Urfa Mevlid-i Halil Camisi Haziresindeki Mezartaşları

Yıl 2016, Sayı: 46, 145 - 162, 30.12.2016

Gül Güler

Öz

Bu çalışmada, Urfa Mevlid-i Halil Camisi Haziresi içerisinde bulunan 220 mezar taşı incelenip değerlendirilmiştir. Mevlid-i Halil Camisi Haziresindeki mezartaşları, Urfa’daki tarihi mezar taşlarının büyük çoğunluğu gibi, genellikle 19.ve 20.yüzyıla aittir. Haziredeki en erken tarihli mezarlar, H.1235- M.1820 tarihli, Şeyh Mustafa ve Turnacıbaşı Hacı Muhammed Bakır Ağa’ya ait olan mezar taşlarıdır. Çalışma kapsamında Mevlid-i Halil Camisi Haziresindeki mezar taşlarının mezar taşı tipleri, malzemesi, süslemesi, yazı tipleri, başlıkları ve tarihleri incelenmiş ve Urfa’daki diğer tarihi mezarlıklardaki mezar taşları ile karşılaştırılarak değerlendirmesi yapılmıştır. Bu değerlendirmeler sonucunda, Mevlid-i Halil Cami haziresindeki mezar taşlarının, Urfa’daki tarihi mezar taşları içerisindeki yeri ve önemi ortaya konmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Urfa, Mevlid-i Halil Camisi Haziresi, mezarlık, mezar, mezar taşı

Gravestones of Mevlid-i Halil Mosque Cemetery in Urfa

Öz

In this study, 220 grave stones located in Mevlid-i Halil Mosque Cemetery in Urfa are examined. Like many other historical gravestones in Urfa, those located in Mevlid-i Halil Mosque Cemetery also date back to 19. and 20. centuries. The most recent gravestones in the cemetery belong to Şeyh Mustafa and Turnacıbaşı Hacı Muhammed Bakır Ağa who died in H.1235 (1820 AD). In this study, the types, material, decoration, inscription, head styles and dates of all grave stones in Mevlid-i Halil Mosque Cemetery are examined. They are also compared with the other historical gravestones in Urfa. In conclusion, grave stones located in Mevlid-i Halil Mosque Cemetery are studied to determine their place and importance in historical gravestones located in Urfa.

Anahtar Kelimeler

Urfa, Mevlid-i Halil Mosque Cemetery, graveyard, grave, gravestone

Kaynakça

• Alper, Mehmet (1987). Urfa’nın Mekânsal Yapısı Türk İslam Mimarisindeki Yeri ve Önemi. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Atasoy, Nurhan (2000). Derviş Çeyizi Türkiye’de Tarikat Giyim Kuşam Tarihi. İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Bakırcı, Naci (2005). Mevlevi Mezar Taşları. İstanbul.
• Çal, Halit (1999). “İstanbul Eyüp’teki Erkek Mezar Taşlarında Başlıklar”. Tarihi Kültürü ve Sanatıyla III. Eyüp Sultan Sempozyumu Tebliğler. İstanbul. s. 206-225.
• Çal, Halit (2006). “Urfa Şehri Mezar- Mezar Taşları”. 15. Türk Tarih Kongresi 11-15 Eylül. (Yayınlanmamış Bildiri). Ankara.
• Çal, Halit ve Özlem Ataoğuz Çal (2008). Kastamonu Atabey Gazi Camisi ve Türbesi Hazirelerindeki Mezar Taşları. Ankara.
• Çal, Halit ve Gazanfer İltar (2011). Giresun İli Osmanlı Mezar Taşları. Ankara.
• Grammont, B. Laqueur, H. Vatin, N. (1990). “Tarihsel Kaynak Olarak Osmanlı Mezarlıkları, Uygulanan Yöntemler ve Bilgisayarda Yapılabilecek İşlemler”. Erdem, 6 (16). Ankara. s.210-214.
• Güler, Gül (2014). “Urfa Dede Avni Haziresindeki Tarihi Mezartaşları”, Sufi Araştırmaları. 5 (9). s. 63-99.
• İşli, Necdet (2010). Osmanlı Serpuşları. İstanbul.
• Kara, Hacer ve Şerife Danışık (2005). Konya Mezarlıkları ve Mezar Taşları. Konya,
• Karakaş, Mahmut (2012). Şanlıurfa Mezar Taşları. Konya.
• Karamağaralı, Beyhan (1992). Ahlat Mezar Taşları. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Laqueur, Hans-Peter (1997). Huve’l-Baki İstanbul’da Osmanlı Mezarlıkları ve Mezar Taşları. İstanbul.
• Özcan, Ali Rıza (2007). Fatih Külliyesi II Hazire. İstanbul: Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
• Pektaş, Kadir (2001). Bitlis Tarihi Mezarlıkları ve Mezar Taşları. Ankara.
• Tunçel, Gül (1997). Batı Anadolu Bölgesinde Cami Tasvirli Mezar Taşları. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.