanyika, S. K. and Adams‐Campbell, L. L. (2003). A prospective study of the effect of childbearing on weight gain in African‐American women. Obesity, 11(12), 1526-1535.
• Sağlam, S. (2006). Türkiye'de iç göç olgusu ve kentleşme. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, 5, 33-44.
• Sarlio Lähteenkorva, S. and Lahelma, E. (1999). The association of body mass index with social and economic disadvantage in women and men. International Journal of Epidemiology, 28(3), 445-449.
• Sarma, H., Saquib, N., Hasan, M. M., Saquib, J., Rahman, A. S., Khan, J. R., Uddin, M. J., Cullen, M. R. and Ahmed, T. (2016). Determinants of overweight or obesity among ever-married adult women in Bangladesh. BMC Obesity, 3(13), doi: 10.1186/s40608-016-0093-5
• Tezcan, S. ve Eryurt, M. A. (2006). Internal migration and child health in Turkey. Turkish Journal of Population Studies. 28-29, 15-28.
• Tunay, M. (2018). Kadınlarda Obezite ve Dürtüsellik İlişkisinin Değerlendirilmesi. Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi, 2(2), 59-64.
• Tüzün, M. (1995). Obezite tanım, sıklık, tanı, sınıflandırma, tipleri, dereceleri ve komplikasyonları. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri Ltd. Sti, 22-23.
• World Health Organization. (2000). Obesity: preventing and managing the global epidemic. Report of a WHO Consultation on Obesity, 3-5 June. WHO: Geneva.