Prof. Dr. Rahile Davut'un Türklük Bilimine Katkıları

Yıl 2019, Sayı: 14, 75 - 86, 25.12.2019

Reyila Kaşgarlı

Öz

Prof. Dr. Rahile Davut (1966-?), dünyaca ünlü bir insanbilimci ve halkbilimcidir. Lisans ve yüksek lisans eğitimini Doğu Türkistan’ın başkenti Ürümçi şehrinde bulunan Şinciang Üniversitesinde tamamladıktan sonra, Pekin Pedagoji Üniversitesinde halkbilimi alanında doktora yapmıştır. 1999 yılında doçent unvanı almış, 2004 yılında ise profesörlüğe yükseltilmiştir. Şinciang Üniversitesinin Filoloji Fakültesinde öğretim üyesi olarak çalışmakta olan Davut, Aralık 2017’den itibaren kayıptır.
Hayatının önemli bir bölümünü saha araştırmasına ayıran Prof. Dr. Rahile Davut, Uygur meşrepleri, destanları, mezar kültürü ve ritüelleri gibi konularda Uygurca, Çince, İngilizce yayınlar yapmış; birçok ödüle layık görülmüş; Çin’de ve İngiltere, Fransa, Almanya, Avusturya, Danimarka, Japonya, Gürcistan, Kazakistan ve Kırgızistan gibi ülkelerde düzenlenen ulusal ve uluslararası bilimsel konferanslarda bildiriler sunmuştur. Ulusal ve uluslararası projelerde görev almış, çalışmaları, akademik araştırmalara kaynaklık etmiştir. Ayrıca yetiştirdiği yüksek lisans ve doktora öğrencileriyle, ülkeye uzman insan kaynakları kazandırmıştır. Son dönemde Uygur destancıları ve onların repertuvarını kayda aldığı ve icra edilen metinleri Uygurca, İngilizce ve Çince olarak yayımlama aşamasında olduğu bilinmektedir.
Çalışmamız; Doğu Türkistanlıların insanlığa armağan ettiği fakat günümüzde tarihten silinme tehlikesiyle karşı karşıya kalan medeniyetini, maddi ve manevi kültürünü kayıt altına alarak ve dış dünyaya anlatarak, medeniyetin ve kültürün korunması ve sonraki kuşaklara aktarılması için emek veren Davut’un hayatını ve akademik çalışmalarını, nitel araştırma yöntemine göre inceleyecektir. Çalışmamızın amacı, örnek bir bilim insanını ve çalışmalarını tanıtmak, bu örnek aracılığıyla Doğu Türkistanlı aydınların uğradığı yıkıma ve halkın başına gelen felakete dikkat çekmek ve farkındalık oluşturmaktır.

Anahtar Kelimeler

Rahile Davut, Türklük bilimi

Kaynakça

• BEKİN, M. Riza: Doğu Türkistan Vakfı Başkanı M. Rıza Bekin’in Anıları, Kastaş Yay. İstanbul, 2005
• DAVUT, Rahile. Uygur Mezarları, Şincang Halk Neşriyatı, 2002
• HUŞTAR, Şirip, “Yekinki Zamandiki Şincang “Padişahliri””, Kaşgar Pedagoji Enstitüsü İlmiy Jornili, 1988, S. 6, s. 43-45
• KURBAN, İklil: Doğu Türkistan İçin Savaş, TTK Yay., VII, No: 159, Ankara, 1995