The Ideological Function of the Objects System in The Everyday Life Activities of the Consumer Society: Representation of Reproduction and Control Processes On Television

Yıl 2022, Sayı: 10, 70 - 98, 21.10.2022

Ece Kaptan , Cem Tutar

https://doi.org/10.32739/etkilesim.2022.5.10.170

Öz

In the traditional and modern period, consumption efficiency was determined primarily as a result of production relations within the laws of supply and demand, while in the 1970s, consumer culture became the main form of organization of the social sphere. During this period, the field of consumption objects in everyday life practices expanded day by day, while in social theory, a reversal took place in the classical dialectical relationship established between subject and object. Thus, the determinacy of the subject over the object is reduced, while the system of objects is placed at the center of social life as a holistic field of discourse. Considering that the consumer society operates through the world of objects, today the capitalist system reproduces the social sphere on the one hand through the objects of consumption, and on the other hand, the indicative values carried by objects serve as an audit mechanism with new inclusion and exclusion strategies in the social sphere. In the process of this whole process, television has made the system of objects means of re-enchantment as part of a new reality regime in the social sphere. The expanding world of objects, becoming purely formal forms devoid of content, causes the emptying of the content of social meaning in an entropic process. Reality programs carry fragments of everyday life on the screen in television broadcasting while lifestyle programs, which are a subspecies of these programs, symbolically construct a meaning matrix that legitimizes the universe of life based on the consumer culture of everyday life. This study aims to discuss the meaning and function of the system of objects inherent in the ideological nature of everyday life activities through representations in lifestyle programs. In this context, the programs determined by creating a goal-oriented sample were interpreted from a critical perspective using the Qualitative Content Analysis method.

Anahtar Kelimeler

consumer society, the system of objects, everyday life, television

Tüketim Toplumunun Gündelik Hayat Etkinliklerinde Nesneler Sisteminin İdeolojik İşlevi: Televizyonda Yeniden Üretim ve Denetim Süreçlerinin Temsili

Öz

Geleneksel ve modern dönemde tüketim etkinliği öncelikle üretim ilişkilerinin bir sonucu olarak arz ve talep yasaları içerisinde belirlenirken 1970’li yıllarla birlikte tüketim kültürü toplumsal alanın temel örgütlenme şekli haline gelmiştir. Bu dönemde gündelik hayat pratikleri içerisinde tüketim nesnelerinin alanı gün geçtikçe genişlerken sosyal teoride özne ve nesne arasında kurulan klasik diyalektik ilişkide bir tersine çevrim gerçekleşmiştir. Böylelikle öznenin nesne üzerindeki belirleyiciliği azalırken, nesneler sistemi bütünsel bir söylem alanı olarak toplumsal yaşamın merkezine oturmuştur. Tüketim toplumunun nesneler dünyası üzerinden işlediği göz önüne alındığında günümüzde kapitalist sistem, tüketim nesneleri üzerinden bir yandan toplumsal alanı yeniden üretirken diğer yandan nesnelerin taşıdığı gösterge değerleri toplumsal alanda yeni içerme ve dışlama stratejileriyle bir denetim mekanizması görevi üstlenmektedir. Tüm bu sürecin işlemesinde televizyon toplumsal alanda yeni bir gerçeklik rejiminin parçası olarak nesneler sistemini yeniden büyülenmenin bir aracı haline getirmiştir. İçerikten yoksun salt biçimsel formlar haline gelerek genişleyen nesneler dünyası, toplumsal anlamın entropik bir süreçte içeriğinin boşalmasına neden olmaktadır. Televizyon yayıncılığında realite programları gündelik hayatın fragmanlarını ekrana taşırken bu programların bir alt türü olan yaşam tarzı programları gündelik hayatın tüketim kültürüne dayalı yaşam evrenini meşrulaştıran bir anlam matrisini sembolik olarak inşa etmektedir. Bu çalışma gündelik hayat etkinliklerinin ideolojik doğasında nesneler sisteminin anlam ve işlevini yaşam tarzı programlarındaki temsiller üzerinden tartışmak amacındadır. Bu bağlamda amaca yönelik bir örneklem oluşturularak tespit edilen programlar Nitel İçerik Analizi yöntemi kullanılarak eleştirel perspektiften yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

