Geological and Building Stone Characteristics of Kocaeli Kandıra Stone

Yıl 2019, Cilt: 18 Sayı: 1, 19 - 28, 30.06.2019

Gülcan Moralı

Öz

Natural building stones have been used as
building stones in buildings from the earliest ages of history to the present
day, as well as for decorative purposes. One of the most widely used natural
stones in the Marmara region is Kandıra Stone. This stone is located in the
Akveren formation in the Kandıra region and has different lithological
definitions. The availability of the Kandıra Stone as a building stone has been
demonstrated in terms of its physical and mechanical properties as well as its
compliance with standards. The physical properties of Kandıra Stone including
unit weight, water content, water absorption by weight, density and porosity
and mechanical properties including uniaxial compressive strength, post-frost compression
strength, frost loss value, impact strength, bending strength, average abrasion
resistance and Los Angeles test results were evaluated. Within the scope of
this study, physical property tests were performed on Kandıra Stone specimens
in the laboratory and the unit volume weight was defined 2.35 g/cm³,
water absorption was 3.6%, density was 2.54 g / cm³ and porosity was
9.6%. As a result of the evaluations, Kandıra stone can be used for decoration
and renovation works, landscape architecture, wall and ornamental coating
purposes.

Anahtar Kelimeler

Kandıra stone, natural building stone, physico-mechanical properties, Akveren formation

Kocaeli Kandıra Taşının Jeolojik ve Yapıtaşı Özellikleri

Öz

Doğal yapı taşları tarihin ilk çağlarından
günümüze kadar yıllardır yapılarda yapı taşları olarak kullanılmalarının yanı
sıra dekoratif amaçlı olarak da kullanılmaktadır. Marmara bölgesinde yaygın
olarak kullanılan en tanınmış doğal yapıtaşlarından birisi Kandıra Taşıdır. Bu
taş Kandıra bölgesinde Akveren Formasyonu içinde yer almakta olup farklı
litolojik tanımlamalara sahiptir. Kandıra Taşının yapı taşı olarak
kullanılabilirliği, fiziksel ve mekanik özellikleri yanında standartlara
uygunluğu açısından ortaya konulmuştur. Kandıra Taşı fiziksel özelliklerinden birim
hacim ağırlık, su muhtevası, ağırlıkça su emme, yoğunluk ve gözeneklilik
derecesi; mekanik-teknolojik özelliklerinden basınç dayanımı, don sonrası
basınç dayanımı, don kaybı değerleri, darbe dayanımı, eğilme dayanımı, ortalama
aşınma dayanımı ve Los Angeles deney sonuçları değerlendirilmiştir. Bu çalışma kapsamında laboratuvarda Kandıra
Taşı numuneleri üzerinde fiziksel özellik deneyleri yapılarak, birim hacim ağırlık 2,35 g/cm³,
ağırlıkça su emme %3,6, yoğunluk 2,54 g/cm³, gözeneklilik derecesi
%9,6 elde edilmiştir. Değerlendirmeler
sonucu Kandıra Taşının dekorasyon
ve yenileme işlerinde, peyzaj mimarisinde, duvar ve süs kaplama amaçlı olarak
kullanılabileceği öngörülmüştür.           

