Investigation of the Effect of the COVID-19 Pandemic on Premenstrual Syndrome Symptoms
Yıl 2022,
, 321 - 329, 30.12.2022
Aleyna Bulut
,
Yasemin Aydın Kartal
Öz
The Covid-19 pandemic is a crisis process that causes a global public health problem with its psychological, so-cio-economic and medical aspects. The inability to prevent its spread and the lack of a definitive and effective treatment has made the disease an international threat. No increased susceptibility to Covid-19 infection has been detected for women relative to the general population. However, since the existing caregiver roles of women increased during the pandemic and changes in lifestyle behaviors occurred, it is estimated that the incidence of Premenstrual Syndrome (PMS) increased and the symptoms intensified due to these differences. The relations-hip between Covid-19 and PMS should be determined and appropriate treatment plans should be prepared ac-cordingly. This review was produced from the thesis study planned to determine the effect of the Covid-19 pan-demic process on PMS symptoms in women.
Kaynakça
- Abraham, G. E., (1983). Nutritional Factors in the Etiology of the Premenstruel Tension Syndromes. The Journal of Reproductive Medicine, 28:7,446-464.
- Ağırbulak, T. (2018), Doğum yapmış kadınların premenstrual sendrom düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi. Gaziantep Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
- Akmalı, N. (2017). Bursa Çekirge Devlet Hastanesi‘nde çalışan üreme çağındaki kadınların premenstrual sendrom (PMS) prevalansı ve PMS‘nin yaşam kalitesi üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Arpacıoğlu, S. & Ünübol, B. (2020). Koronavirüs Salgınında Alkol-Sigara Kullanımındaki Değişiklikler ve İlişkili Durumların Araştırılması . Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi , 2 (3) , 128-138 . DOI: 10.35365/ctjpp.20.03.23
- Atzrodt, C L. ve ark. (2020). Guide to COVID-19: a global pandemic caused by the novel coronavirus SARS-CoV-2. The Febs Journal, 17, 3633-3650.
- Aşcı, Ö., Süt, H., Gökdemir, F. (2016). Üniversite Öğrencilerinde Premenstrüel Sendrom Prevalansı ve Risk Faktörleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi,9(3): 79-87.
- Aydın Kartal, Y., Kaykisiz, E. (2020). Covid-19 Salgınında Ebelik Öğrencilerinin Yeme Davranışları ile Premenstruel Sendrom Semptomları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Medical Sciences, 15 (4), 133-143.
- Aylaz, R., Yıldız, E. (2020). Yeni Koronavirüs Hastalığının Toplum Üzerine Etkileri ve Hemşirelik Yaklaşımları. Rukuye Aylaz, Erman Yıldız. Malatya: İnönü Üniversitesi Yayın Evi.
- Bertane-Johnson, ER., Hankinson, SE., Jhonson, SR., Manson JE. (2008). Cigarette smoking and development of premenstrual syndrome. American Journal of Epidemiology, 168(8): 938-945.
- Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. Ve Köklü, N. (2018). Sosyal bilimler için istatistik, Ankara: Pegem Akademi.
- Chen, P., Mao, L., Nasis, GP., Harmer, P., Ainsworth, BE., Li, F., (2020). Coronavirus disease (Covid-19): The need to maintain regular physical activity while taking precautions. J Sport Health Sci.; 9 (2): 103-4
- Cheng, S. H., Shih, C. C., Yang, Y. K., Chen, K. T., Chang Y. H., & Yang, Y. C. (2013). Factors associated with premenstrual syndrome- A survey of new female university students. Kaohsiung Journal of Medical Sciences, 29 (2), 100-105.
- Collins S, Arsulkumaran S, Hayes K, Jackson S, Impey L.: Obstetrik ve Jinokoloji Oxford El Kitabı, Buyru F, Baştu E (çev. eds.), 1. baskı, s. 522-3, Nobel Tıp Kitapevleri Ltd. Şti., İstanbul (2016).
- Çatakoğlu, H. (2016). 25 yaş üstü kadınlarda premenstrual sendrom görülme sıklığı ve ilişkili faktörler. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Çıtak, T. (2020). Kadınların kişilik özelliklerinin premenstrual sendroma etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ordu Üniversitesi, Ordu.