tüketim toplumu, nesneler sistemi, gündelik hayat, televizyon

Kaynakça

• Adorno, T. W. (2011). Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi. (N. Ülner, M. Tüzel ve E. Gen, çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Anderson, S., Bateman, H., Harris, E. ve McAdam, K. (2006). Dictionary of Media Studies. London: A&C Black.
• Bataille, G. (2017). Lanetli Pay (I. Ergüden, çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Baudrillard, J. (2002a). Tam Ekran. (B. Gülmez, çev.). İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
• ----------------- (2002b). Çaresiz Stratejiler (O. Adanır, çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• ----------------- (2005). Şeytana Satılan Ruh Ya Da Kötülüğün Egemenliği (O. Adanır, çev.). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• ---------------- (2009). Gösterge Ekonomi Politiği Hakkında Bir Eleştiri. (O. Adanır ve A. Bilgin, çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• ----------------- (2011). Nesneler Sistemi. (O. Adanır ve A. Karamollaoğlu, çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• ----------------- (2013). Amerika. (Y. Avunç çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• ------------------ (2016). Simgesel Değiş̧ Tokuş̧ ve Ölüm. (O. Adanır, çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• ------------------ (2018). Tüketim Toplumu. (N. Tutal ve F. Keskin, çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• ------------------ (2020). Simülakrlar ve Simülasyon. (O. Adanır, çev.). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Bauman, Z. (1999). Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar. (Ü. Öktem, çev.). İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• -------------- (2003). Modernlik ve Müphemlik. (Ü. Türkmen, çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• -------------- (2019). Postmodernlik ve Hoşnutsuzlukları. (İ. Türkmen, çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Debord, G. (1996). Gösteri Toplumu. (A. Ekmekçi ve O. Taşkent). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Douglas, M. Isherwood, B. (1996). The World of Goods: Towards an Anthropology of Consumption. Routledge, London and New York.
• Elliot, A. ve Lemert C. (2011). Yeni Bireycilik. (B. Kıcır, çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Featherstone, M., Hepworth, M., Turner, S. B. (Ed.) (1991). The Body: Social Process and Cultural Theory. Sage Publications.
• Fiske, J. (1990). Reading the Popular. London: Routledge.
• Hill, A. (2005). Reality TV Audiences and Popular Factual Television. Routledge, London and New York.
• Kaplan, Y. (1992). Televizyon İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
• Kraszewski, J. (2017). Routledge Television Guidebooks Reality TV. London: Routledge.
• Kümbetoğlu, B. (2019). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Kumar, K. (2013). Sanayi Sonrası Toplumdan Post-Modern Topluma Çağdaş̧ Dünyanın Yeni Kuramları. (M. Küçük, çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
• Lazzarato, M. (2016). Göstergeler ve Makineler. (F, N. Demirci, çev.). İstanbul: Otonom Yayınları
• Lavenda, R.H ve Schultz, E.A. (2021). Kültürel Antropoloji Temel Kavramlar (D. İşler, O. Hayırlı, çev.). Ankara: Doğu Batı yayınları
• Lefebvre, H. (1996). Marx’ın Sosyolojisi. (S. Hilâv, çev.). İstanbul: Sorun Yayınları.
• -------------------- (2012). Gündelik Hayatın Eleştirisi I. (I. Ergüden, çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• -------------------- (2019). Gündelik Hayatın Eleştirisi II. (I. Ergüden, çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• -------------------- (2020). Modern Dünyada Gündelik Hayat. (I. Gürbüz, çev.). İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Lipovetsky, G. (2018). Hipermodern Zamanlar. (A. Altınörs, çev.). Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Mauss, M. (2013). Sosyoloji ve Antropoloji (Ö. Doğan, çev.). Ankara: Doğu Batı Yayıncılık.
• Mutlu, E. (1991). Televizyonu Anlamak. Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Postman, N. (2020). Televizyon Öldüren Eğlence. (O. Akınhay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Ritzer, G. (2019). Büyüsü Bozulmuş̧ Dünyayı Büyülemek. (F. Payzın, çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Şentürk, R. (2017). İletişim ve Televizyon Teorileri. İstanbul: Küre Yayınları.
• Tutar, C. (2006). Uluslararası Televizyon Kanalları Bağlamında İdeolojik Bir Çözümleme Örneği: Discovery Channel. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü
• Virilio, P. (2003). Enformasyon bombası (K. Şahin, çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Weber, M. (1997). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu (Z. Gürata, çev.). Ankara: Ayraç Yayınevi.
• Willis, S. (1993). Gündelik Hayat Kılavuzu. (B. Aksu ve A. Emre, çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.