Tarihin İzdüşümünde Antakya (Antiokheia) Kentinin Depremselliği

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: Dr. Recep Yaşa’ya Armağan, 3210 - 3228, 24.10.2023

Laleş Uslu Azarak

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1347056

Öz

Depremler dünyanın oluşumundan beri süregelen doğa olaylarından biridir. Kuzeyde Avrasya, güneyde Arabistan ve Afrika plakaları arasında kalan Türkiye’den birçok fay hattı geçmektedir. Bu nedenle Türkiye’de birçok yerleşim geçmişte olduğu gibi günümüzde de deprem riski taşıdığı bilinmektedir. Son yılların en yıkıcı depremleri de denebilecek 6-20 Şubat 2023’teki Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri ile Hatay-Defne merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki deprem oldukça yıkıcı olmuş; çok sayıda can ve mal kaybına yol açmıştır. İnsan ve Jeomorfoloji arasındaki hayati bir ilişki vardır ve bu ilişki daha çok yerleşme alanlarının tercihinde ön plana çıkmaktadır. Jeomorfoloji ile toplulukların toplumsal ihtiyaçları arasında denge kurmak, Jeomorfolojik yönden ortaya çıkacak sorunları belirlemek ve çözmek doğal afetler sırasında oldukça önemlidir. Bu çalışma 06-20 Şubat 2023 depremlerinden çok etkilenmiş olan ve geçmişten günümüze birçok yıkıcı deprem görmesine rağmen yine de sürekli bir yerleşim gösteren Antakya’nın bulunduğu coğrafi konumda birçok fay hattının geçmesinden dolayı bu kentin jeomorfolojisine genel bir bakış açısıyla değinilmiştir.
Abstract
Earthquakes are one of the natural phenomena that have been going on since the formation of the world. Earthquakes occurring in fault lines where tectonic plates collide or slide towards each other may be of low intensity or very severe. Many fault lines pass through Turkey, which is located between Eurasia in the north, Arabia and Africa plates in the south. For this reason, many settlements in Turkey are at risk of earthquakes today as in the past. The 7.8 magnitude earthquake that struck southern Turkey (based in Kahramanmaraş) and Syria on February 6, 2023, which can also be called the most destructive earthquakes of recent years, was unfortunately quite destructive and caused many loss of life and property. There is a vital relationship between humans and geomorphology, and this relationship is more prominent in the preference of settlement areas. It is very important to establish a balance between geomorphology and the social needs of communities, to identify and solve geomorphological problems during natural disasters. This study has addressed the geomorphology of this city from a general perspective due to the passage of many fault lines in the geographical location of Antakya, which has been very affected by the earthquakes of 06-20 February 2023 and has seen many destructive earthquakes from the past to the present, but still shows a continuous settlement; important and destructive earthquakes in the past have been examined and scientific findings aimed at minimizing the loss of life and property in possible earthquakes have been examined. Because natural disasters such as earthquakeswill cause less loss of life and property when approached with a scientific understanding.
Keywords: Ancient, Antakya, Earthquake, fault, Geomorphology

Anahtar Kelimeler

Antik, Antakya, Deprem, Fay, Jeomorfoloji

Seismicity of Antioch City in the Projection of History

Öz

Earthquakes are one of the natural phenomena that have been going on since the formation of the world. Earthquakes occurring in fault lines where tectonic plates collide or slide towards each other may be of low intensity or very severe. Many fault lines pass through Turkey, which is located between Eurasia in the north, Arabia and Africa plates in the south. For this reason, many settlements in Turkey are at risk of earthquakes today as in the past. The 7.8 magnitude earthquake that struck southern Turkey (based in Kahramanmaraş) and Syria on February 6, 2023, which can also be called the most destructive earthquakes of recent years, was unfortunately quite destructive and caused many loss of life and property. There is a vital relationship between humans and geomorphology, and this relationship is more prominent in the preference of settlement areas. It is very important to establish a balance between geomorphology and the social needs of communities, to identify and solve geomorphological problems during natural disasters. This study has addressed the geomorphology of this city from a general perspective due to the passage of many fault lines in the geographical location of Antakya, which has been very affected by the earthquakes of 06-20 February 2023 and has seen many destructive earthquakes from the past to the present, but still shows a continuous settlement; important and destructive earthquakes in the past have been examined and scientific findings aimed at minimizing the loss of life and property in possible earthquakes have been examined. Because natural disasters such as earthquakeswill cause less loss of life and property when approached with a scientific understanding.

