KIBRIS TÜRK YEMEK KÜLTÜRÜNÜN DEĞİŞİMİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2021, Sayı: 18, 42 - 61, 22.12.2021

Burak Gökbulut , Mustafa Yeniasır

https://doi.org/10.46400/uygur.980229

Cited By: 2

Öz

İnsanoğlunun beslenme ihtiyacı biyolojik bir gereksinim olmakla birlikte, bu ihtiyacın karşılanması için hazırlanan besinlerin tedarik ve hazırlanma süreci tamamen kültürel bir olgu ile açıklanmaktadır. Yeme – içme faaliyetleri uzun zamandan beri toplumların temelini teşkil eden kültürün bir parçası konumundadır. Her toplumun farklı etkenler tarafından şekillenen kendine has bir mutfak kültürü vardır. Kıbrıs Türkleri de 1571 yılında adanın Osmanlı tarafından fethinden sonra Anadolu’nun farklı bölgelerinden gelerek Kıbrıs’a yerleşmişlerdir. Anadolu’nun farklı bölgelerinden gelerek Kıbrıs’a yerleşen insanlar, doğal olarak Türk yaşam tarzını, gelenek-göreneklerini ve diğer kültürel unsurlarını da beraberlerinde getirmişlerdir. Söz konusu yaşam tarzının en önemli unsurlarından biri de yemek kültürüdür. Anadolu’nun farklı bölgelerinden adaya getirilen mutfak kültürü, adanın kendi coğrafi-sosyal şartlarıyla şekillenmiş ve aynı zamanda tarihî süreç içerisinde Rum-Yunan ve diğer kültürlerle de etkileşim içerisine girerek ada Türklerine has bir boyut kazanmıştır. Bunun yanında tarihte adaya hâkim olmuş Arap ve İtalyan kültürlerinin etkisi de adanın mutfak kültüründe kendini hissettirmektedir. Çalışmada, üç farklı yaş (19-34, 35-55, 56 ve üstü) grubundan seçilen katılımcılara Kıbrıs Türklerinin yemek kültürü konusunda 12 çoktan seçmeli ve bir klasik soru sorulmuş, bunun sonucunda elde edilen veriler yorumlanmıştır. Makalede elde edilen en önemli bulgulardan biri özellikle geleneksel yemek alışkanlığının toplumsal yapının değişimine bağlı olarak önemini gittikçe yitirdiği veya değişime uğradığıdır.

Anahtar Kelimeler

Kıbrıs Türkleri, geleneksel yemek, kültür, toplumsal yapı, kültürel değişim, fast food.

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

AN EXAMINATION ON THE CHANGE OF CYPRUS TURKISH FOOD CULTURE

Öz

Although the nutritional requirements of human beings are a biological need, the provision and preparation process of food prepared to meet this need is explained by a completely cultural fact. Catering activities have long been a part of the culture that is the foundation of societies. Every society has its own cuisine culture shaped by a variety of factors. After the conquest of the island in 1571 by Ottoman Empire, Cypriot Turks came from various regions of Anatolia and settled in Cyprus. These immigrants brought with them the living styles, traditions, customs and other cultural elements of Turks. One of the most essential elements of such living style is cuisine culture. The cuisine imported to the island from various parts of Anatolia was shaped by the unique geographical and social conditions of the island and, at the same time, interaction with Greek and other cultures in the history and constituted a unique cuisine of the Turks living in the island. In addition, Arab and Italian cultures which ruled the island in history affected the cuisine of the island. In this study, 12 multiple choices and one open-ended questions were asked on cuisine of Cypriot Turks and the data obtained from participants representing three different age groups (19-34, 35-55, 56 and above) were analyzed and interpreted. One of the most important findings of the study is that the traditional eating habits were lost their importance and changed due to the transformation of social structure.

Anahtar Kelimeler

Cypriot Turks, traditional food, culture, social structure, cultural change, fast food

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Abdurrezzak, A. O. (2014). “İşlevsel Teori Bağlamında Yemek Kültürünün İletişimsel Yönü”. Electronic Turkish Studies, 9(11), 1-16.
• Beşirli, H. (2010). “Yemek, Kültür ve Kimlik”. Milli Folklor, 22(87), 159-169.
• Bingör, B., & Şatıroğlu, A. (2016). Küreselleşmenin yemek kültürüne etkileri (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çavuşoğlu, M., & Çavuşoğlu, O. (2018). “Gastronomi Turizmi Ve Kıbrıs Sokak Lezzetleri Üzerine Bir Araştırma”. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(Ek1), 637-651.
• Çaycı, A. E. (2019). Küreselleşen Yemek Kültürünün Dönüşümünde Sosyal Medyanın Rolü: Instagram Gurmeleri. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi.
• Demirel, H. & Karakuş, H. (2019). “Balıkesir Yeme İçme Kültürü Ve Değişimi Üzerine Bir Alan Araştırması”. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7 (2), 1383-1404.
• Düzgün, E., & Özkaya, F. D. (2015). “Mezopotamya’dan Günümüze Mutfak Kültürü”. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(1), 41-47.
• Erçin, Ç. (2014). “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Lefkoşa/Nicosia Kenti'nin 13. yy-15. yy Arasındaki Fiziksel Biçimlenişi”. Megaron, 9(1), 34-44.
• Ertürk, M. (2019). “Çocuklu Ailelerin Dışarıda Yeme Alışkanlıkları”. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 18(4), 1592-1610.
• Gunnis, R. (1973). Historic Cyprus. Halkın Sesi Ltd.
• Güler, S. (2010). “Türk Mutfak Kültürü ve Yeme-İçme Alışkanlıkları”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), 24-30.
• Gürhan, N. (2017). “Toplumsal Değişime Ve Yemek Kültürü Üzerine Sosyolojik Bir Çözümleme: Mardin Örneği”. Journal of International Social Research, 10(54), 561-570.
• İslamoğlu, M. (1994). Kıbrıs Türk Kültür ve Sanatı. Lefkoşa: Yakın Doğu Üniversitesi Matbaası.
• Kaplan M. (1986). Kültür ve Dil. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kızıldemir, Ö., Öztürk, E., & Sarıışık, M. (2014). “Türk Mutfak Kültürünün Tarihsel Gelişiminde Yaşanan Değişimler”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (3), 191-210.
• Korkmaz, S., & Tekman, T. K. (2021). “Yozgat Yöresi Yemek ve Tatlı Kültürünün Sürdürülebilirliği”. Folklor/Edebiyat, 27(1), 299-320.
• Sağır, A. (2012). “Bir Yemek Sosyolojisi Denemesi Örneği Olarak Tokat Mutfağı”. Electronic Turkish Studies, 7(4), 2675-2695.
• Sakarya, S. (1998). “Mesarya Bölgesinde Yetişen Kır Otlarının Kıbrıs Türk Mutfağında Kullanılış Şekilleri”. I. Kıbrıs Türk Mutfağı ve El Sanatları Kolokyumu Bildiriler Kitabı, Gazimağusa, 9-16.
• Sarı, D. B., & Tetik, N. “Gastronomi Turizmi Kapsamında Bulgaristan Göçmenlerinin Yemek Kültürü”. Anasay, 3(8), 73-88.
• Solmaz, Y., & Altıner, D. D. (2018). “Türk Mutfak Kültürü ve Beslenme Alışkanlıkları Üzerine Bir Değerlendirme”. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(3), 108-124.
• Yıldırım, A ve Şimşek H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yorgancıoğlu, O. (2000). Kıbrıs Türk Folkloru. Gazimağusa: Canbulat Basımevi.