Öz
“Antropolojik Yöntem” adıyla da bilinen İşlevsel teori, günümüz
halkbilimcileri tarafından yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Kuramın
kurucuları kültürün, değişik cephe ve kurumların birbirleriyle ilişki ve tesiri
neticesinde meydana geldiğini savunurlar. İnsan, çeşitli ihtiyaçlarla gözünü
dünyaya açar ve bu ihtiyaçları karşıladığı ölçüde mutlu ve başarılı olur.
Kültürde her ihtiyaç bir ürünle karşılanır. Folklor ürünleri de bu bağlamda
insanın temel ihtiyaçlarının karşılanması neticesinde doğmuştur. Sözlü
kültürün tipe dayalı yaratmalarından olan fıkralar, işlevsel teorinin
uygulanabileceği önemli ürünlerdir. Türk dünyasının birçok bölgesinde
geniş bir hayran kitlesiyle kendine yer edinmiş olan Nasreddin Hoca, Özbek
sahasında “Afandi” adıyla tanınmaktadır. Afandi tipine bağlı olarak ortaya
çıkan fıkraların işlevsel teoriye göre incelenmesi bu çalışmanın temelini
oluşturacaktır. Söz konusu fıkralarda hangi işlevin daha ağır bastığı ve
bunun nedenleri tartışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKARSU Bedia (1994). Çağdaş Felsefe Kant’tan Günümüze Felsefe Akımları, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
- BAŞGÖZ İlhan (2006). “Sözlü Anlatımda Arasöz: Türk Hikâye Anlatıcılarının Şahsi Değerlendirmelerine Ait Bir Durum İncelemesi”. Halk Biliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 1, (Çev. Metin Ekici), Ankara: Geleneksel Yayınları, 320-349.
- BAYRAKTAR Zülfikar (2010). Mizah Teorileri Ve Mizah Teorilerine Göre Nasreddin Hoca Fıkralarının Tahlili, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir: Yayımlanmamış Doktora Tezi.
- BİLGİN Nuri (2009). Sosyal Psikoloji, İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
- BOCK Philip (2001). İnsan Davranışının Kültürel Temelleri, Psikolojik Antropoloji, (Çev: N. Serpil Altunek), İstanbul: İmge Yayınları.
- ÇOBANOĞLU Özkul (2005). Halk Bilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.
- DORSON Richard. M. (1984). Günümüz Folklor Kuramları. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınlar, No: 33.
- FROMM E. (2003). Sahip Olmak Ya Da Olmamak (Çev: A. Arıtan). İstanbul: Arıtan Yayınevi.
- GÖKA Erol (2011). Türklerin Psikolojisi Tarihin Ruhumuzda Bıraktığı İzler. İstanbul: Timaş Yayınları.
- KAFESOĞLU İbrahim (1991). Türk Milli Kültürü. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
- KÖSE Nerin (2000). "Raglan'ın Geleneksel Kahraman Kalıbı ve Türk Halk Hikayeleri", Milli Folklor, S. 45, 22-39.
- MORREAL John (1997). Gülmeyi Ciddiye Almak. (Çev. Kubilay Arsever–Şenar Soyar) İstanbul: İris Yayınları.
- PROPP V. (1958). Morphology of the Folktale. Austin: University of Texas Press, 1958.
- SOLMAZ Erhan (2016). Özbek Mizahında Nasreddin Hoca Tipi ve Fıkraları, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir: Yayımlanmamış Doktora Tezi.
- YAYIN Nerin (2010). Kırgız Epik Terimler Sözlüğü II, İzmir: Üniversiteliler Ofset
Öz
Kaynakça
- AKARSU Bedia (1994). Çağdaş Felsefe Kant’tan Günümüze Felsefe Akımları, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
- BAŞGÖZ İlhan (2006). “Sözlü Anlatımda Arasöz: Türk Hikâye Anlatıcılarının Şahsi Değerlendirmelerine Ait Bir Durum İncelemesi”. Halk Biliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 1, (Çev. Metin Ekici), Ankara: Geleneksel Yayınları, 320-349.
- BAYRAKTAR Zülfikar (2010). Mizah Teorileri Ve Mizah Teorilerine Göre Nasreddin Hoca Fıkralarının Tahlili, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir: Yayımlanmamış Doktora Tezi.
- BİLGİN Nuri (2009). Sosyal Psikoloji, İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
- BOCK Philip (2001). İnsan Davranışının Kültürel Temelleri, Psikolojik Antropoloji, (Çev: N. Serpil Altunek), İstanbul: İmge Yayınları.
- ÇOBANOĞLU Özkul (2005). Halk Bilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.
- DORSON Richard. M. (1984). Günümüz Folklor Kuramları. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınlar, No: 33.
- FROMM E. (2003). Sahip Olmak Ya Da Olmamak (Çev: A. Arıtan). İstanbul: Arıtan Yayınevi.
- GÖKA Erol (2011). Türklerin Psikolojisi Tarihin Ruhumuzda Bıraktığı İzler. İstanbul: Timaş Yayınları.
- KAFESOĞLU İbrahim (1991). Türk Milli Kültürü. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
- KÖSE Nerin (2000). "Raglan'ın Geleneksel Kahraman Kalıbı ve Türk Halk Hikayeleri", Milli Folklor, S. 45, 22-39.
- MORREAL John (1997). Gülmeyi Ciddiye Almak. (Çev. Kubilay Arsever–Şenar Soyar) İstanbul: İris Yayınları.
- PROPP V. (1958). Morphology of the Folktale. Austin: University of Texas Press, 1958.
- SOLMAZ Erhan (2016). Özbek Mizahında Nasreddin Hoca Tipi ve Fıkraları, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir: Yayımlanmamış Doktora Tezi.
- YAYIN Nerin (2010). Kırgız Epik Terimler Sözlüğü II, İzmir: Üniversiteliler Ofset
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2017 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Şubat 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Sayı: 9 |
