Evrensel Akla Temelli Pozitif Bir Özgürlük Düşüncesi: Basın Özgürlüğünü Kant’ın Düşünceleriyle Yeniden Yapılandırmak

Yıl 2019, Sayı: 3, 76 - 97, 01.04.2019

Onur Dursun İlker Özdemir

https://doi.org/10.32739/etkilesim.2019.3.46

Öz

İçinde yaşadığımız kitle toplumunun iletişim aracı olan kitle medyası, insanları bilgilendirirken insan haklarını ihlal edebilmekte ve insan onuruna çeşitli şekillerde zarar verebilmektedir. İktisadi ve siyasi güç ilişkileri içinde işini icra eden medya kuruluşları, siyasi ve iktisadi konumlarını korumak ya da güçlendirmek için toplumu/insanları araç olarak kullanabilmektedir. Özellikle reyting ve tiraj yarışlarının yoğun yaşandığı medya ortamlarında şiddetin her türlüsü ve insanlıkla bağdaşmayacak içerikler sunulmakta ve bu davranışlar “basın/medya özgürlüğü” ne referans verilerek meşrulaştırılabilmektedir.

Bu çalışma, basın özgürlüğünü Kant’ın evrensel akla dayalı pozitif özgürlük anlayışı ekseninde irdeleyerek mevcut basın/medya özgürlüğü tartışmalarına katkı sunmayı amaçlamaktadır. Bu çalışma, kültürel/törel temelli mevcut basın yasalarının sorunları çözmediği gibi yeni sorunlara neden olduğu, özgürlük/ özerklik değil de bağımlılık/yaderklik yarattığı düşüncesine dikkat çekerek evrensel akla dayalı bir basın özgürlüğü anlayışı ortaya koymuştur. Çalışmada Kant’ın özgürlük ve bununla ilintili kavramları açıklanmış ve basın özgürlüğünün, başka bir deyişle medya çalışanlarının özgürlüğünün sınırları Kant’ın düşünceleri doğrultusunda temellendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

basın özgürlüğü, özerklik, pozitif özgürlük, Kant, evrensellik ilkesi, etik ve ahlak yasası

Kaynakça

• Adorno, T. W. (2015). Ahlak Felsefesinin Sorunları. (T. Schröder, haz., T. Birkan, çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Bailer, K. (1965). The Moral Point of Wiew. New York: Random House.
• Duprat, G. (2013). Düşünce Özgürlüğü ve Hoşgörü. (İ. Yerguz, çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
• Dursun, O. (2013). “Efforts Of Control of Political Power over the Social Media In Turkey”. Fourth Annual Asian Conference on Media and Mass Communication, Proceeding Book. 1-13. Japonya: IAFOR.
• Hasner, P. (2010). “Immanuel Kant: Ahlak ve Politika İlişkisi”. (H. Çörekçioğlu, der.ve çev.). Kant Felsefesinin Politik Evreni. (81-124). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Heimsoeth, H. (1986). Immanuel Kant’ın Felsefesi: Kant’ı Anlamak için Anahtar Kitap. (T. Mengüşoğlu, çev.). İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları.
• Kant, I. (1999). Pratik Aklın Eleştirisi. (I. Kuçuradi, Ü. Gökberk, F. Akatlı, çev.). Ankara:Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• ___________ (2002). Ahlakın Metafiziğinin Temellendirilmesi. (İ. Kuçuradi, Ü. Gökberk, F. Akatlı, çev.). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• ___________ (2014). Seçilmiş Yazılar. (N. Bozkurt, der. ve çev.). İstanbul: Sentez Yayıncılık.
• ___________ (2016). Yargı Yetisinin Eleştirisi. (A. Yardımlı, çev.). İstanbul: İdea Yayınları.
• ___________ (2017a). Arı Usun Eleştirisi. (A. Yardımlı, çev.). İstanbul: İdea Yayınları.
• ___________ (2017b). Güzellik ve Yücelik Duyguları Üzerine Gözlemler. (A. Fethi, çev.) İstanbul: Hil Yayıncılık.
• Kaygı, A. (2006). “Kesin Buyruğu Doğru Anlamak”. (İ. Kuçuradi, haz.). Barışın Felsefesi, 200. Ölüm Yıldönümünde Kant. (7-53). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Kuçuradi, İ. (2006). “Altın Kural”a Karşı “Kesin Buyruk”. (İ. Kuçuradi, haz.). Barışın Felsefesi, 200. Ölüm Yıldönümünde Kant. (1-6). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• ___________ (2015). Etik. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Kuehnn, M. (2011). Immanuel Kant. (B. O. Doğan, çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Mengüşoğlu, T. (2014). Kant ve Scheler’de İnsan Problemi: Felsefi Antropoloji İçin Kritik Bir Hazırlık. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Nancy, J. L. (2006). Özgürlük Deneyimi. (A.U. Kılıç, çev.). İzmir: ARA-lık Yayınları.
• Neiman, S. (2016). Ahlaki Açıklık: Yetişkin İdealistler İçin Bir Kılavuz. (N. Tokdoğan, çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Poole, R. (1993). Ahlak ve Modernlik. (M. Küçük, çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Rousseau, J. J. (1969). Emile. Londra: Everyman’s Library.
• Schelling, F. ve Wilhelm, J. V. (2017). İnsan Özgürlüğünün Özü Üzerine. (M. B. Albayrak, çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Selsam, H. (1995). Etik: Yeni Değerler ve Özgürlük. (Y. Demirekler, çev.). Ankara: Yaba Yayınları.
• Silier, Y. (2016). Özgürlük Yanılsaması: Roussseau ve Marx. İstanbul: Yordam Kitap.
• Tepe, H. (2016). Teorik Etik: Etiğin Bilgisel Sorunları. Ankara: Bilgesu Yayıncılık.