- Doğan S, Doğan N, Can H, Alaşehirlioğlu HV. Birinci basamakta premenstrüel sendroma yaklaşım. Smyrna Tıp Dergisi. 2012;90-3.
- Dueñas JL, Lete I, Bermejo R, Arbat A, Campos EP, Salmean JM, et al. Prevalence of premenstrual syndrome and premenstrual dysphoric disorder in a representative cohort of Spanish women of fertile age. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2011;156(1):72- 7.
- Erbil N, Karaca A, Kırış T. Investigation of premenstrual syndrome and contributing factors among university students. Turk J Med Sci. 2010;40(4):565-73.
- Erdoğan Yüce, G., Muz, G. (2021). "COVID-19 pandemisinin yetişkinlerin diyet davranışları, fiziksel aktivite ve stres düzeyleri üzerine etkisi" . Cukurova Medical Journal 46: 283-291
- Erk A, Gökalp S: Klinik Jinekolojik Endokrinoloji ve İnfertilite, 7. baskı, s. 531-9, Güneş Tıp Kitapevi Ltd. Şti., İstanbul (2007).
- Fathizadeh, H., Maroufi, P., Momen-Heravi, M., Dao, S., Köse, Ş., Ganbarov, K., Pagliano, P., Esposito, S., & Kafil, H. S. (2020). Protection and disinfection policies against SARS-CoV-2 (COVID-19). Le infezioni in medicina, 28(2), 185–191.
- Fidancı İ., Aksyo H., Taci D Y., Başer D A., Cankurtaran M. (2021). Evaluation of the Effect of the Covid-19 Pandemic on Smoking Addiction Levels. Int J Clin Pract. ;75:e14012.
- Futterman LA, Rapkin AJ. Diagnosis of premenstrual disorders. J Reprod Med. 2006;51:349–58
- Genç Koyucu, R., Ölmez, R. (2021). COVID19 Sürecinde Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Premenstrual Sendrom Düzeylerinin Belirlenmesi. Acıbadem Univ. Sağlık Bilim. Derg, 12(2): 496-501.
- Green LJ, O’Brien PMS, Panay N, Craig M on behalf of the Royal College of Obstetricians and Gynaecologists. Management of premenstrual syndrome. BJOG. 2017; 124:73-105. doi: 10.1111/1471-0528.14260
- Guan, W., Ni, Z., Hu, Y., Liang, W., Ou, C., He, J., Hiu, L., Shan, H., Lei, C., Hui, D., Du, B., Li, L., Zeng, G., Yuen, K-Y. (2020). Clinical Characteristics of Coronavirus Disease 2019 in China. The new england journal o f medicine, 382;18.
- Guvenc G, Kilic A, Akyuz A, Ustunsoz A. Premenstrual syndrome and attitudes toward menstruation in a sample of nursing students. J Psychosom Obstet Gynaecol. 2012;33(3):106-11.
- Hammami, A., Harrabi, B., Mohr, M., Krustrup, P,. (2020). Physical activity and coronavirus disease 2019 (COVID-19): specific recommendations for homebased physical training. Managing Sport and Leisure.;1-6
- Heper, Y. Covid-19 Genel Bakış. Multidisipliner COVID-19 Bursa Tabip Odası Sürekli Tıp Eğitimi Pandemi Kitabı. Ed. Heper Cem.Bursa Tabip Odası Yayınları. Temmuz 2020, Bursa.Sayfa: 67-80.
- Hu, Z., Song, C., Xu, C., Jin, G., Chen, Y., Xu, X., Ma, H., Chen, W., Lin, Y., Zheng, Y. et al. (2020). Clinical characteristics of 24 asymptomatic infections with COVID-19 screened among close contacts in Nanjing, China. Sci China Life Sci, 63, 706– 711.
- Huang, C., Wang, Y., Li, X., Ren, L., Zhao, J., Hu, Y., ... Caot, B. (2020). Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet, 395(10223), 497-506.
- Işgın, K. (2014). Premenstrual sendromda beslenme durumu ve yeme tutumunun değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (Ankara).
- Indusekhar R, Umsan SB, O’Brien S (2007). Psychological aspects of premenstrual syndrome. Best Practice & Research Clinical Obstetrics and Gynaecology 21(2): 207-220.
- İşsever, H., İşsever, T., Öztan, G. (2020). COVID-19 Epidemiyolojisi. Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi, 3,1-13.
