IBN AL-ADIM AND BUGHYAT AT-TALAB FI TARIKH HALAB-I

Yıl 2021, Sayı: 7, 1802 - 1820, 25.12.2021

Hayri Alkan

https://doi.org/10.47994/usbad.959653

Öz

Ibn al-Adim who is one of the important scholars, poets and statesmen in the period of Ayyubids is known for his work named Bughyat at-Talab fi Tarikh Halab. The information given in the work named Bughyat at-Talab fi Tarikh Halab, which is among the main sources of Medieval History, involves trustworthy information for the cities and events of this period. Moreover, the author used many written and rumors to increase the trustworthiness of the information he gave in the work. Even though the work named Bughyat at-Talab fi Tarikh Halab, which is among the works of Islamic geographers, does not resemble classical geography works, it can be said that it was written in the style of the Iraqi Ecole. The fact that Ibn al-Adim is both from Baghdad and also he is loyal to the Iraqi Geography Ecole is the most important point that causes the work to be centered on Aleppo. Because of this feature, the work involves valuable information enlightening the historical panorama of Aleppo and its geography. Geographical conditions of the cities located in and around Aleppo constitute the main point of the work. Yet, this information is not limited with geographical information. The presence of many more information such as historical, economic, religious and cultural was detected as a result of the content scan of the work. By the means of these precious information, the work is of great importance not only for today’s historians, but also to make it easier for us to understand the Medieval History.

Anahtar Kelimeler

Ibn al-Adim, Bughyat at-Talab fi Tarikh Halab, Geography, Historical, Economy, Religious, Culture

İBNÜ’L-ADÎM VE BUGYETÜ’T-TALEB FÎ TARIHI HALEB-I

Öz

Eyyûbî döneminin önemli âlim, şair ve devlet adamlarından biri olan İbnü’l-Adîm, Bugyetü’t-Taleb fi Tarihi Haleb adlı eser ile tanınmaktadır. Ortaçağ Tarihi ana kaynakları arasında gösterilen Bugyetü’t-Taleb fi Tarihi Haleb adlı eserin verdiği bilgiler bu dönem şehirleri ve olayları için güvenilir bilgiler içermektedir. Hatta yazar, eserde verdiği bilgilerin güvenirliğini arttırmak için birçok yazılı ve sözlü râvi kullanmıştır. İslâm coğrafyacılarının eserleri arasında gösterilen Bugyetü’t-Taleb fi Tarihi Haleb adlı eser, klasik coğrafya eserlerine benzemese de Irak ekolü tarzında yazıldığı söylenebilir. İbnü’l-Adîm’in hem Bağdatlı olması hem de Irak coğrafya ekolüne bağlı olması eserin Halep merkezli oluşmasına neden olan en önemli noktadır. Bu özelliğinden dolayı eserde Halep ve coğrafyasının tarihsel panoramasını aydınlatan değerli bilgiler yer almaktadır. Eserin ana noktasını Halep ve çevresinde yer alan şehirlerin coğrafî durumları oluşturmuştur. Ancak bu bilgiler coğrafi bilgilerle sınırlı değildir. Eserin içerik taraması sonucunda tarih, ekonomi, din ve kültür gibi daha birçok bilgilerin mevcudiyeti tespit edilmiştir. Bu değerli bilgiler sayesinde eser sadece günümüz tarihçileri için değil, aynı zamanda Ortaçağ Tarihi’ni anlamamızı kolaylaştırması noktasında da büyük önem arzetmektedir.

Anahtar Kelimeler

İbnü’l-Adîm, Bugyetü’t-Taleb fi Tarih-i Haleb, Coğrafya, Tarih, Ekonomi, Din, Kültür

Kaynakça

• Brockelmann, C. (1937). GAL.Volume I, Supplementband.
• Çelebi, K. (2007). Keşfu’z-Zunûn. (Çev.). Rüştü Balcı. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. De Meynard, B. (1884). Extraits Du Dictionnaire Biographique De Kemal Ed-Dīn, Recueil Des Historiens Des Croisades Historiens Orientaux. Volume III, 691-732.
• Derenbourg, H. (1889). Ousâma b. Mounkıdh, La Vie d’Ousâma. Publications de L’ecole Des Langues Orientales Vivantes 2(12), 569-585.
• Guo, L. (1998). Early Mamluk Syrian historiography, Al-Yūnīnī’s Dhayl Mir’at al-zamān. Volume I, Leiden: Brill.
• Günaltay, M. Ş. (1991). İslâm Tarihinin Kaynakları. Samsun: Endülüs Yayınları.
• Hasan b. Ahmed b. Mühellebî (2006). el-Mesâlik ve’l-Memâlik. (Thk.). Teysir Halef, Dımaşk: Tekvin Yayınları.
• Hassan, S. (1951). İbnü’l Adîm. Cilt I, Dımâşk.
• İbn Havkal (2017). 10. Asırda İslâm Coğrafyası. (Çev.). Ramazan Şeşen. İstanbul: Yeditepe Yayınları.
• İbnü’l Adîm (1988). Bugyetü’t-Taleb fi Tarih-i Haleb. Cilt I. (Thk.). Süheyl Zekkâr, Beyrut: Dârü’l-Fikr.
• Kramer, J. H. (1979). Mukattam. MEB Ansiklopedisi. Cilt VIII, 568-569. Lewis, B. (1953). Three Biographies from Kamal Ad-Din. Fuat Köprülü Armağanı. İstanbul.
• Mallet, A. (2014). Medieval Muslim Historians and the Franks in the levant. Volume II, Leiden.
• Muhammed, b. Şâkir el-Kütübî. (1973). Fevâtü’l-Vefeyât. Cilt III, (Nşr.). İhsan Abbâs, Beyrut. Öngören, R. (2004). Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî. DİA. Cilt XIX, 441-448. Sauvaget, J. (1933).
• Extraits du Bugyat at Talab d’Ibn al-Adim. REI. Volume VII, 393-409. Sevim, A. (1976). Bugyat at-Talab fî Târîh Halab: Selçuklularla İlgili Hal Tercümeleri. Ankara: TTK Yayınları.
• Sevim, A. (1982). Biyografilerle Selçuklu Tarihi. Ankara: TTK Yayınları. Sevim, A. (1996). İbnü’l-Adîm’in Bugyetü’t-Taleb fî Tarihi Haleb Adlı Eserin Yayınları Hakkında. Belleten 61(227), 73-80.
• Sevim, A. (1999). İbnü’l Adîm. DİA. Cilt XX, 478-479.
• Sevim, A. (2014). Zübdetü’l-Haleb min Târihi Haleb’de Selçuklular. Ankara: TTK Yayınları.
• Sezgin, F. (2010). İbnü’l-Münâdî. GAS. 5/2, Frankfurt, 207.
• Şeşen, R. (1998). Müslümanlarda Tarih-Coğrafya Yazıcılığı. İstanbul.
• Takiyüddin Ahmed b. Ali el-Makrîzî (1934-1973). Kitabü’s-Sülûk li M’rifeti Düveli’l-Mülûk. Cilt I-II, (Nşr.). Muhammed Mustafa Ziyâde, Kahire.
• Üçok, B. (1979). İslâm Tarihi Emevîler Abbasîler. Ankara: MEB Yayınları.
• Yâkût el-Hamevî (ty.). Mu’cemü’l-Üdebâ. Cilt XVI, Mısır.
• Yakut el-Hamevî. (1956). Mucemü’l-Buldan. Cilt IV, Tahran: Wüstenfeld Yayınları.