Dampness Problem of Ince Minaret Madrasah and Solution Suggestions

Yıl 2022, Sayı: 57, 156 - 176, 30.06.2022

Hicran Halaç , Ülkü Eroğlu

Öz

Historical structures are priceless records of crucial information on former political, cultural, scientific, and social spheres with architectural construction technology. Ince Minareli Madrasah, built-in Konya during the Anatolian Seljuk period, is a significant piece of our cultural legacy and reveals the high level of culture and education at the time of its construction. Madrasah has experienced a dampness problem rising from the earth for a very long period, even though the structure has already undergone numerous restorations due to issues including dampness. This study aims to present solutions in line with the data obtained from the literature and similar examples within the scope of moisture problems and solutions encountered in historical buildings. While conducting the study, on-site research, literature and archive scanning, and verbal information gathering from the museum employee were all done. The first step was to investigate the deterrents caused by the dampness problem alongside the potential contributing causes. Following a description of the madrasah’s history, features, repairs, and structural deterioration, examples of other structures with comparable dampness issues were mentioned to illustrate the interventions. Based on the research and the investigated structures, solutions have been suggested in the conclusion section.

Anahtar Kelimeler

Ince Minaret Madrasah, Moisture Problem and Sources, Deterioration, Diagnosis, Dampness Rising From The Ground

İnce Minareli Medresedeki Nem Problemi ve Çözüm Önerileri

Öz

Tarihî yapılar, geçmişte yaşamış toplumların sadece mimarî yapı teknolojileri açısından değil, sosyal hayattaki yaşam tarzlarına, politik, kültürel ve bilimsel duruşlarına dair de önemli bilgiler sunan değerli belgelerdir. İnce Minareli Medrese, Konya’da Anadolu Selçuklu döneminde inşa edilmiş, yapıldığı dönemin yüksek eğitim ve kültür seviyesine dair bilgi sunan, önemli kültür miraslarımızdan biridir. Medrese uzun zamandır zeminden yükselen nem problemi ile karşı karşıyadır. Yapı geçmiş dönemde aralarında neminde olduğu sorunlardan dolayı çeşitli onarımlar geçirse de nem problemi uzun süredir devam etmektedir. Bu çalışmada tarihî yapılarda karşılaşılan nem problemleri ve çözüm yolları kapsamında yapılan literatür ve benzer örnek taramasından elde edilen veriler doğrultusunda çözüm önerileri sunulması amaçlanmaktadır. Çalışma sırasında, yerinde inceleme, literatür ve arşiv taraması yapılmış, yapı çalışanından sözlü bilgi edinilmiştir. Çalışmada ilk olarak nem problemine bağlı hasarlar ve nem probleminin doğmasında etken olabilecek kaynaklar incelenmiş, ikinci olarak medresenin tarihî, özellikleri ve geçirdiği onarımlar ve yapıda gözlenen bozulmalar aktarılmış, sonrasında benzer şekilde nem problemi yaşayan yapı örnekleri üzerinden yapılan müdahaleler aktarılmıştır. Sonuç bölümünde yapılan araştırma ve incelenen yapılar üzerinden çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İnce Minareli Medrese, Nem Problemi ve Kaynakları, Bozulma, Teşhis, Zeminden Yükselen Nem Problemi