- Joshi JV, Pandey SN, Galvankar P, Gogate JA. Prevalence of premenstrual symptoms: preliminary analysis and brief review of management strategies. J Midlife Health. 2010;1(1):30.
- Karaca B. (2020) Erişkin Yaş Grubunda COVID-19 Klinik Bulguları. J Biotechnol and Strategic Health Res, 1(Özel Sayı):85-90.
- Kaya, E. (2018). Üniversite öğrencilerinde premenstrual dönemdeki dikkatin premenstrual sendrom, duygudurum bozuklukları belirtileri ve menstrual siklusun özellikleri ile incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Kısa S, Zeyneloğlu S, Güler N. Üniversite öğrencilerinde premenstrual sendrom görülme sıklığı ve etkileyen faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012;1(4):284-97.
- Ong, S., Tan, Y. K., Chia, P. Y., Lee, T. H., Ng, O. T., Wong, M., & Marimuthu, K. (2020). Air, Surface Environmental, and Personal Protective Equipment Contamination by Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2 (SARS-CoV-2) From a Symptomatic Patient. JAMA, 323(16), 1610–1612.
- Orhan, M.F., Büyükavcı, M. (2020). COVID-19’un Tanı ve Tedavi Sürecinde Hematolojik Parametreler. J Biotechnoland Strategic Health Res, (Özel Sayı):123-127.
- Özkan S, Koç G. Kadınlarda Premenstrual Sendrom Yaşanmasını Etkileyen Sosyal ve Kültürel Faktörler. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2020; 7(2): 180-185.
- Öztürk, S. (2018). Ebelik ve hemşirelik öğrencilerinin premenstrual semptomlarının sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile birlikte değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi. İstanbul Bilim Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Öztürk, S. & Karaca, A. (2019). Premenstrual Sendrom ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarına İlişkin Ebe ve Hemşirenin Rolü . Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi , 8 (2) , 105-110 .
- Pınar, G., Çolak, M., & Öksüz, E. (2011). Premenstrual Syndrome in Turkish college students and its effects on life quality. Sexual & Reproductive Healthcare, 2 (1), 21-27.
- Rapkin AJ, Winer SA. Premenstrual syndrome and premenstrual dysphoric disorder: Quality of life and burden of illness. Expert Rev Pharmacoecon Outcomes Res. 2009;9:157–70.
- Saydam, N. (2020). COVID-19 Enfeksiyonunda Epidemiyoloji ve Korunma. Yüksek İhtisas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1, 1−7.
- Sevimli Güler, D., Aslan, B., Aydın Kartal, Y. (2021). Gebelik, Doğum ve Doğum Sonu Dönemde COVID-19 Enfeksiyonu ve Yönetimi. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7 (1), 1-5.
- Şener, N. (2017). Üniversite Öğrencilerinde Premenstrual Sendrom İle Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
- Şirin A: Kadın Sağlığı, 1.baskı, s. 168-171, Bedray Basın Yayıncılık Ltd. Şti., İstanbul (2008).
- The Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (RCOG), Coronavirus (COVID-19) Infection in Pregnancy, Information for healthcare professionals, Version 12: Published Wednesday 14 October 2020. https://www.rcog.org.uk/globalassets/documents/guidelines/2 020-10-14-coronavirus-covid-19-infection-in-pregnancyv12.pdf . 5 Mayıs 2022’de erişildi.
- T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. COVID-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) Rehberi. Ankara;14.04.2020. Erişim tarihi 6 Ağustos 2021. Available from: https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/rehberler/COVID-19_Rehberi.pdf?type=file.
- Tu, H., Tu, S., Gao, S., Shao, A., & Sheng, J. (2020). Current epidemiological and clinical features of COVID-19; a global perspective from China. The Journal of infection, 81(1), 1–9.
- T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Müdürlüğü. “COVID-19 (2019-n CoV HASTALIĞI) REHBERİ” (Bilim Kurulu Çalışması) 30 Ağustos 2021 Erişim adresi: www. saglik.gov.tr
- Türken, M., Köse, Ş. (2020). Covid-19 Bulaş Yolları ve Önleme. Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi, 30(Ek sayı):36-42.
- Tschudin S, Bertea PC, Zemp E. Prevalence and predictors of premenstrual syndrome and premenstrual dysphoric disorder in a population-based sample. Arch Womens Ment Health. 2010;13(6):485- 94.
