Türkiye’de Geçici Koruma Kapsamındaki Suriyelilerin Yerel Yönetimlerin Hizmet Sunumuna Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 33 - 49, 21.07.2023

Erkan Dağlı , Cihan Yüksel

Öz

2011 yılında Suriye İç Savaşının ortaya çıkmasıyla birlikte Türkiye Suriye’den yoğun bir göç almış ve bu nüfus hareketliliği belli illerde yoğunlaşmıştır. Yerli nüfus sayısı başta olmak üzere çeşitli kriterlere göre merkezi yönetim bütçesinden paylar alan ve gelirlerinin büyük bir bölümü bu paylardan oluşan yerel yönetimler, göçle birlikte artan nüfusa hizmet sunmak amacıyla harcamalarını kullanmaktadırlar. Bu durum, yerel yönetimlerin gelir elde etme kriterleri ile harcama sorumlulukları arasında dengesizliğe neden olurken, yoğun Suriyeli göçü alan illerdeki yerel yönetimlerin diğer illerdeki yerel yönetimlere göre dezavantajlı duruma gelmesi sonucunu da doğurmaktadır. Bu sorundan hareketle çalışmada, 2012-2021 yılları arasındaki 81 ilin verilerine dayanarak Geçici Koruma Kapsamındaki Suriyeli nüfus hariç ve Geçici Koruma Kapsamındaki Suriyeli nüfus dâhil senaryoların karşılaştırmalı analizi yapılmış ve Türkiye’de yerel yönetimler çerçevesinde mali sömürü miktarı, dikey eşitlik bozulma oranı ve yatay eşitlik bozulma oranı hesaplanmıştır. Analiz bulgularına dayanarak, Geçici Koruma Kapsamındaki Suriyeli nüfus ile birlikte Türkiye’de yerel yönetimlerde hem yatay ve dikey eşitsizliklerin arttığını hem de yerleşik nüfusun yerel hizmetlerden (harcamalardan) aldığı payın azaldığını (bir başka ifadeyle mali sömürünün arttığını) söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Geçici Koruma Kapsamındaki Suriyeliler, Yerel Yönetimler, Dikey Eşitsizlik, Yatay Eşitsizlik, Mali Sömürü

The Effect of Syrians Under Temporary Protection in Türkiye on the Service Provision of Local Governments

Öz

With the outbreak of the Syrian Civil War in 2011, Turkey received an intense migration from Syria and this population mobility concentrated in certain provinces. Local governments, which receive shares from the central government budget according to various criteria, especially the native population, and whose revenues consist mostly of these shares, use their expenditures to provide services to the population that has increased due to migration. While this situation causes an imbalance between the revenue sharing criteria of local governments and their expenditure responsibilities, it also results in the disadvantage of local governments in provinces receiving heavy Syrian migration compared to local governments in other provinces. Due to this problem, in the study, a comparative analysis of the scenarios excluding the Syrian population under Temporary Protection and including the Syrian population under Temporary Protection was made based on the data of 81 provinces between the years 2012-2021 and the amount of fiscal exploitation, vertical fiscal balance deterioration rate and horizontal fiscal balance deterioration rate were calculated within the framework of local governments in Turkey. Based on the findings of the analysis, it is possible to say that with the Syrian population under Temporary Protection, horizontal and vertical fiscal imbalances of local governments in Turkey have increased and the share of the native population from local services (expenditures) has decreased (in other words, fiscal exploitation has increased).

Anahtar Kelimeler

Syrians under Temporary Protection, Local Governments, Vertical Fiscal Imbalance, Horizontal Fiscal Imbalance, Fiscal Exploitation

