MEMLÛKLERDE SULTAN ŞABAN DÖNEMİ BÜYÜK EMİR İSYANLARI

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 23, 30.06.2021

Songül Akyurt

https://doi.org/10.47088/utad.838680

Öz

MEMLÜKLERDE SULTAN ŞABAN DÖNEMİ BÜYÜK EMİR İSYANLARI
Songül Akyurt
Özet
Dünyanın neresinde olursa olsun devleti yöneten kişinin çocuk yaşta ve tecrübesiz olması başta vezirler, büyük devlet adamları ve emirlerin devlet yönetimine karışarak hükümdarlar üzerinde tahakküm kurmalarına hatta yönetimi bile ele geçirmelerine neden olmuştur. Bu durumun en güzel örneklerinden biri de 1250-1517 yılları arasında Mısır, Suriye, Hicaz ve Güneydoğu Anadolu’da hüküm süren Memlûk Devleti’nde görülmektedir. Memlûk Devleti’nin XXII. sultanı olan el-Melik el-Eşref Şaban (1363-1377), selefi el-Melik el-Mansûr Selâhaddîn Muhammed’in aklî dengesinin yerinde olmadığı gerekçesiyle emirler tarafından tahtan indirilmesinden sonra 30 Mayıs 1363 tarihinde henüz on yaşında iken tahta oturtulmuş bir sultandır. Onun emirler tarafından sultan yapılması, saltanatının da nasıl geçeceğine dair önemli ipuçları vermiştir. Bu çalışmada, kendisinden önce olduğu gibi Sultan Şaban zamanında da tahtı vesayet altında tutan büyük emirler ve onların adeta döneme damgasını vuran isyanları hakkında ayrıntılı bilgi verilecektir.
Anahtar Kelimeler: Mısır, Memlûk Devleti, Sultan Şaban, Emir, İsyan.
THE GREAT AMİR REBELLİONS IN THE PERİOD OF SULTAN SHABAN
Abstract
Regardless of where you were in the world, the fact that the person who ruled the state was child and inexperienced caused the viziers, great statesmen and amirs to intervene in the state administration and establish dominance over the rulers and even take over the administration. One of the best examples of this situation is seen in the Mamluk State, which ruled in Egypt, Syria, Hejaz and Southeastern Anatolia between 1250-1517. Al-Malik al-Ashraf Shaban (1363-1377), the XXII. sultan of the Mamlûk State, was enthroned on May 30, 1363, when he was ten years old, after his predecessor al-Malik al-Mansur Salâdîn was dethroned by the amirs on the grounds that he was mentally unstable. The fact that he was made a sultan by the amirs gave important clues about how his reign would pass. In this study, detailed information will be given about the great amirs who kept the Sultan Shaban under the their tutelage during the his reign and marked the period with their rebellions.
Key Words: Egypt, Mamluk State, Sultan Shaban, Amir, Rebellion.

Anahtar Kelimeler

Mısır, Memlûk Devleti, Sultan Şaban, Emir, İsyan

Kaynakça

• İbn Dokmâk, İ.M. (Basım yılı ve yeri belirtilmemiş). el-Cevher es-Semîn fî Siyer el-Hulefâ ve el-Mulûk ve es-Selâtin, tah. Saʿîd Abd el-Fettâh Aʿşûr.
• İbn Habîb, H.ʿU.mar. (1986). Tezkiret en,Nebîh fî Eyyâm el-Mansûr ve Benîh, tah. M. Muhammed Emin-Saʿîd Abd el-Fettâh Aʿşûr, Kahire.
• İbn Hacer, ʿA. (1997). ed-Durer el-Kâmine, fî Aʿyân el-Miʿe el-Sâmine, tah. ʿAbd el-Varîs Muhammed ʿAli, Cilt II-IV, Beyrut. _______, İnbâ el-Gumr bi-Ebnâ el-ʿUmr, (Tah. Hasan Habeşi), Cilt I, Kahire, 1969.
• İbn İyâs, Muhammed b. Ahmed, Bedâî ez-Zuhûr fî Vakâî ed-Duhûr, (Tah. Muhammed Mustafa), Cilt 1/2, el-Heyʿet el-Mısriyye el-ʿAmme lil-Kitâb, Kahire, 1983.
• İbn Kâdî Şuhbe, T. E. (1994). Târih İbn Kâdî Şuhbe, tah. Adnan Derviş, Cilt II, (Basım yeri belirtilmemiş).
• İbn Şâhin, Z.ʿA. (2002). Neyl el-Emel fî Zeyl ed-Duvel, tah. ʿUmar Abd es-Sellâm Tedmurî, Cilt 1/1-2, Sayda-Beyrut.
• İbn Tağribirdî, E.M. (1992). en-Nucûm ez-Zâhire fî Mulûk Mısr vel-Kahire, tah. Muhammed Hüseyin Şemseddîn, Cilt XI, Beyrut.