- Topan A., Kuzlu Ayyıldız T., Kurt A., & Seval M., (2021). Ergenlik dönemindeki öğrencilerin menarş yaşı ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/ Journal of Higher Education and Science, 11(3), 480-485.
- Vatansever, B. (2019), Üniversite öğrencilerinde premenstrual sendrom semptomları ve öğrencilerin semptomlarla başetme yöntemleri. Yüksek Lisans Tezi. Kırklareli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kırklareli.
- Wan, S., Xiang, Y., Fang, W., Zheng, Y., Li, B., Hu, Y., … Yang, R. (2020). Clinical features and treatment of COVID-19 patients in northeast Chongqing. Journal of Medical Virology, 92(7), 797-806. doi: 10.1002/ jmv.25783
- World Health Organization (WHO). (2020). WHO Director-General’s opening remarks at the media briefing on COVID-19 - 11 March 2020. Retrieved from (23.01.2022): https://www.who.int/directorgeneral/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarksat-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020
- WHO. (2021). Coronavirus disease (COVID-19) Situation Report (15 Temmuz 2021). Erişim Tarihi 5 Ağustos 2021, Available from https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200315-sitrep-55-covid-19.pdf?sfvrsn=33daa5cb_8.
- WHO. (2021). Coronavirus (2019) Dashboard (5 Ağusyos 2021). Erişim Tarihi 6 Ağustos 2021, Available from https://covid19.who.int.
- World Health Organization. Draft landscape and tracker of COVID-19 candidate vaccines. [İnternet]. İsviçre: World Health Organization; 2021 [Erişim tarihi: 23.01.2022]. Erişim adresi: https://www.who.int/publications/m/item/draft-landscape-of-covid-19-candidate-vaccines.
- Yüce, G. E., & Gamze, M. U. Z. (2021). COVID-19 pandemisinin yetişkinlerin diyet davranışları, fiziksel aktivite ve stres düzeyleri üzerine etkisi. Cukurova Medical Journal, 46(1), 283-291.
COVİD-19 Pansemisinin Premenstruel Sendrom Semprtomlarına Olan Etkisinin İncelenmesi
Yıl 2022,
, 321 - 329, 30.12.2022
Aleyna Bulut
,
Yasemin Aydın Kartal
Öz
Covid-19 pandemisi psikolojik, sosyo-ekonomik ve tıbbi yönleriyle küresel bir halk sağlığı problemine neden olan bir kriz sürecidir. Yayılımının önlenememesi, kesin ve etkili bir tedavisinin olmaması hastalığı uluslararası bir tehdit haline getirmiştir. Pandemiye bağlı yaşam biçimi davranışlarında meydana gelen değişiklikler PMS görülme oranını arttırdığı ve PMS semptomlarını şiddetlendirdiğine dair sınır sayıda çalışma sonuçları mevcuttur. Covid-19 ile PMS arasındaki ilişki belirlenmeli ve bu doğrultuda uygun bakım ve tedavi stratejileri planlanmalıdır. Bu derlemede Covid-19 pandemi sürecinin kadınlardaki PMS semptomlarına olan etkisinin mevcut literatür doğrultusunda incelenmesi ve sağlık profesyonellerine yol göstermesi amaçlanmıştır.
Kaynakça
- Abraham, G. E., (1983). Nutritional Factors in the Etiology of the Premenstruel Tension Syndromes. The Journal of Reproductive Medicine, 28:7,446-464.
- Ağırbulak, T. (2018), Doğum yapmış kadınların premenstrual sendrom düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi. Gaziantep Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
- Akmalı, N. (2017). Bursa Çekirge Devlet Hastanesi‘nde çalışan üreme çağındaki kadınların premenstrual sendrom (PMS) prevalansı ve PMS‘nin yaşam kalitesi üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Arpacıoğlu, S. & Ünübol, B. (2020). Koronavirüs Salgınında Alkol-Sigara Kullanımındaki Değişiklikler ve İlişkili Durumların Araştırılması . Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi , 2 (3) , 128-138 . DOI: 10.35365/ctjpp.20.03.23
- Atzrodt, C L. ve ark. (2020). Guide to COVID-19: a global pandemic caused by the novel coronavirus SARS-CoV-2. The Febs Journal, 17, 3633-3650.