Kaynakça

• Referans1 Akbal, İ. ve Kurşuncu, T. (2022). Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Suriyeli sığınmacılara yönelik kamu politikaları. M. Kartal ve İ. Akbal (Eds.), Ulusal ve uluslararası boyutlarıyla göç: Kuramlar, politikalar, uygulamalar ve ekonomik sonuçlar içinde (ss.75-100). Ankara: Nobel Bilimsel.
• Referans2 Aktel, M. ve Kaygısız, Ü. (2018). Türkiye’de göç yönetimi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(2), 579-604.
• Referans3 Bahl, R. W. (2000). Intergovernmental transfers in developing and transition countries: Principles and practice. Urban and Local Government Background Series No. 2. Washington, DC: The World Bank.
• Referans4 Bird, R. M. ve Smart, M. (2002). Intergovenrmental fiscal transfers: International lessons for developing countries. World Development, 30(6), 899-912.
• Referans5 Buchanan, J. M. (1971). Principles of urban fiscal strategy. Public Choice, 11(1), 1-16.
• Referans6 Cornes, R. ve Sandler, T. (1984). Easy riders, joint production, and public goods. The Economic Journal, 94(375), 580-598.
• Referans7 IOM (The International Organization for Migration) (2013). Göç terimleri sözlüğü (2. Baskı), R. Perruchoud ve J. Redpath-Cross (Eds.), No: 31. Erişim Tarihi: 17 Kasım 2022. https://publications.iom.int/system/files/pdf/iml31_turkish_2ndedition.pdf
• Referans8 IOM (The International Organization for Migration) (2022). IOM Mission, Erişim Tarihi: 15 Kasım 2022. https://www.iom.int/mission
• Referans9 IOM (The International Organization for Migration) Türkiye (2022). IOM Türkiye Hakkında, Erişim Tarihi: 26 Kasım 2022. https://turkiye.iom.int/tr/iom-turkiye-hakkinda
• Referans10 Kabakuşak, D. (2015). Küresel göç yönetişimi çerçevesinde Türkiye’de göç olgusunun kurumsallaşması. Yerelden küresele sosyal bilimlerde yeni yaklaşımlar içinde, Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi (ss.254-266). Ankara: Yeni Özbek Matbaası.
• Referans11 Katseli, L., Lucas, R. ve Xenogiani, T. (2006). Effects of migration on sending countries: What do we know?. OECD Development Centre Working Paper No. 250. OECD Publishing.
• Referans12 Korlu, R., Çetinkaya, Ö. ve Gerçek, A. (2016). Yerel vergi bilincinin faktör analizi ile değerlendirilmesi: Bursa örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(28), 443-465.
• Referans13 Laczko, F. ve Anich, R. (2013). Introduction. F. Laczko ve G. Appave (Eds.), World migration report 2013: Migrant well-being and development içinde (ss. 30-50). Fransa: IOM. Erişim Tarihi: 12 Kasım 2022. https://publications.iom.int/system/files/pdf/wmr2013_en.pdf
• Referans14 Ladd, H. F. (1994). Fiscal impacts of local population growth: A conceptual and empirical analysis. Regional Science and Urban Economics, 24(6), 661-686.
• Referans15 Mamur Işıkçı, Y. (2017). Türkiye’de kamu politikası olarak 2000 yılı sonrası uluslararası göç yönetiminin analizi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 25-47.
• Referans16 Mcneill, W. H. (1984). Human migration in historical perspective. Population and Development Review, 10(1), 1-18.
• Referans17 Nacar, B. (2005). Yerel yönetimlerin mali krizi üzerine kurumsal açıklamalar: Nedenler, öneriler ve bir değerlendirme. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(9), 202-247.
• Referans18 Özer, Y. (2011). Türk kamu yönetiminde yeni bir çalışma alanı olarak uluslararası göç: Yasalaşma ve idari yapılanma sürecinin değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (45), 73-88.
• Referans19 Sağbaş, İ. (2003). Türkiye'de yerel yönetim harcamaları ve ölçek ekonomileri. Maliye Dergisi, (143), 16-29.
• Referans20 Sharpe, L. (1980). Is there a fiscal crisis in Western European local government?. International Political Science Review, 1(2), 203-226.
• Referans21 Slovak, J. S. (1985). City spending, suburban demands, and fiscal exploitation: A replication and extension. Social Forces, 64(1), 168-190.
• Referans22 T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü (2022). İller İtibarıyla Mahalli İdareler Bütçe İstatistikleri (2006-2022). Erişim tarihi: 26.08.2022. https://muhasebat.hmb.gov.tr/iller-itibariyle-mahalli-yonetim-butce-istatistikleri-2006-2018
• Referans23 T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı (2022a). Yıllara Göre Geçici Koruma Kapsamındaki Suriyeliler. Erişim Tarihi: 15 Kasım 2022. https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638
• Referans24 T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı (2022b). Hakkımızda. Erişim Tarihi: 03 Kasım 2022. https://www.goc.gov.tr/hakkimizda
• Referans25 T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı (2022c). İller düzeyinde geçici koruma altındaki Suriyeli nüfus verileri, [Veriler, T.C Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) üzerinden resmi yazışmalar ile temin edilmiştir].
• Referans26 TEPAV (2021). İşgücü piyasasında Suriyeliler. Ankara: TEPAV.
• Referans27 Tiebout, C. M. (1956). A pure theory of local expenditures. Journal of Political Economy, 64(5), 416-424.
• Referans28 Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2022). Yıllara Göre İl Nüfusları. Erişim tarihi: 26.08.2022. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=nufus-ve-demografi-109&dil=1
• Referans29 Yüksel, C. (2019). Türkiye’de yerel harcamaların ve yerel vergi gelirlerinin iller düzeyinde analizi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 7(4), 1-32.
• Referans30 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, R.G. 11.04.2013/28615.