Romalıların Doğu’ya Yönelişinin Başlangıcı ve Illyria Kraliçesi Teuta

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: Dr. Recep Yaşa’ya Armağan, 2526 - 2547, 24.10.2023

Alican Doğan

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1341205

Öz

Antik dönemde Adriyatik Denizi’nin doğusunda, Illyria adıyla bilinen bölgede birbirleriyle çok az kültürel ve etnik bağları olan, birbirlerinden bağımsız kabileler yaşamıştır. Hellen ve Romalı yazarlar Illyria’yı vahşi ve izole bir bölge gibi algıladıklarından, Illyria meseleleri ve onların diğer halklarla olan etkileşimleri hakkında verdikleri bilgiler genelde sınırlıdır. Her ne kadar Illyria tarihine dair detaylar halen belirsizliğini korusa da arkeolojik ve epigrafik kanıtlar sayesinde kökenleri, dilleri, yaşam tarzları ve komşu halklarla olan ilişkileri hakkındaki bilgilerimiz gün geçtikçe artmaktadır. Illyrialılar, tarihsel kaynaklarda korsanlık eylemleri ile ün salmış, hatta antik yazarlar onların geçimlerini bu yoldan sağladıkları konusunda birtakım anekdotlar sunmuşlardır. Korsanların Adriyatik ve Ion Denizi’ndeki yağmacı tavırları, İtalya ve Hellas’tan gelen gemileri soymaları ve tüccarları öldürmeleri bir süre sonra Romalılar ve Illyrialıları karşı karşıya getirmiştir. Bununla ilgili olarak Romalıların Adriyatik Denizi’nin doğu kıyısında elde ettiği kontrolün niteliği ve kapsamı ya da en erken ne zaman başladığı hep bir merak konusu olmuştur.
Roma’nın doğu yönünde yayılışının anlaşılmasında, Kraliçe Teuta önemli bir kişiliktir. Onun hakimiyet döneminin (MÖ yaklaşık 231-227), Romalıların Adriyatik Denizi’nin doğusundaki bölgelere ilk askeri müdahalesinin ve Illyria halklarının Roma nüfuzuna girme sürecinin başlangıcı olduğu ileri sürülebilir. Savaşın sebebi çoğunlukla korsanlık faaliyetlerine bağlansa da esasen kaynaklar, Teuta ve Romalılar arasındaki savaşın patlak vermesine ilişkin çelişkili bilgiler vermektedir. Bu çalışmanın amacı, Kraliçe Teuta ve savaştaki rolüne odaklanarak Romalıların Adriyatik’e müdahale etmelerindeki temel motivasyonları hakkında birtakım çıkarımlarda bulunmaktır.

Anahtar Kelimeler

Illyria, Roma, Teuta, Savaş, Doğu

The Beginning of Roman Eastward Expansion and Illyrian Queen Teuta

Öz

In ancient times, the region known as Illyria to the east of the Adriatic Sea was inhabited by various independent tribes with very few cultural and ethnic ties to each other. Ancient Greek and Roman authors perceived Illyria as a wild and isolated region, which led to limited information about Illyrian affairs and their interactions with other peoples. While the details of Illyrian history remain obscure, our knowledge about their origins, languages, lifestyles, and relationships with neighbouring peoples is gradually increasing thanks to archaeological and epigraphic evidence. In ancient sources, the Illyrians were notorious for their acts of piracy, and ancient authors even provided anecdotes suggesting that they sustained their livelihood through such activities. The pirates’ raiding behaviour in the Adriatic and Ionian Seas, where they plundered ships from Italy and Hellas, and their attacks on traders eventually brought Romans and Illyrians into conflict. In this regard, the nature and extent of Roman control over the eastern coast of the Adriatic Sea, as well as when it began at the earliest, have always been subjects of curiosity.
Teuta, Queen Regent of Illyria holds significant importance in understanding the expansion of Rome towards the east. It can be argued that her reign (ca. 231-227 BCE) marked the beginning of the first military intervention by the Romans in the regions east of the Adriatic Sea and the initiation of the process of Illyrian peoples coming under Roman influence. While piracy activities are often cited as the cause of the war, sources present conflicting information regarding the outbreak of the war between Teuta and the Romans. The aim of this study is to make certain inferences about the underlying motivations of Roman intervention in the Adriatic by focusing on Queen Teuta and her role in the war.