Anahtar Kelimeler

Ancient, Antakya, Earthquake, fault, Geomorphology

Kaynakça

• Alagöz, Cemal, "Coğrafya Gözüyle Hatay", Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 2/2 (1944), s. 203-216.
• Arık, Feda Şamil, "Selçuklular zamanında Anadolu’da meydana gelen depremler", Tarih Araştırmaları Dergisi 16/27, (1992), s. 13-32.
• Arslantaş, Nuh, İslam Dünyasında Depremler ve Algılanma Biçimleri, Vol. 50. Gelenek, 2003.
• El-Azimî, Ebu Abdullah Muhammed, "Azimi Tarihi, Selçuklularla İlgili Bölümler", Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1988.
• Estin, Colette & Laporte, Helene, Yunan ve Roma Mitolojisi, (Çev. Musa Eran), Tübitak Yayınları, Ankara 2005.
• Bakır, Mevlüde, "Antiokheia: Depremlerin Gölgesindeki Kent (6. yüzyıl)", Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8/2 (2021), s. 229-243.
• Cohen, Getzel M. The Hellenistic Settlements in Syria, the Red Sea Basin, and North Africa, Univ of California Press, 2006.
• Demir, Ataman, Çağlar İçinde Antakya, Akbank Kültür ve Sanat Kitapları, İstanbul 1996.
• Dinç, Yücel, and Döndü Üçeçam Karagel, "Antakya Şehri’nin Kuruluşu ve Mekânsal Gelişimi," Pegem Atıf İndeksi, (2017), s. 571-596.
• Downey, Glanville. History of Antioch. Vol. 2237. Princeton University Press, 2015, s. 521.
• Gülen, Levent, Aykut Barka, and M. Nafi Toksöz, "Kıtaların Çarpışması ve İlgili Kompleks Deformasyon: Maraş Üçlü Eklemi ve Çevre Yapıları," Yerbilimleri, 14 (1987), s. 319-336.
• Kaya, Selim, and Rahime Kıyılı, "Antakya'da Ortaçağ'da Meydana Gelen Doğal Âfet ve Salgın Hastalıklara Bir Bakış/Contagious Diseases and Natural Disasters That Occured İn Antioch in The Medieval Ages," Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6/12 (2009), s. 403-418.
• Karagöz, Şehrazat, Eskiçağ'da Depremler, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları, İstanbul 2005.
• Korkmaz, Hüseyin, "Antakya’da Zemin Özellikleri ve Deprem Etkisi Arasındaki İlişki", Coğrafi Bilimler Dergisi, 4/2 (2006), s. 49-66.
• Korkmaz, Hüseyin, and F. A. K. I. Gökhan, "Kuseyr Platosu'nun İklim Özellikleri/The Climatic Features of the Kuseyr Plateau", Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6/12 (2009), s. 324-350.
• Övünç, Şahin, “Antik Dönemden Ortaçağ’a Kadar Depremin Oluşumuna Dair Öne Sürülen Teoriler”, Mavi Gezegen, (2019), S.27, s. 7–13.
• Özşahin, Emre, "Antakya’da Hatay Yer Seçiminin Jeomorfolojik Özellikler ve Doğal Risk Açısından Değerlendirilmesi", Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13/23 (2010), s. 1-16.
• Tonbul, Sadettin, and Murat Sunkar, "Batman Şehrinde Yer Seçiminin Jeomorfolojik Özellikler ve Doğal Risk Açısından Değerlendirilmesi," Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu, (2008), s. 103-114.
• Nişancı, Hakan, & Kürşat Yıldırım, "Antik Çağlardan X. Yüzyıla Kadar Anadolu’da Depremler", Avrasya Dosyası, 14/1 (2023), s. 100-124.
• Yıldırım, Nurgül, And Meltem Temizkan, "Seleukoslar Döneminde Antiokheia’da Sosyal ve Kültürel Yaşam Üzerine Analizler", International Journal Of Social Sciences And Education Research, 4/4 (2018), s. 645-660.
• https://www.researchgate.net/publication/343962770_Turkiye'nin_Diri_ Fay_Yapisi_ve_Depremsellik_Ozellikleri (Erişim Tarihi: 13.08.2023, Haluk Eyidoğan İstanbul Üniversitesi, Kasım 2021). https://deprem.afad.gov.tr/event-catalog (Erişim Tarihi: 27.07.2023).
• https://www.nationalgeographic.com/environment/article/earthquakes (Erişim Tarihi: 17.07.2023).
• https://www.nationalgeographic.com/environment/article/earthquakes (Erişim Tarihi:13.03.2023
• https://www.setav.org/verilerle-6-subat-depremleri-ve-ozellikleri/(Erişim Tarihi: 30.07.2023)
• https://deprem.afad.gov.tr/assets/pdf/Kahramanmaras (Erişim Tarihi: 30.07.2023).