The Importance of Animal Welfare Applications in Food Safety in terms of the Relevant Legislation in Turkey and the European Union

Yıl 2016, Cilt: 27 Sayı: 2, 111 - 116, 20.08.2016

Ahmet Fatih Demirel , Bahattin Çak

Öz

Feeding healthy and balanced of rapidly growing world population is one of the key challenges facing the world today. Using of knowledge and technology in the production of safe food have both advantage and disadvantage. Recently, conscious consumers profile’s that quality, healthy and safe food are more questioning how the food was produced. For this reason, food safety turns into "both from farm to fork and from fork to farm" approach instead of "from farm to fork" food safety approach in recent years. EU and Turkey enact many legal regulations to ensure access to safe food of consumers. Thus, ensure food safety and protection of health with the interests of consumers and manufacturers, establishment of an effective food control system is aimed. There is a synergy between food safety and animal welfare. Animals should be far away from feelings like pain, suffering and fear to produce healthy and quality foods. The practise of unconscious and careless is falling into seriously danger about animal welfare of millions of animals raised for meat, milk and egg consumption. The importance of animal welfare in terms of food security is relevant Increasing of animal products consumption. This study provides information that the importance of food security in terms of animal welfare and the relevant legislation in EU and Turkey.

Anahtar Kelimeler

Animal welfare, Food safety, Union acquis, Law

Türkiye ve Avrupa Birliği’nde İlgili Mevzuatlar Açısından Hayvan Refahı Uygulamalarının Gıda Güvenliğindeki Önemi

Öz

Hızla artan dünya nüfusunun sağlıklı ve dengeli beslenmesi, bugün dünyanın karşı karşıya kaldığı önemli sorunlarından birisidir. Güvenli gıda üretiminde bilgi ve teknoloji kullanımı, birçok avantajın yanında dezavantajlara da sahiptir. Son zamanlarda artan bilinçli tüketici profili, kaliteli, sağlıklı ve güvenli gıdaların nasıl üretildiğini daha fazla sorgulamaktadır. Bu sebeple; gıda güvenliğindeki “çiftlikten çatala” yaklaşımı, son yıllarda “hem çiftlikten çatala, hem de çataldan çiftliğe” gıda güvenliği anlayışı şeklinde bir değişim göstermiştir. AB ve Türkiye’de tüketicilerin güvenli gıdaya erişmelerini sağlamak için birçok yasal düzenleme çıkarılmaktadır. Böylece etkili bir gıda denetim sisteminin kurulması, üretici ve tüketici menfaatleri ile sağlığının korunması ve güvenli gıda temininin sağlanması amaçlanmaktadır. Gıda güvenliği ile hayvan refahı arasında bir sinerji vardır. Sağlıklı ve kaliteli gıdalar elde etmek için hayvanların acı, ıstırap ve korku gibi duygulardan uzak olması gerekmektedir. Hayvan refahı konusundaki bilinçsiz ve özensiz uygulamalar, et, süt ve yumurta tüketimi için yetiştirilen milyonlarca hayvanın refahını ciddi şekilde tehlikeye düşürmektedir. Hayvansal ürünlerin tüketimi arttıkça gıda güvenliği açısından hayvan refahının önemi de artmaktadır. Bu çalışma; AB ve Türkiye’deki hayvan refahı uygulamalarının gıda güvenliği açısından önemini ve ilgili mevzuatlar bakımından yapılan çalışmalar hakkında bilgi vermektedir.

