KULA KAZASINDA EĞİTİM (1880-1914)

Yıl 2022, , 67 - 88, 30.06.2022

Biray Çakmak , Serap Alacücük

https://doi.org/10.47088/utad.1048859

Öz

Çalışmada 19. yüzyıl sonunda-20. yüzyıl başında Kula Kazası’nda geleneksel ve modern eğitim kurumları ana hatlarıyla ele alınmıştır. Birinci el arşiv ve matbu kaynaklara dayalı olarak yapılan çalışmada Kula Kazası’nda başlıca eğitim kurumlarını sıbyan/ibtidâî mektepleri, erkek rüşdiye mektebi ve çırak mektebinin oluşturduğu görülmüştür. Kula Kasabası’nda Rumlara ait ibtidâî ve rüşdî derecelerde mekteplerin faaliyet gösterdiği anlaşılmıştır. Kula Kasabası’nda Fransız Katolik misyonerlerin de eğitim kurumları açtıkları görülmüştür. İlaveten geleneksel eğitim kurumları olan medreselerin faaliyetlerine devam ettiği tespit edilmiştir. Çalışma daha ziyade Kula Kazası’ndaki eğitimi kurumsal olarak ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kula Kazası, Kula Kasabası, İbtidâî Mektepleri, Erkek Rüşdiye Mektebi, Rum Mektepleri, Medreseler

Destekleyen Kurum

Çalışma, Uşak Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü’nde Tarih Anabilim Dalı’nda Doç. Dr. Biray ÇAKMAK danışmanlığında Serap ALACÜCÜK tarafından hazırlanmakta olan “II. Abdülhamit Döneminde Kula’da Geleneksel ve Modern Eğitim Kurumları” isimli Yüksek Lisans tezinden üretilmiştir.

EDUCATİON IN THE KULA DISTRICT (1880-1914)

Öz

In the study, traditional and modern educational institutions in Kula District at the end of the 19th century and the beginning of the 20th century were discussed in outline. The study based on first-hand archives and printed sources observed that the primary education institutions in Kula District are sıbyan/ibtidâî schools, boys’ rushdie schools, and apprentice schools. It was understood that schools belonging to the Greeks at ibtidâî and rushdie school degrees were operating in Kula District. It was observed that French Catholic missionaries also opened educational institutions in Kula Town. Additionally, it was determined that madrasahs, traditional educational institutions, continue their activities. The study was carried out to reveal the education in Kula District as an institution.

Anahtar Kelimeler

Kula District, Kula Town, İbtidâî Schools, Boys’ Rushdie School, Greek Schools, Madrasahs

Kaynakça

• Altınova, A. (2010). Osmanlı Modernleşmesinde Rüşdiye Mektepleri. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı.
• Çakmak, B. (2011). Modernleşen Osmanlı Taşrasında Maârif: Uşak Kasabası’nda Açılan Özel Okullar. Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi (CTAD), 7/14, 40-64.
• Demirel, M. (2002). Türk Eğitiminin Modernleşmesinde Rüştiye Mektepleri. Türkler, 15, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 64-93.
• Dobreva, M. (2015). Tuna Vilayeti’nde Haydi Okula Kampanyası! Taşrada Eğitim Reformları Nasıl Yürütülüyordu? Rüşdiyeler Örneği. İçinde E. Tural ve S. Çapar (Ed.). 1864 Vilayet Nizamnamesi (ss. 163-176). Ankara: Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü.
• Emecen, F. (2003). Manisa. TDVİA, 27, 577-583.
• Gökmen, E. (2006). Aydın Vilayetinde Çırak Mektepleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4/2, 141-152.
• Güçtekin, N. (2015). İstanbul’daki Husûsî Mektepler (1873-1922). İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları.
• Gündüz, M. (2018). II. Abdülhamid ve II. Meşrutiyet Döneminde Eğitim. İçinde M. Gündüz (Ed.). Kronolojik ve Tematik Türk Eğitim Tarihi (ss. 87-115). İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
• Keleş, E. (2013). II. Abdülhamid Devrinde Aydın Vilayetinde Sanat ve Meslek Okulları. History Studies International Journal of History A Tributeto Prof. Dr. Halil İNALCIK, 5/2, 199-239.
• Kılıç, L. A. (2018). Kula Kazası Gayrimüslim Mahallelerinin Sosyo-ekonomik Yapısı. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 243-266.
• Koçak, C. (1985). Tanzimat’tan Sonra Özsel ve Yabancı Okullar. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, 2, 485-494.
• Kodaman, B. (1991). Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayını.
• Mahmud Cevad (1338). Maârif-i Umûmiye Nezâreti Tarihçe-i Teşkîlât ve İcrââtı. İstanbul: Matbaa-ı Âmire.
• Mutlu, Ş. (2005). Osmanlı Devletinde Misyoner Okulları. İstanbul: Gökkubbe.
• Özcan, A. (1992). Tanzimat Döneminde Öğretmen Yetiştirme Meselesi. İçinde 150. Yılında Tanzimat (ss. 441-474). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Öztürk, C. (1993). Dârülmuallimîn. TDVİA, 8, 551-552.
• Somel, S. A. (2010). Osmanlı’da Eğitim Modernleşmesi (1839-1908). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Şişman, A. (2006). XX. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devletinde Yabancı Devletlerin Kültürel ve Sosyal Müesseseleri. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayını.