Kemalizm Üzerine Bir Düşünce Notu

Yıl 2023, , 54 - 68, 13.05.2023

Murat Şengöz

https://doi.org/10.47994/usbad.1215840

Öz

Kemalist felsefe, ilkesel olarak toplumda huzur, refah, barış ve güven iklimin tesis edilmesi noktasında önemli bir potansiyele sahiptir. Bu kapsamda Kemalizm benimsediği ilkeler nispetinde, etnik ve mezhepsel ayrımcılığa, toplumun bir kesiminin yok sayılarak sesinin kısılmasına, her türlü emperyal, tahakküm, asimilasyon ve tenkil politikalarına karşı korunaklı bir kale hükmündedir, çünkü Kemalizm homojen bir etnisite tarifinden ziyade kültürel bir birlikteliği tarif eder, çoğulculuğu temsil eder. Nitekim Kemalist düşünce; laik, demokratik, sosyal bir hukuk devletinin teminatı olarak kuşatıcı ve kapsayıcı bir paradigmayı temsil etmektedir. Bu kapsamda bu çalışmanın amacı, bilhassa tenkit ile tahkir sınırlarına riayet, ifrat ve tefrit tuzağına düşmeden ve gereksiz övgü ve yergilerden de imtina etmek ve Mustafa Kemal Atatürk’ün aydınlanmacı ve vizyoner kişiliği merkeze alınmak suretiyle, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu felsefesi Kemalizm üzerinden yapılan tartışma ve istismarlarla alakalı olarak özgün bir değerlendirme gerçekleştirmektir. Bu çalışma, hermenötik bir nitel araştırmadır.ve araştırmada kullanılan tüm doküman ve yayınlar, literatür tarama tekniği ile elde edilen ikincil veri kaynaklarıdır.

Anahtar Kelimeler

Kemalizm, Akılcılık, İlerlemecilik, Çoğulculuk, Makbul Vatandaş Mefhumu

An Evaluation Note Upon Kemalism

Öz

Kemalist philosophy, in principle, has an important potential to establish a climate of peace, prosperity, peace and trust in society. In line with the principles it has adopted, Kemalism is like a sheltered fortress against ethnic and sectarian discrimination, ignoring a part of the society and silenced, and all kinds of imperial, domination, assimilation and rejection policies, because Kemalism describes a cultural unity and represents pluralism rather than a homogeneous definition of ethnicity. That’s why, Kemalist thought represents an encompassing and inclusive paradigm as the guarantee of a secular, democratic and social state of law. In this context, the aim of this study is to carry out an original assessment upon discussions and exploits over Kemalism, which is the founding philosophy of the Republic of Türkiye, while complying with the limits of criticism and humiliation, without falling into the trap of exaggeration and insult, and by avoiding unnecessary praise and satire, regarding the enlightened and visionary personality of Mustafa Kemal Atatürk. This study is a hermeneutic qualitative research. All documents and publications used in the research are secondary data sources obtained by the literature review technique.