- Aşcı, Ö., Süt, H., Gökdemir, F. (2016). Üniversite Öğrencilerinde Premenstrüel Sendrom Prevalansı ve Risk Faktörleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi,9(3): 79-87.
- Aydın Kartal, Y., Kaykisiz, E. (2020). Covid-19 Salgınında Ebelik Öğrencilerinin Yeme Davranışları ile Premenstruel Sendrom Semptomları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Medical Sciences, 15 (4), 133-143.
- Aylaz, R., Yıldız, E. (2020). Yeni Koronavirüs Hastalığının Toplum Üzerine Etkileri ve Hemşirelik Yaklaşımları. Rukuye Aylaz, Erman Yıldız. Malatya: İnönü Üniversitesi Yayın Evi.
- Bertane-Johnson, ER., Hankinson, SE., Jhonson, SR., Manson JE. (2008). Cigarette smoking and development of premenstrual syndrome. American Journal of Epidemiology, 168(8): 938-945.
- Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. Ve Köklü, N. (2018). Sosyal bilimler için istatistik, Ankara: Pegem Akademi.
- Chen, P., Mao, L., Nasis, GP., Harmer, P., Ainsworth, BE., Li, F., (2020). Coronavirus disease (Covid-19): The need to maintain regular physical activity while taking precautions. J Sport Health Sci.; 9 (2): 103-4
- Cheng, S. H., Shih, C. C., Yang, Y. K., Chen, K. T., Chang Y. H., & Yang, Y. C. (2013). Factors associated with premenstrual syndrome- A survey of new female university students. Kaohsiung Journal of Medical Sciences, 29 (2), 100-105.
- Collins S, Arsulkumaran S, Hayes K, Jackson S, Impey L.: Obstetrik ve Jinokoloji Oxford El Kitabı, Buyru F, Baştu E (çev. eds.), 1. baskı, s. 522-3, Nobel Tıp Kitapevleri Ltd. Şti., İstanbul (2016).
- Çatakoğlu, H. (2016). 25 yaş üstü kadınlarda premenstrual sendrom görülme sıklığı ve ilişkili faktörler. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Çıtak, T. (2020). Kadınların kişilik özelliklerinin premenstrual sendroma etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ordu Üniversitesi, Ordu.
- Doğan S, Doğan N, Can H, Alaşehirlioğlu HV. Birinci basamakta premenstrüel sendroma yaklaşım. Smyrna Tıp Dergisi. 2012;90-3.
- Dueñas JL, Lete I, Bermejo R, Arbat A, Campos EP, Salmean JM, et al. Prevalence of premenstrual syndrome and premenstrual dysphoric disorder in a representative cohort of Spanish women of fertile age. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2011;156(1):72- 7.
- Erbil N, Karaca A, Kırış T. Investigation of premenstrual syndrome and contributing factors among university students. Turk J Med Sci. 2010;40(4):565-73.
- Erdoğan Yüce, G., Muz, G. (2021). "COVID-19 pandemisinin yetişkinlerin diyet davranışları, fiziksel aktivite ve stres düzeyleri üzerine etkisi" . Cukurova Medical Journal 46: 283-291
- Erk A, Gökalp S: Klinik Jinekolojik Endokrinoloji ve İnfertilite, 7. baskı, s. 531-9, Güneş Tıp Kitapevi Ltd. Şti., İstanbul (2007).
- Fathizadeh, H., Maroufi, P., Momen-Heravi, M., Dao, S., Köse, Ş., Ganbarov, K., Pagliano, P., Esposito, S., & Kafil, H. S. (2020). Protection and disinfection policies against SARS-CoV-2 (COVID-19). Le infezioni in medicina, 28(2), 185–191.
- Fidancı İ., Aksyo H., Taci D Y., Başer D A., Cankurtaran M. (2021). Evaluation of the Effect of the Covid-19 Pandemic on Smoking Addiction Levels. Int J Clin Pract. ;75:e14012.
- Futterman LA, Rapkin AJ. Diagnosis of premenstrual disorders. J Reprod Med. 2006;51:349–58
- Genç Koyucu, R., Ölmez, R. (2021). COVID19 Sürecinde Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Premenstrual Sendrom Düzeylerinin Belirlenmesi. Acıbadem Univ. Sağlık Bilim. Derg, 12(2): 496-501.