Anahtar Kelimeler

Illyria, Rome, Teuta, War, East

Kaynakça

• Appianos, Roman History, Volume II, Book 9. 2, Translated by B. McGing, Cambridge 2019.
• Badian, Ernst, “Notes on Roman Policy in Illyria (230-201 B.C.)”, Papers of the British School at Rome, 20 (1952), s. 72-93.
• Cassius Dio, Roman History, Volume II, Books 12-35, Translated by E. Cary – H. B. Foster, Cambridge 1914.
• Dell, Harry, “The Origin and Nature of Illyrian Piracy”, Historia, 16/3 (1967), s. 344-358.
• Derow, Peter Sidney, “Kleemporos”, Phoenix, 27/2 (1973), s. 118-134.
• Dragić, Marko, “Hrvatske povijesne i etiološke predaje o ilirskoj kraljici Teuti”, Nova Prisutnost, 16/2 (2018), s. 279-296.
• Džino, Danijel, Illyricum in Roman Politics 229 BC-AD 68, Cambridge 2010.
• Džino, Danijel, “Appian’s Illyrike, The Final Stage of the Roman Construction of Illyricum”, Istrazıvanja Journal of Historical Researches, 27/27 (2016), s. 69-83.
• Eckstein, Arthur, “Pharos and the Question of Roman Treaties of Alliance in the Greek East in Third Century B.C.E.”, Classical Philology, 94/4 (1999), s. 395-418.
• Elsie, Robert, The Early History of Albania, Keeping an Eye on the Albanians: Selected Writings in the Field of Albanian Studies, London 2015.
• Eutropius, Roma Tarihinin Özeti, Çeviren Ç. Menzilcioğlu, İstanbul 2007.
• Florus, Epitome of Roman History, Translated by E. S. Forster, Cambridge 1929.
• Gruen, Erich Stephen, The Hellenistic World and The Coming of Rome, London 1984.
• Güveloğlu, Ali, “Roma Illyria İlişkilerinde İlk Dönem (M.Ö. 230-35)”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 28/46 (2009), s. 305-316.
• Hammond, Nicholas, “Illyris, Rome and Macedon in 229-205 B.C.”, The Journal of Roman Studies, 58/1-2 (1968), s. 1-21.
• Holleaux, Maurice, Rome, La Grèce et Les Monarchies Hellénistiques au IIIe Siècle avant J.-C. (273-205), Paris 1921.
• Holleaux, Maurice, Études d’épigraphie et d’histoire Grecques, Volume IV: Rome la Macédoine et l’Orient Grec, Première partie, Paris 1952.
• Livius, History of Rome, Volume IV, Books: 8-10, Translated by B. O. Foster, Cambridge 1926.
• Orosius, Seven Books of History Against the Pagans, Translated with introduction and notes by A. T. Fear, Liverpool 2010.
• Pausanias, Description of Greece, Volume II, Books 3-5, Translated by W. H. S. Jones – H. A. Ormerod, Cambridge 1926.
• Petzold, Karl Ernst, “Rom und Illyrien: Ein Beitrag zur Römischen Außenpolitik im 3. Jahrhundert”, Historia, 20/2-3 (1971), s. 199-223.
• Plinius, Natural History, Volume II, Books 3-7, Translated by H. Rackham, Cambridge 1942.
• Polybios, The Histories, Volume I, Books 1-2, Translated by W. R. Paton, Cambridge 2010.
• Šašel Kos, Marjeta, “The Illyrian King Ballaeus – Some Historical Aspects”, Épire, Illyrie, Macédoine: mélanges offerts au professeur Pierre Cabanes, Ed. Danièle Berranger, Clermont-Ferrand, 2007, s. 125-138.
• Šašel Kos, Marjeta, “Illyria and Illyrians”, The Encyclopedia of Ancient History, Eds. R. S. Bagnall, K. Brodersen, C. B. Champion, A. Erskine, S. R. Huebner, Wiley-Blackell, 2012, s. 1-3.
• Šašel Kos, Marjeta, “The Roman Conquest of Illyricum (Dalmatia and Pannonia) and the Problem of the Northeastern Border of Italy”, Studia Europaea Gnesnensia, 7 (2013), s. 169-200.
• Skylaks, Pseudo-Skylaks, Seyrüsefer, Çev. M. Arslan, Antalya 2016.
• Strabon, Geography, Volume III, Books 6-7, Translated by H. L. Jones, Cambridge 1924.
• Torr, Cecil, Ancient Ships, Cambridge 1895.
• Vasilyev, Andrey, “First Steps of The Roman Diplomacy in The Eastern Mediterranean: Development of The Common Political Strategy”, Studia Antiqua et Archaeologica, 24/2 (2018), s. 221–239.
• Walser, Gerold, “Die Ursachen des Ersten Römischen-Illyrischen Krieges”, Historia, 2/3 (1954), s. 308-318.
• Wilkes, John, The Illyrians, Cambridge 1992.