PALACE CLOTHİNG DURİNG SELJUQ PERIOD

Yıl 2020, Sayı: 16, 176 - 191, 24.12.2020

Cemal Meydan , Minara Guliyeva

https://doi.org/10.46400/uygur.831039

Öz

Socio-political relations that took place after the Seljuks made a step towards Iran, Arabia and Anatolia beginning from the 11th century caused a cultural interaction among these societies. These cultural components, especially, affectedıu the clothing style of Seljuq Dynasty (the sultan and courtiers) and formed the clothing style hace at the same time. It is seen that both the silk fabric used by courtiers and the pattern, motive and pattern elements reflected in this fabric emerged as the combination synthesis of Turkish clothing style with oriental clothing style. This caused Seljuq Turks’ palace cloth to have a new shape. These clothing elements were also reflected in outerwear, cap and shoes. Nevertheless, Great Seljuqs didn’t move far away from the traditional clothing style and maintained a style that showed great similarities with the clothing manners of Gokturks. Turkish clothing style that Seljuq Turks brought with themselves from Central Asia is one of the most powerful indicators of their bond with Central Asia.
In the study, the information about the palace cloth of 11th and 13th century Seljuq period is mentioned, and clothing features described in tile, ceramic, sculpture and miniature in Great Seljuk and Anatolian Seljuq period are analyzed and interpreted. While analyzin the palace cloth belonging to the period, apart from the descriptions on various materials, historical resources have been taken into account. The research subject consists of two headings: sultan - sultan’s courtiers, hâce clothing.

Anahtar Kelimeler

Seljuq period,, palace, clothing, sultan's courtiers, hace clothing

Büyük Selçuklu Dönemi Saray Giyim Kuşamı

Öz

Selçukluların XI. yüzyıldan itibaren İran, Arabistan ve Anadolu’ya yürüşü sonucunda oluşan sosyo-politik ilişkiler, bu halklar arasında kültürel etkileşime neden olmuştur. Bu kültürel unsurlar, özellikle Selçuklu hanedanlığı (sultan ve saray yetkilileri) giyim tarzını etkilemiş, aynı zamanda hace giyim tarzını oluşturmuştur. Gerek saray mensuplarının kullandığı ipek kumaşlar, gerekse kumaşlara yansıyan desen, motif ve desen unsurları, Türk giyim tarzının oryantal giyim tarzıyla sentezi bir şeklinde ortaya çıktığı görülmektedir. Bu da Selçuklu Türklerinin saray giyim kuşamının yeni biçim kazanmasına neden olmuştur. Bu giyim unsurları; dış giyim, başlık, ayakkabılara da yansımıştır. Bütün bunlara rağmen giyim geleneği anlamında Büyük Selçuklular, gelenksel giyim tarzından çok da uzaklaşmamış, özellikle Göktürklerin giysi biçimleriyle büyük benzerlikler gösteren tarzları sürdükleri görülmektedir. Orta Asya’dan getirdikleri Türk giyim geleneği, Selçuklu Türklerinin Orta Asya’ya olan bağının en güçlü göstergelerinden biri olduğunu göstermektedir.
Araştırmada XI.-XIII. yüzyıl Selçuklu dönemi saray giyim kuşamıyla ilgili bilgilere değinilmiş, Büyük Selçuklu ve Anadolu Selçuklu dönemi; çini, seramik, heykel ve minyatürlerde tasvir edilen giyim kuşam özellikleri incelenerek yorumlanmıştır. Döneme ait saray kıyafetleri incelenirken çeşitli malzemeler üzerindeki tasvirlerin yanı sıra tarihi kaynaklar da göz önünde bulundurulmuştur. Araştırma konusu iki başlık altında incelenmiştir: sultan - saray mensuplarının kıyafetleri ve hâce kıyafetleri.

Anahtar Kelimeler

Selçuklu dönemi, saray, giyim kuşam, sultan kıyafeti, hace kıyafeti

Kaynakça

• SALMAN, Fikri. (2013). Başlangıcından Anadolu Selçuklularının Sonuna Kadar Türklerde Kıyafet Biçimleri. Erzurum: Zafer Ofset Matbaacılık. SEVİN, Nureddin (1990). Onüç Asırlık Türk Kıyafet Tarihine Bir Bakış. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay. SÜSLÜ, Özden (1989). Tasvirlere göre Anadolu Selçuklu Kıyafetler. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi yay.