Turkish Teaching to Public in Vakit Newspaper during the Alphabet Reform Process

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 12, 26.06.2023

Yunus Emre Çekici

https://doi.org/10.47834/utoad.53

Öz

After the adoption of the Turkish alphabet based on Latin letters on November 1, 1928, in the Republic of Turkey, a comprehensive literacy campaign was organized. This process is called the “alphabet reform” in the historical literature. During the alphabet reform process, reading and writing were taught to the public in various institutions, and some newspapers also included pages that could be evaluated within the scope of teaching literacy to the public. One of these newspapers is Vakit newspaper. In the section titled “National Schools Page of Vakit Newspaper” in Vakit newspaper, various information and texts were available to provide education to the public. In this context, it can be said that Vakit newspaper had an important place in the history of Turkish teaching. In this study, it was aimed to examine the section titled “National Schools Page of Vakit Newspaper” in some issues of Vakit newspaper in 1929 in terms of Turkish teaching. In this context, 58 newspapers published in 1929, including the section titled "National Schools Page of Vakit Newspaper", were selected as samples. The examined newspapers were published between 4 January 1929 and 3 March 1929. In the study, in which the document analysis method was used, the data were analyzed with the content analysis technique. In the study, it was determined that Vakit newspaper played an active role in teaching Turkish to the public during the alphabet reform process.

Anahtar Kelimeler

History of Turkish teaching, alphabet reform, initial literacy, Vakit newspaper

Etik Beyan

Çalışma etik kurul izni gerektirmemektedir.

Harf İnkılabı Sürecinde Vakit Gazetesinde Halka Türkçe Öğretimi

Öz

Türkiye Cumhuriyeti’nde 1 Kasım 1928 tarihinde Latin harfleri esaslı Türk alfabesinin kabul edilmesinin ardından kapsamlı bir okuma yazma seferberliği düzenlenmiştir. Bu süreç tarih alan yazınında “harf inkılabı” olarak adlandırılmaktadır. Harf inkılabı sürecinde çeşitli kurumlarda halka okuma yazma öğretilmiş, ayrıca bazı gazetelerde de halka okuma yazma öğretimi kapsamında değerlendirilebilecek sayfalara yer verilmiştir. Bu gazetelerden biri de Vakit gazetesidir. Vakit gazetesinde yer alan “(Vakt)ın Millet Mektepleri Sayıfası” başlıklı bölümde, halka eğitim vermek için çeşitli bilgi ve metinler mevcuttur. Bu sayfadaki bazı bölümler, genel eğitimin yanı sıra halka Türkçe öğretmeyi amaçlayan bir içeriğe de sahiptir. Bu bağlamda Vakit gazetesinin Türkçe öğretim tarihi açısından önemli bir yere sahip olduğu söylenebilir. Bu çalışmada, Vakit gazetesinin 1929 yılındaki bazı sayılarında yer alan “(Vakt)ın Millet Mektepleri Sayıfası” başlıklı bölümü Türkçe öğretimi açısından incelemek amaçlanmıştır. Bu kapsamda “(Vakt)ın Millet Mektepleri Sayıfası” başlıklı bölümün yer aldığı 1929 yılında yayımlanmış 58 gazete örneklem olarak seçilmiştir. İncelenen gazeteler 4 Kânunusani 1929-3 Mart 1929 tarihleri arasında yayımlanmıştır. Doküman incelemesi yönteminin kullanıldığı çalışmada veriler, içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Çalışmada, harf inkılabı sürecinde Vakit gazetesinin halka Türkçe öğretiminde etkin bir rol oynadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretim tarihi, harf devrimi, ilk okuma yazma öğretimi, Vakit gazetesi

Kaynakça

• Akpınar, D. ve Kanalga, R. (2014). Kayseri Millet Mektepleri. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 31-44.
• Alçiçek, T. S. (2018). Sosyal bilimler araştırmalarına kaynak olarak Vakit gazetesi 1929 Ocak-Nisan (değerlendirme-dizin) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kırklareli Üniversitesi.
• Bayraktutan, F. (2020). Millet mekteplerinin halk eğitimi açısından incelenmesi. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, 37, 119-150.
• Bozkurt, İ. ve Bozkurt, İ. (2009). Yeni alfabenin kabulü sonrası Mersin’de açılan Millet Mektepleri ve çalışmaları. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 8(18-19), 117-135.
• Çanak, E. ve Yeşil, A. (2015). Harf inkılabı sonrası Adana’da açılan Millet Mektepleri ve faaliyetleri (1928-1935). Asia Minor Studies, 3(6), 42-68.
• Doğaner, Y. (2022). Halkevleri. Retrieved from the address https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/halkevleri/?pdf=3626 on 29/10/2022.
• Erdoğan, E. ve Uyan Semerci, P. (2021). Toplumsal araştırma yöntemleri için bir rehber: gereklilikler, sınırlılıklar, incelikler. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Erkmen, A. (2020). Atatürk döneminde Türkiye’de halk eğitim faaliyetleri. Turkish Studies, 15(8), 3521-3544.
• Güçlü, İ. (2019). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri teknik-yaklaşım-uygulama. Nika Yayınevi.
• Güneş, G. (2011). Türk Ocakları ve harf inkılabı. Retrieved from the address https://www.turkyurdu.com.tr/yazar-yazi.php?id=1392 on 29/10/2022.
• Kara, A. (2020). Türkiye’de alfabe değişiminden sonra yeni harflerin yaygınlaştırılması ve halk eğitiminde millet mekteplerinin rolü ve önemi. Oğuz-Türkmen Araştırmaları Dergisi (OTAD), 4(1), 114-141.
• Kaya, Y. ve Çakır, M. (2016). Konya örneğinde Harf İnkılabı’nın uygulanışı ve Millet Mekteplerinin faaliyetleri (1928-1935). İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(6), 1617-1635.
• Oflaz, E. (2021). Vakit gazetesinde edebi ve kültürel hareketlilik (5 Ekim 1926-30 Kasım 1928) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Özen, F. (2021). Harf inkılabı ve Millet Mektepleri: Edirne örneği. Tarih Araştırmaları Dergisi, 40(70), 342-361.
• Şahin M. (1992). Bir halk eğitim çalışması örneği olarak millet mektepleri. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 1(2), 213-234.
• Türkoğlu, A. & Uça, S. (2011). Türkiye’de halk eğitimi: tarihsel gelişimi, sorunları ve çözüm önerileri. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 48-62.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Yücel, Ö. F. (2022). Türk matbuatında Vakit gazetesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi.
• Zorlu, Y. ve Temel, F. (2019). Harf inkılabı ve Açıksöz gazetesi - Modernleştirme aracı olarak bir fikir gazetesinin rolü. Çizgi Kitabevi.