Anahtar Kelimeler

doğal yapı taşı, Kandıra taşı, fiziko-mekanik özellikler, Akveren formasyonu

Kaynakça

• ANON., 1979, Classification of rocks and soils for engineering geological mapping, Part I – rock and soil materials, Bull. Int. Assoc. Eng. Geol. 19, 364–371. AKINCI A., 2004, Kandıra Taşının Yapı ve Özellikleri, Kandıra Sempozyumu ve Kandıra Kurultayı, Kandıra Kaymakamlığı ve Kocaeli BŞB, s.139, Kocaeli.ARMAN, H., RAMAZANOĞLU, S., AKINCI, A., 2007, Mechanical and physical properties of the Kandıra stone, Kandıra, Turkey Bull Eng Geol Environ 66:331-333, https://doi.org/10.1007/s10064-006-0082-x.ARMAN, H., RAMAZANOĞLU, S., GÖKTEPE, F., OZSOY, E. A., YILMAZ, G., 2010, Importance of Geological and Geotechnical Properties of Kandıra Stone in Civil Engineering Applications, In ISRM International Symposium-EUROCK 2010, International Society for Rock Mechanics.ASTM D5550-06, 2006, Standard Test method for specific gravity of soil solids by gas pycnometer, ASTM International, 5p.AYDIN E.Ö., İPEKÇİ C., 2017, Yerel Yapı Malzemesi Kaynakları: Kocaeli, Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi.AYDINDAĞ A., ERKANOL D., 2011, Kandıra Taşı’nın (Kocaeli) Yapı Taşı Olarak Kullanılabilirliğinin Araştırılması, MTA Maden Etüt ve Arama Dairesi Başkanlığı.BELL F. G., 1993, Yapı Yaşı Olarak Karbonat Kayalarının Korunması, Environmental Geology, Cilt 21, Sayı 4, s. 187–200.BLOWS J.F., CAREY P.J., POOLE A.B., 2003, İngiltere'de Caen Stone ile İlgili Ön İncelemeler; Kullanımı, Ayrışması ve Onarım Taşı ile Karşılaştırılması, Building and Environment, cilt 38, sayı 9–10, Eylül- Ekim 2003, Sayfa 1143-1149.BOZKURTOĞLU E., MERT E., 2012, Kandıra Taşının Dayanım-Suda Dağılmaya Karşı Duraylılık İlişkisi, Kocaeli-Türkiye, Uygulamalı Yer Bilimleri Sayı:1-2 (2012) 30-50ÇELEBİ D., KÖPRÜBAŞI N., 2007, Kefken- Kerpe Dolayında (Kocaeli) Yüzeylenen Volkanik Kayaçların Jeokimyasal Karakteristikleri, Türkiye Jeoloji Bülteni Cilt 50, Sayı 1, Nisan 2007ÇOBANOĞLU I., ÇELİK S.B., 2017, Assessments on the usability of wide wheel (capon) test as reference abrasion test method for building stones. Constr Build Mater 151:319–330.DEER D.U., Miller R.P., 1966, Engineering classifications and index properties of intact rock. Technical Report No: AFWL-TR 65-116. University of Illinois, USA, 300p.GEDİK İ., PEHLİVAN Ş., TİMUR E., 2005, Kocaeli Yarımadasının Jeolojisi-MTA Raporları.KAVAS T., ÇELİK M.Y., 2001, Elvanpaşa (Afyon) Trakiandezitlerinin Jeolojisi ve Yapı Taşı Olarak Kullanılabilirliğinin Araştırılması, Osmangazi Üniversitesi Müh. Mim. Fak. Dergisi C.XIV, S.2.TİMUR E., AKSARAY A., 2002, Türkiye Jeoloji Haritaları No:26 Ereğli-F24 ve Ff-25 Paftaları, MTA Maden Etüt ve Arama Genel Müdürlüğü.TS EN 1097-2, 2000, Agregaların Mekanik ve Fiziksel Özellikleri İçin Deneyler Bölüm 2: Parçalanma Direncinin Tayin İçin Metotlar, ICS 91.100.15, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.TS EN 12390-3, 2003, Deney Numunelerinde Basınç Dayanımının Tayini, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.TS EN ISO 17892-2, 2014, Birim Hacim Kütlenin Belirlenmesi, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.TS 1900-1, 2006, İnşaat Mühendisliğinde Zemin Laboratuvar Deneyleri – Bölüm 1 Fiziksel Özelliklerin Tayini, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.TS 11145, 1993, Konglomera-Yapı ve Kaplama Taşı Olarak Kullanılan, Türk Standartları Enstitüsü, AnkaraTS EN 13755, 2003, Atmosfer Basıncında Su Emme Tayini, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.TS EN 1936, 2001, Gerçek Yoğunluk, Görünür Yoğunluk, Toplam ve Açık Gözeneklilik Tayini, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.TS EN 14157, 2005, Aşınma direncinin tayini – Böhme, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.TS EN 1926, 2000, Basınç Dayanımı Tayini, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.TS EN 12371, 2003, Dona Dayanım Tayini, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.TS 699, 2009, Nokta Yükü Dayanım İndeksi Deneyi, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.TS EN 13161, 2009, Sabit Moment Altında Eğilme Dayanımının Tayini, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.