Anahtar Kelimeler

: Kemalism, Rationalism, Progressivism, Pluralism, Notion of Eligible Citizen

Kaynakça

• Alp, T. (1936). Kemalizm. İstanbul: Cumhuriyet Gazete ve Matbaası.
• Avcı, C. (2003). Atatürk’ün Milliyetçilik Anlayışı. Atatürk ve Atatürkçü Düşünce. Ankara: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı, Genelkurmay Basım Evi.
• Aydemir, Ş.S. (1999). Tek Adam. C. III. 16. Baskı. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Aykut, Ş. (1936). Kamâlizm. İstanbul. Muallim Ahmet Halit Kitabevi.
• Başbuğ, D. E. (2013). Resmi İdeoloji Sahnede. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bayur, H. (1951, 10 Kasım). Ebedî Atatürk’ün Huzurunda. Kudret Gazetesi 1, 4.
• Berkes, N. (1982). Atatürk ve Laikliğin İki Kaynağı, Atatürk ve Devrimler. İstanbul. Adam Yayıncılık.
• Çakmak, İ., & Pehlivanlı, H. (2022). Hikmet Bayur'un Nazarından Kemalizm. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi 9, 61-80.
• Çeçen, A. (1981). Atatürk ve İdeoloji, Türk Dili. Ankara: TDK Yayını.
• Deniz A. D. (2019). Türk Basınında Makbul Vatandaşlık Kurgusu: Hürriyet ve Cumhuriyet Gazetelerinin Haber Söylemleri Üzerine Bir İnceleme. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 32, 141-165.
• Dumont, P. (1999). Kemalist İdeolojinin Kökenleri. İstanbul: Sarmal Yayınları.
• Giritli, İ. (1997). Atatürk ve Türkiye'nin Modernleşmesi. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 37(13), 171.
• Güvenç, B. (1974). İnsan ve Kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gürses, F. (2010). Kemalizm’in Model Ders Kitabı: Vatandaş İçin Medeni Bilgiler. Gazi Akademik Bakış 4(7), 233-249. Hamilton, P. (1995). Emile Durkheim: Critical Assessments. London: Routledge.
• Hanioglu, S. (2011). Ataturk: An Intellectual Biography. Princeton: Princeton University Press.
• Huntington, S. P. (2004). Who are We?: the Challenges to America's National Identity. New York: Simon & Schuster.
• İnan, A. (1931). Vatandaş İçin Medeni Bilgiler. İstanbul: Devlet Matbaası.
• İnan, A. (1988). Medeni Bilgiler ve Mustafa Kemal Atatürk’ün El Yazıları. Ankara: Türk Tarihi Kurumu Yayınları
• İnan, A. (1991). Mustafa Kemal Atatürk’ün Karlsbad Hatıraları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Karaosmanoğlu, Y. K. (1946). Atatürk. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kasaba, R. (2008). The History of Turkey: Volume 4, Turkey in the Modern World. Cambridge: Cambridge University Press.
• Kayıran, M., & Metintaş, M. K. (2013). Atatürkçü Düşünce Sistemi: Atatürkçülük (Kemalizm). Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi 51, 579-615.
• Kaynar, R., & Sakaoğlu, N. (1996). Atatürk Düşüncesi (Sorular ve Konferanslar). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı. Kocatürk, U. (1999). Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri. Anakara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi.
• Kocatürk, U. (2007). Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Kolektif. (2019). Atatürk Sözleri. İstanbul: Diga Kitap.
• Köker, L. (2020). Modernleşme, Kemalizm ve Demokrasi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mouffe, C. (1999). Yurttaşlık, Çoğulculuk ve Modern Demokrasi. Nuri Bilgin (Ed.) Demokrasi, Kimlik ve Yurttaşlık Bağlamında Cumhuriyet. İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları.
• Öztürk, H. (2014). Resmi İdeoloji Sahneye Çıkmış, Salonda Makbul Vatandaş Yoklaması Yapıyor. Muhafazakar Düşünce Dergisi 10(40), 213-218.
• Palazoğlu, A. B. (2012). Atatürk Kimdir. Ankara: Alfa Yayınları
• Safa, P. (1981). Türk İnkılâbı’na Bakışlar. Ankara: Ötüken Neşriyat
• Sarınay, Y. (1996). Atatürk’ün Millet ve Milliyetçilik Anlayışı. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Taner, A. K. (1993). Atatürk’e Saldırmanın Dayanılmaz Hafifliği. Ankara: İmge Yayınevi.
• Tunaya, T. Z. (2007). Devrim Hareketleri İçinde Atatürk ve Atatürkçülük. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Tunçel, A. (2010). Bir Siyaset Felsefesi Cumhuriyetçi Özgürlük. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Turner, B. S. (2008). Bir Vatandaşlık Kuramının Anahatları. (Çev.). C. Cemgil. Vatandaşlığın Dönüşümü Üyelikten Haklara. Ayşe Kadıoğlu (Ed.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Turner, S. B. (2004), Klasik Sosyoloji. İdil Çetin (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Üstel, F. (1999). Yurttaşlık ve Demokrasi. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Üstel, F. (2008). Makbul Vatandaşın Peşinde II. Meşrutiyet’ten Bugüne Vatandaşlık Eğitimi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Webster, D. E. (1973). The Turkey of Atatürk; Social Process in the Turkish Reformation. New York: AMS Press.
• Yeniçeri, Ö. (2011). İmparatorluktan Cumhuriyete Türk Milliyetçiliğinin Tarihi Evrimi. Türk Yurdu 13, 289.