İSKİTLERİN BATI İLE OLAN İLİŞKİLERİ

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 28 - 44, 21.06.2020

Kürşat Bardakcı

Öz

M.Ö. 8. yüzyıllardan M.S. 2. yüzyıllara kadar yaşayan ve ana yurtları iç Asya olan İskitler, Hazar Denizi’nin batısından, Karadeniz’in kuzeyine ve Tuna nehrine kadar yayılmıştır. Bu yayılım sonucunda İskitler, Batılılarla ticari, siyasi ve kültürel ilişkiler kurmuşlardır. Arkeolojik veriler ve antik kaynaklara göre İskitler, Batılılar ile ilk kez Karadeniz’de karşılaşmıştır. İskitler, Greklerle ticari ve siyasi ilişkiler kurmuşlar ancak Asya’da Büyük İskender ile kanlı çatışmalar yaşanmıştır. Büyük İskender’in ardından Asya’nın batısına egemen olan Seleukoslar ile İskitler arasında ticari ilişkiler söz konusudur. M.Ö. 2. yüzyılların ortasında ise Karadeniz İskitya’sında kargaşa dönemi başlamıştır. M.Ö. 1. yüzyılın ortalarında kargaşa dönemi bir süre sona ermiş ve İskitler, Roma ile ilişkiler kurmaya başlamıştır. Ancak bu dönemde Sarmatların İskitya’ya düzenlediği baskınlar ve kuzey ticaret yolunun etkinliğini kaybetmesi sebebiyle İskitler çöküş sürecine girmiştir. Çalışmamızın amacı da söz konusu ilişkileri açığa çıkarmaktır. Nitekim İskitlerin, Batı ile olan ilişkileri; Persler, Asurlular, Urartularla olan ilişkilerine nazaran arka planda kalmıştır.

Anahtar Kelimeler

İskitler, Grekler, Büyük İskender, Seleukoslar, Roma

Kaynakça

• Antik Kaynaklar
• APPIANUS, Rhomaika, Syriake (Appian’s Roman History, The Syrian Wars), trans. Horace White, The Loeb Classical Library.
• ARRIANUS, Alexandroi Anabasis, (İskender’in Seferleri), çev. Meriç Mete, İdea Yayınevi, İstanbul.
• CURTIUS RUFUS, Quintus, Historiarum Alexandri Magni Macedonis, trans. J. C. Rolfe, The Loeb Classical Library.
• EUTROPIUS, Breviarium Historiae Romanae (Kısa Roma Tarihi), çev. Çiğdem Menzilcioğlu, Alfa Yayınları, İstanbul.
• HERODOTOS, Historia (Herodot Tarihi), çev. Müntekim Ökmen ve Azra Erhat, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• HOMEROS, İlyada, çev. Azra Erhat, A. Kadir, Can Sanat Yayınları, İstanbul.
• KSENOPHON, Anabasis (Onbinlerin Dönüşü), çev. Tanju Gökçöl, Sosyal Yayınlar, İstanbul.
• PLUTARKHOS, Bioi Paralelloi (Paralel Yaşamlar: İskender & Caesar), çev. Furkan Akderin, Alfa Yayınları, İstanbul.
• STRABON, Geographica (Antik Anadolu Coğrafyası: XII, XIII, XIV), çev. Adnan Pekman, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
• THUKYDIDES, The Peloponnesian War, trans. J. M. Dent, E. P. Dutton.
• TROGUS, Pompeius, Historiae Philippicae, trans. John Selby Watson.
• Modern Kaynaklar
• BUTYAGIN, Alexander M. “The History of the Northern Black Sea Region”, Greeks on the Black Sea: Ancient Art from the Hermitage, (ed.) Anna A. Trofimova, Getty Publications, Los Angeles 2007, s. 8-17.
• ÇANDARLIOĞLU, Gülçin, Prof. Dr. Masao Mori’nin Göktürkler Ders Notları, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul 2019.
• DAVYDOVA, Lyudmila I. “The History of the Northern Black Sea Region”, Greeks on the Black Sea: Ancient Art from the Hermitage, (ed.) Anna A. Trofimova, Getty Publications, Los Angeles, 2007, s. 41-45.
• DIAKOV, V., KOVALEV, S., İlkçağ Tarihi, C. I, (Çev. Özdemir İnce), Yordam Yayınları, İstanbul 2017.
• DURMUŞ, İlhami, “İskit İmparatorluğu’nun Yıkılış Nedenleri”, Gazi Akademik Bakış 1 (2), 2008, s. 199-214.
• DURMUŞ, İlhami, İskitler, Akçağ Yayınları, Ankara 2017.
• HUNTINGFORD, George Wynn B., “Who were the Scythians?”, Anthropos XXX, Wien 1935, s. 785-795.
• KOSMIN, Paul J., The Land of Elephant Kings, Harvard University Press, London 2014.
• LIU, Xinru, The Silk Road in World History, Oxford Universtiy Press, New York 2010.
• MEMİŞ, Ekrem, Eskiçağda Türkler, Çizgi Kitabevi, Konya 2009.
• MEMİŞ, Ekrem, Eski İran Tarihi, Ekin Yayınları, Bursa 2018.
• NIEBUHR, Barthold G., A Dissertation on the Geography of Herodotos and Researches in to the History of the Scythians, Getae and Sarmatians, Oxford 1830.
• ROSTOVTZEFF, Mikhail, İ. Iranians and Greeks in South Russia, Russel and Ruslell, New York 1969.
• SESTIER, J. M. Antikçağ’da Korsanlık, çev. Oğuz Adanır, Doğubatı Yayınları, Ankara 2017.
• SHEVCHUK, V. Y., BILYAVSKY, G. O., NAVROTSKY, V. M., MAZURKEVICH, O. O. Preserving the Dnipro River, harmony, history and rehabilitation, Mosaic Press, Oakville 2015.
• TARHAN, M. Taner, “Ön Asya Dünyasında İlk Türkler Kimmer ve İskitler”, Türkler 1, Ankara 2002, s. 598-611.
• TEKİN, Oğuz, Eski Yunan ve Roma Tarihine Giriş, İletişim Yayınları, İstanbul 2012.
• THOMSON DE GRUMMOND, Nancy, Encyclopedia of the History of Classical Archaelogy Routledge, New York 2011.
• UHLIG, Helmut, İpek Yolu: Çin ve Roma Arasında Eski Dünya Kültürü, çev. Alev Kırım, Okyanus Yayınları, İstanbul 2000.
• ÜNAL, Ahmet, “Amazonların Eski Anadolu Kökenleri Hakkında Yeni Kaynak ve Gözlemler”, Cedrus I, 2013, s. 21-32.
• VNUKOV, S. Y. “The North-Western Crimea: an Historical-Archaelogical Essay”, North Pontic Archaelogy: Recent Discoveries and Studies, (ed.) Gocha R. Tsetskhladze, Brill, Leiden 2001, s. 149-176.