Kaynakça

• Ahunbay, Zeynep,Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon,YEM Yayın, İstanbul. 1999.
• Ahunbay, Zeynep (1999). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon. YEM Yayın, İstanbul.
• Akok, Mahmut (1972). “Konya İnce Minareli Medrese’nin Rölöve ve Mimarisi”. Türk Arkeoloji Dergisi, (XIX-I), 5-36.
• Akevren, Selen (2010). Non-Destructıve Examınatıon Of Stone Masonry Hıstorıc Structures – Quantıtatıve Ir Thermography And Ultrasonıc Testing. Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Atçeken, Zeki (1998). Konya’daki Selçuklu yapılarının Osmanlı Devrinde Bakımı ve Kullanılması. Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Aydemir, Olcay. ve Muradiye Şimşek (2016). “Restorasyon Uygulamalarında Çağdaş Yaklaşımlara Örnekler: Nuruosmaniye Camisi ve Zeyrek Şeyh Süleyman Mescidi Onarımları”. Kâgir Yapılarda Koruma Ve Onarım Semineri. İBB KUDEB. 93-106.
• Caner Saltık, Emine N. (2009). “Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası Koruma Projesi”. Kâgir Yapılarda Koruma Ve Onarım Semineri. İBB KUDEB. 32-38.
• Durak, Sait, (2012). “Restorasyon Sorunları Çerçevesinde Nuruosmaniye Camii”. Vakıf Restorasyon Yıllığı, (5), 103-107.
• Eldek, Hikmet (2014). “Erzurum Derbent Hanlarından “Karasu Han” Koruma Çalışmaları Değerlendirmesi”. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (S. 37 2014/2), 1-18.
• Erdem, Hüseyin Onur ve Evin Caner (2017). “Koruma Onarım Çalışmaları Öncesi Bozulmaların Teşhisine Bir Örnek: Hierapolis Kuzey Nekropolü 175 nolu Anıtsal Mezar”. ART-SANAT, (8), 73-89.
• Erdemir, Yaşar (2009). İnce Minareli Medrese. Konya Valiliği İl Kültür Turizm Müdürlüğü, Konya.
• Gökaltun, Emrah (2010). “Eskişehir Tarihi Kurşunlu Camii’nin Duvarlarında Yüzey Suyunun Etkisi”. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 11(2), 70-80.
• Güçhan, Neriman Şahin ve Ali İhsan Ünay ve Hasan Böke ve Fuat Gökçe (2005). “Diyarbakır Kent Surları Ve Koruma Sorunları”. ODTÜ MFD, (2005/1), 27-55.
• Halaç, Hicran Hanım ve İpek Demir (2018). “Kütahya Başmelek Kilisesi’ndeki Bozulmalar”. The Journal of Academic Social Science Studies, (70), 371-388.
• İnan Ocak, Zeynep (2018). Anadolu Selçuklu Dönemi Anıtsal Yapılarında 20.Yüzyıl Başından İtibaren Gerçekleştirilen Onarımlar. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
• Kaynaş, Havva Burcu- Dişli ,Gülşen (2020). “Tamir ve Tadil Eylemlerinin Bir Tamamlayıcısı Olarak Önleyici Koruma ve Risk Analizi,Konya İnce Minareli Medrese Örneği”, idRc 2nd International Disaster and resilience in/of Megacities. Eskişehir. 199-204.
• Kerim, Ali ve Veli Süme (2018). “İstanbul’un Eski Su Kaynakları: Sarnıçlar”. Türk Hidrolik Dergisi, (2/2), 1-8.
• Koçu, Nazım (2014). “Tarihi Beyşehir Eşrefoğlu Camii’nde Geleneksel Yapı Malzemeleri ve Onarım Çalışmalarının Değerlendirilmesi”. ARTİUM, (2/1), 58-69.
• Kuzuimamlar, Demet (1995). Kâgir Yapılarda Nem problemlerinin Teşhis ve Çözümü. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Perker, Z. Sevgen ve Kardelen Akkuş (2017). “Bursa Yeşil (Sultaniye) Medresesi Malzeme Sorunları Ve Çözüm Önerileri”. Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi (Omad), (4/9), 85-104.
• Sarre, Friedrich (1998). Küçükasya Seyahati 1895 Yazı. Pera Turizm ve Ticaret A.Ş., İstanbul.
• Şener, Y. S. (2014). “Ani Şehir Surları, Korunma Sorunları Ve Çözüme Yönelik Öneriler”. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, (9/10), 977-990.
• Sevgi , Serap ve , Jusuf Xhibo (2021). “Kosova Prizren Sinan Paşa Cami 2007-2012 Restorasyonu Örneğinde Ortak Mirasımızın Korunması”. Anadolu Ve Balkan Araştırmaları Dergisi, (4), 445-477.
• Tezcan, Hülya (1989). Topkapı Sarayı Ve Çevresinin Bizans Devri Arkeolojisi. Türkiye Turing Ve Otomobil Kurumu. İstanbul.
• Uğur, M. Ferit ve Koman M. Mesut (1934). Sahip Ata İle Oğullarının Hayatı ve Eserleri. Konya Halkevi Neşriyatı. İstanbul.
• Uslu Bülbül, Zehra, (2016). Anadolu Selçuklu Yapılarının Restorasyonunda Özgünlük Ölçütü, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. Ankara.
• Zakar, Lory (2013). Restorasyon Uygulamalarında Kullanılan Çağdaş Teknikler. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.