TOPLUMSAL YAŞAMA TAM KATILIM İÇİN ERİŞEBİLİR KENTLER: ZONGULDAK ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 3, 43 - 52, 29.12.2019

Sanem Berkün

Öz

Dünya nüfusunun her geçen gün artan bir bölümü kentlerde yaşamaktadır ve kentlerin sunduğu fırsatlara katılım her insanın sahip olduğu temel haklardan biridir. Dünya nüfusunun yaklaşık %10’u Türkiye nüfusunun ise %6,9’u engellidir. Engellilerin eşit hak ve olanaklara sahip olarak toplum yaşamının tüm alanlarına tam katılımlarının sağlanması çağdaş toplum ve sosyal devlet olmanın öncelikli gereğidir. Buna karşılık dünyanın birçok yerinde engelliler kent mekânlarını kullanırken fiziksel, toplumsal, psikolojik ve ekonomik çok sayıda engelle karşılaşmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre de engelliler için en büyük sorunun erişebilirlik olduğu belirtmiştir. Bu doğrultuda “herkes için erişilebilir” bir kent tasarımı geliştirilmesi yönünde çabalar her geçen gün artmaktadır. Zonguldak doğal güzellikleri ile Türkiye’nin gelişmekte olan kentlerinden biridir. 2011 Nüfus ve Konut Araştırması bulgularına göre Zonguldak’ta nüfusun %9,9’u oranında engelli yaşamaktadır. Zonguldak’ta engellilerin kent yaşamına tam katılımlarının önündeki engellerin tümüyle kaldırıldığını söylemek mümkün değildir. Üç bölümden oluşan çalışmanın ilk iki bölümünde, erişebilirlik ve engellilerin kent mekânlarını kullanırken karşılaştıkları engeller üzerinde durulmuş, üçüncü bölümde ise, Zonguldak erişebilirlik açısından araştırılmıştır. Çalışmanın nihai amacı erişebilirliğin önemini ortaya koymak ve yapılabileceklere dair öneriler sunmaktır.

Anahtar Kelimeler

Kent, Engelliler, Erişebilirlik, Zonguldak

Kaynakça

• Akın, G. & Önal, S. (2016), “Kentsel Alanların Tasarımında Ergonomik Sorunlar”, AÜDTCF Antropoloji Dergisi, 31, ss.51-60. Bezmez, D. & Yardımcı, S. (2010), “Dönüşen Vatandaşlık Kurguları Çerçevesinde Sakat Hakları: Kurumsal Yaklaşımlar ve Türkiye Örneği”, Yurttaşlık Tartışmaları: Yeni Yaklaşımlar, Editör: Kartal, F. Ankara: TODAİE. Çağlar, S. (2012), “Engellilerin Erişebilirlik Hakkı ve Türkiye’de Erişebilirlikleri”, Atatürk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 61(2), ss. 541-598. Çiftçi, İ. – Çağlayan Gümüş, D.- Fevzioğlu, G. – Ayanoğlu, S. & Sayan, T. (2017), Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Formları, Ed: Çiftçi, İ. & Çağlayan Gümüş, D., Ankara: Aile ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Yayını, Yayın No: 01 Doğan, Ö. E. (2017), “Evrensellik ve Erişilebilirliğin Grafik Tasarım Çalışmalarında Kullanımı”, Ulakbilge, 5(16), ss.1677-1692. Fırat, S. (2009), “Engelsiz Bir Kent Tasarlamada Yerel Politikaların Önemi” (2009), Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 20(2), ss. 57-68. Keleş, R. (1998), Kentbilim Terimleri Sözlüğü, Ankara: İmge Kitabevi. Kesgin, B. (2014), “Engellilere Yönelik Yerel Sosyal Politikları, Çağdaş Yerel Yönetimler, 23(4), ss.1-15. Odabaş Uslu, A. & Güneş, M. (2017), “Engelsiz Kentler-“Herkes İçin Erişilebilir Kentler”, Uluslararası Peyzaj Mimarlığı Araştırma Dergisi, 1(2), ss.30-36. Soykut Sarıca, Y. P. & Yüksel, E. (2012), “Yerel Yönetimlerde Sosyal Sorumluluk Projesi Uygulaması Olarak Sosyal Hayata Katılım: Engelsiz Yaşam”, Çalışma İlişkileri Dergisi, 3(1), ss. 48-66. Şat, N. & Göver, T. (2017), “Engelliler İçin Belediyelerin Erişilebilirlik Sorumlulukları: Çorum Engel Haritası Projesi”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), ss. 521-541. TSE, (2011), TS 9111 Özürlüler ve Hareket Kısıtlılığı Bulunan Kişiler İçin Binalarda Ulaşılabilirlik Gerekleri, Erişim Adresi: http://hissedilebiliryuzeyler.com/pdf/tse9111.pdf (13.06.2019). 2002 Türkiye Özürlüler Araştırması Temel Göstergeleri, Erişim Adresi: http://www.ozida.gov.tr/arastirma/oztemelgosterge.htm, (06. 02. 2012). 2002 Türkiye Özürlüler Araştırması İleri Analiz Raporu, Erişim Adresi: http://www.ozida.gov.tr/arastirma/troailerianaliz.htm?menu=arastirma&sayfa=ilerianaliz, (06. 02. 2012) 2011 Nüfus ve Konut Araştırması, Erişim Adresi: https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/2618/nufus-ve-konut-arastirmasi-engellilik-arastirma-sonuclari.pdf (16.06.2019).