Yahya Paşa’nın Üsküp’teki Vakıfları

Yıl 2020, Sayı: 53, 9 - 27, 30.06.2020

Mehmet İnbaşı

https://doi.org/10.16971/vakiflar.621061

Öz

Bayezid dönemlerinde
Rumeli’de sancakbeyliği, beylerbeylik ve vezirlik görevlerinde bulunmuştur. II.
Bayezid’in kızı ile evlendiği için Damat
Yahya Paşa olarak da anılmaktaydı. Yahya Paşa 1503
yılında, Üsküp’te kendi adını taşıyan cami,
medrese, han ve hamamdan oluşan imaret inşa ettirerek büyük bir vakıf kurmuştu.
Bu kurumların hizmetini sürdürmesi için de Üsküp, Sofya, Filibe ve İstanbul’da
bulunan pek çok gayr-i menkulünü vakfetmişti.

Bu çalışmada Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde bulunan Tapu-Tahrir
Defterleri ile evkaf kayıtları, Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi’nde yer alan
vakfiye kayıtları esas alınarak imareti kuran Yahya Paşa’nın hayatı, vakıfları,
vakfın gelirleri, vakıfta çalışanlar ve vakfın günümüzdeki durumu hakkında
bilgi verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Balkanlar, Makedonya, Üsküp, Yahya Paşa

Waqfs of Yahya Pasha in Skopje

Öz

Son of Malkoç Mustafa Bey, a member of one of frontier-Ottoman families known as Malkaçogulları, Yakup Pasha was Vizier and governor of Balkans during the reigns of Mehmet II (the Conqueror) and Beyazıd II. He was married to an Ottoman Princess, the daughter of Bayezid II, and therefore was also known as Damat Pasha. He established a large waqf named after him in Üsküp (Skopje) in 1503 and built a complex consisting of madrassah, mosque, school, almshouse and bath. He donated many of his lands and buildings in Istanbul, Sophia, Plovdiv and Skopje to finance his waqf and support its services.

This article elaborates on the life of Yahya Pasha and his waqf, particularly giving details on income sources, employees and the present conditions of the structures based on archive documents and registers found in State Ottoman Archives and Turkish Administration of Foundations (Vakıflar Genel Müdürlüğü).

Anahtar Kelimeler

Ottoman,, Balkans, Skopje,, Yahya Pasha, waqfs

Kaynakça

• Ayverdi, Ekrem Hakkı, Avrupa’da Osmanlı Mimari Eserleri, c. III, İstanbul 1981.
• Başar, Fahamettin, “Malkoçoğulları”, DİA. 27, Ankara 2003.
• Başar, Fehamettin, “Osmanlı Akıncı Ailelerinin Balkan Tarihindeki Yeri”, Balkanlarda İslâm Medeniyeti Uluslararası Üçüncü Sempozyum Tebliğleri II (Bükreş, 2006), İstanbul 2011.
• Dede, Mevlüt, Üsküp Vakıfları; Bir Sosyal Tarih İncelemesi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara 2015.
• Duda, Herbert W., Balkantürkische Studien, Wien 1949.
• Evliya Çelebi Mehmed Zıllı İbn-i Derviş, Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, c. V, İstanbul 1315.
• Evliya Çelebi, Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi: Akkirman-Belgrad-Gelibolu-Manastır-Özü-Saraybosna-Slovenya-Tokat-Üsküp, haz. S. A. Kahraman, 5 / 2. Cilt, İstanbul 2010.
• Eyice, Semavi, “Üsküp’te Türk Devri Eserleri”, Türk Kültürü Dergisi, S. 11, Eylül 1963.
• İnbaşı, Mehmet, “Üsküp”, DİA. 42, İstanbul 2012.
• İnbaşı, Mehmet, Kul, Eyüp, Balkanlarda Bir Türk Şehri Üsküp; Fetihten XVIII. Yüzyıla Kadar, Ankara 2018.
• Kumbaracı Bogoyeviç, Lidiya–, Üsküp’te Osmanlı Mimari Eserleri, İstanbul 2008.
• Kumbaracı Bogoeviç, Lidiya, “Portalot Na Yahya-Paşinata Camiya Vo Skopye”, Natsionalen Muzey Na Makedoniya, Skopje 1975.
• Kumbaracı Bogoeviç, Lidiya, “Portalot Na Yahya-Paşinata Camiya Vo Skopye”, Arhitekturata Na Poçvata Na Makedoniya, Kniga: 9, Skopye 2000.Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmanî, 5, İstanbul 1996
• Tunçel, Gül, “Üsküp Yahya Paşa Camii Haziresindeki Mezartaşları”, DTCFD, Sayı 50, Ankara 2010.
• Turan, Ömer – İbrahimgil, Mehmet Z., Balkanlarda Türk Mimarî Eserlerinden Örnekler, Ankara 1999.