- Green LJ, O’Brien PMS, Panay N, Craig M on behalf of the Royal College of Obstetricians and Gynaecologists. Management of premenstrual syndrome. BJOG. 2017; 124:73-105. doi: 10.1111/1471-0528.14260
- Guan, W., Ni, Z., Hu, Y., Liang, W., Ou, C., He, J., Hiu, L., Shan, H., Lei, C., Hui, D., Du, B., Li, L., Zeng, G., Yuen, K-Y. (2020). Clinical Characteristics of Coronavirus Disease 2019 in China. The new england journal o f medicine, 382;18.
- Guvenc G, Kilic A, Akyuz A, Ustunsoz A. Premenstrual syndrome and attitudes toward menstruation in a sample of nursing students. J Psychosom Obstet Gynaecol. 2012;33(3):106-11.
- Hammami, A., Harrabi, B., Mohr, M., Krustrup, P,. (2020). Physical activity and coronavirus disease 2019 (COVID-19): specific recommendations for homebased physical training. Managing Sport and Leisure.;1-6
- Heper, Y. Covid-19 Genel Bakış. Multidisipliner COVID-19 Bursa Tabip Odası Sürekli Tıp Eğitimi Pandemi Kitabı. Ed. Heper Cem.Bursa Tabip Odası Yayınları. Temmuz 2020, Bursa.Sayfa: 67-80.
- Hu, Z., Song, C., Xu, C., Jin, G., Chen, Y., Xu, X., Ma, H., Chen, W., Lin, Y., Zheng, Y. et al. (2020). Clinical characteristics of 24 asymptomatic infections with COVID-19 screened among close contacts in Nanjing, China. Sci China Life Sci, 63, 706– 711.
- Huang, C., Wang, Y., Li, X., Ren, L., Zhao, J., Hu, Y., ... Caot, B. (2020). Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet, 395(10223), 497-506.
- Işgın, K. (2014). Premenstrual sendromda beslenme durumu ve yeme tutumunun değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (Ankara).
- Indusekhar R, Umsan SB, O’Brien S (2007). Psychological aspects of premenstrual syndrome. Best Practice & Research Clinical Obstetrics and Gynaecology 21(2): 207-220.
- İşsever, H., İşsever, T., Öztan, G. (2020). COVID-19 Epidemiyolojisi. Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi, 3,1-13.
- Joshi JV, Pandey SN, Galvankar P, Gogate JA. Prevalence of premenstrual symptoms: preliminary analysis and brief review of management strategies. J Midlife Health. 2010;1(1):30.
- Karaca B. (2020) Erişkin Yaş Grubunda COVID-19 Klinik Bulguları. J Biotechnol and Strategic Health Res, 1(Özel Sayı):85-90.
- Kaya, E. (2018). Üniversite öğrencilerinde premenstrual dönemdeki dikkatin premenstrual sendrom, duygudurum bozuklukları belirtileri ve menstrual siklusun özellikleri ile incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Kısa S, Zeyneloğlu S, Güler N. Üniversite öğrencilerinde premenstrual sendrom görülme sıklığı ve etkileyen faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012;1(4):284-97.
- Ong, S., Tan, Y. K., Chia, P. Y., Lee, T. H., Ng, O. T., Wong, M., & Marimuthu, K. (2020). Air, Surface Environmental, and Personal Protective Equipment Contamination by Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2 (SARS-CoV-2) From a Symptomatic Patient. JAMA, 323(16), 1610–1612.
- Orhan, M.F., Büyükavcı, M. (2020). COVID-19’un Tanı ve Tedavi Sürecinde Hematolojik Parametreler. J Biotechnoland Strategic Health Res, (Özel Sayı):123-127.
- Özkan S, Koç G. Kadınlarda Premenstrual Sendrom Yaşanmasını Etkileyen Sosyal ve Kültürel Faktörler. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2020; 7(2): 180-185.
- Öztürk, S. (2018). Ebelik ve hemşirelik öğrencilerinin premenstrual semptomlarının sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile birlikte değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi. İstanbul Bilim Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Öztürk, S. & Karaca, A. (2019). Premenstrual Sendrom ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarına İlişkin Ebe ve Hemşirenin Rolü . Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi , 8 (2) , 105-110 .
- Pınar, G., Çolak, M., & Öksüz, E. (2011). Premenstrual Syndrome in Turkish college students and its effects on life quality. Sexual & Reproductive Healthcare, 2 (1), 21-27.
- Rapkin AJ, Winer SA. Premenstrual syndrome and premenstrual dysphoric disorder: Quality of life and burden of illness. Expert Rev Pharmacoecon Outcomes Res. 2009;9:157–70.
- Saydam, N. (2020). COVID-19 Enfeksiyonunda Epidemiyoloji ve Korunma. Yüksek İhtisas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1, 1−7.
- Sevimli Güler, D., Aslan, B., Aydın Kartal, Y. (2021). Gebelik, Doğum ve Doğum Sonu Dönemde COVID-19 Enfeksiyonu ve Yönetimi. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7 (1), 1-5.
- Şener, N. (2017). Üniversite Öğrencilerinde Premenstrual Sendrom İle Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
- Şirin A: Kadın Sağlığı, 1.baskı, s. 168-171, Bedray Basın Yayıncılık Ltd. Şti., İstanbul (2008).
- The Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (RCOG), Coronavirus (COVID-19) Infection in Pregnancy, Information for healthcare professionals, Version 12: Published Wednesday 14 October 2020. https://www.rcog.org.uk/globalassets/documents/guidelines/2 020-10-14-coronavirus-covid-19-infection-in-pregnancyv12.pdf . 5 Mayıs 2022’de erişildi.
- T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. COVID-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) Rehberi. Ankara;14.04.2020. Erişim tarihi 6 Ağustos 2021. Available from: https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/rehberler/COVID-19_Rehberi.pdf?type=file.
- Tu, H., Tu, S., Gao, S., Shao, A., & Sheng, J. (2020). Current epidemiological and clinical features of COVID-19; a global perspective from China. The Journal of infection, 81(1), 1–9.
- T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Müdürlüğü. “COVID-19 (2019-n CoV HASTALIĞI) REHBERİ” (Bilim Kurulu Çalışması) 30 Ağustos 2021 Erişim adresi: www. saglik.gov.tr
- Türken, M., Köse, Ş. (2020). Covid-19 Bulaş Yolları ve Önleme. Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi, 30(Ek sayı):36-42.
- Tschudin S, Bertea PC, Zemp E. Prevalence and predictors of premenstrual syndrome and premenstrual dysphoric disorder in a population-based sample. Arch Womens Ment Health. 2010;13(6):485- 94.
- Topan A., Kuzlu Ayyıldız T., Kurt A., & Seval M., (2021). Ergenlik dönemindeki öğrencilerin menarş yaşı ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/ Journal of Higher Education and Science, 11(3), 480-485.
- Vatansever, B. (2019), Üniversite öğrencilerinde premenstrual sendrom semptomları ve öğrencilerin semptomlarla başetme yöntemleri. Yüksek Lisans Tezi. Kırklareli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kırklareli.
- Wan, S., Xiang, Y., Fang, W., Zheng, Y., Li, B., Hu, Y., … Yang, R. (2020). Clinical features and treatment of COVID-19 patients in northeast Chongqing. Journal of Medical Virology, 92(7), 797-806. doi: 10.1002/ jmv.25783
- World Health Organization (WHO). (2020). WHO Director-General’s opening remarks at the media briefing on COVID-19 - 11 March 2020. Retrieved from (23.01.2022): https://www.who.int/directorgeneral/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarksat-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020
- WHO. (2021). Coronavirus disease (COVID-19) Situation Report (15 Temmuz 2021). Erişim Tarihi 5 Ağustos 2021, Available from https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200315-sitrep-55-covid-19.pdf?sfvrsn=33daa5cb_8.
- WHO. (2021). Coronavirus (2019) Dashboard (5 Ağusyos 2021). Erişim Tarihi 6 Ağustos 2021, Available from https://covid19.who.int.
- World Health Organization. Draft landscape and tracker of COVID-19 candidate vaccines. [İnternet]. İsviçre: World Health Organization; 2021 [Erişim tarihi: 23.01.2022]. Erişim adresi: https://www.who.int/publications/m/item/draft-landscape-of-covid-19-candidate-vaccines.
- Yüce, G. E., & Gamze, M. U. Z. (2021). COVID-19 pandemisinin yetişkinlerin diyet davranışları, fiziksel aktivite ve stres düzeyleri üzerine etkisi. Cukurova Medical Journal, 46(1), 283-291.