Anahtar Kelimeler

Hayvan refahı, Gıda güvenliği, AB müktesebatı, Mevzuat

Kaynakça

• Alişarlı M (2011). Kesim Yöntemleri. DİB güncel dini meseleler istişare toplantısı-IV günümüzde helâl gıda, 26-28 Kasım, Afyonkarahisar. Altınçekiç ŞÖ, Koyuncu M (2010). Nakil koşullarının hayvan refahı üzerine etkileri. Hayvansal Üretim, 51(1): 48-56. Altınçekiç ŞÖ, Koyuncu M (2012). Çiftlik hayvanları ve stres. Hayvansal Üretim, 53(1): 27-37. Anonim (2006).Türk Standardı TS EN ISO 22000, Türk Standartları Enstitüsü. http://cisam.cu.edu.tr/tr/Belgeler/13-ISO%2022000.pdf. Erişim Tarihi: 10.12.2015. Anonim (2007). Tarama raporu http://www.ab.gov.tr/files/tarama/ screening_files/12/ch_12_tarama_sonu_raporu_tr.pdf Erişim Tarihi: 30.09.2015. Anonim (2010). Veteriner hizmetleri, bitki sağlığı, gıda ve yem kanunu. Resmi Gazete, Sayı:27610, 49, 10559-10606. http://mevzuat. basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=1.5.5996&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch Erişim Tarihi: 01.11.2015. Anonim (2014). Türkiye 2014 yılı ilerleme raporu. Komisyon Tarafından Avrupa Parlamentosuna, Konseye, Ekonomik Ve Sosyal Komiteye Ve Bölgeler Komitesine Sunulan Bildirim, Avrupa Komisyonu, Brüksel, 34-35. http://www.ab.gov.tr/files/ilerlemeRaporlariTR/2014_ilerleme_raporu_tr.pdf Erişim Tarihi: 30.09.2015. Anonim (2015a). Tüketici nedir. http://tuketici.nedir.com/ #ixzz3t0S5xzE8 Erişim Tarihi: 10.11.2015. Anonim (2015b). Gıda güvenliğine yaklaşımlar. http://www.dunyagida. com.tr/haber.php?nid=1190 Erişim Tarihi: 30.09.2015. Anonim (2015c). Food Law Procedures. http://ec.europa.eu/ food/safety/general_food_law/procedures/index_en.htm Erişim Tarihi: 10.11.2015. Anonim (2015d). Animal welfare. http://ec.europa.eu/food/animals/ welfare/index_en.htm Erişim Tarihi: 10.11.2015. Anonim (2015e). AB 7. Çerçeve Programı'nda, felsefe değişiyor. http://www.dunyagida.com.tr/haber.php?nid=227 Erişim Tarihi: 04.12.2015. Antalyalı A (2007). Avrupa Birliği ve Türkiye’de hayvan refahı uygulamaları. AB Uzmanlık Tezi, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Dış İlişkiler ve AB Koordinasyon Dairesi Başkanlığı, Ankara. Arslan A (2013). Et Muayenesi ve Et Ürünleri Teknolojisi. 2. Baskı, Medipres Matbaacılık Ltd Şti, Malatya. Arvanitoyannis IS (2009). HACCP and ISO 22000, Application to Foods of Animal Origin. Blackwell Publishing Ltd, p: 548, ISBN 978-1-4051-5366-9, USA. Bayrak A, İlbeği I (1997). Gıda güvenliğine bir bakış. Standart Dergisi, 3(36): 423-426. Boran M (2015). Hanefi mezhebinde hayvan kesimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 8(41): 1328-1341. Bozçağa MÖ, Cihangir D (2010). Müzakere sürecinde açılan 13’üncü başlık: gıda güvenliği, veterinerlik ve bitki sağlığı politikası. İktisadi Kalkınma Vakfı Dergisi, 153, 21-28, Doruk Grafik San Tic ve Ltd Şti, İstanbul. Broom DM (1998). Welfare stress and the evolution of feelings. Adv Study Behav, 27, 371-403. Çeltek EG (2004). Avrupa Birliği’nde gıda güvenliği. Gıda Mühendisliği Dergisi, 17-24. Dantzer R (2001). Stress emotions and health: where do we stand. Dantzer Social Science Information, 40, 61-78. Demirel AF, Çak B (2015). Gıda Güvenliği Açısından Hayvan Refahı Yaklaşımları ve İlgili Mevzuatların AB Müktesebatına göre Değerlendirilmesi. VI. Ulusal Veteriner Gıda Hijyeni Kongresi, Kongre Bildiri Özetleri Kitabı, 108-109, 7-11 Ekim 2015, Van. Devlet Planlama Teşkilatı (2007). Gıda Güvenliği, Bitki ve Hayvan Sağlığı Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), DPT:2711 http://www.daka.org.tr/panel/files/files/belgeler /planlama/gida_guvenligi.pdf Erişim Tarihi: 16.10.2015. Dölekoğlu C (2002). Tüketicilerin işlenmiş gıda ürünlerinde kalite tercihleri, sağlık riskine karşı tutumları ve besin bileşimi konusunda bilgi düzeyleri (Adana Örneği) (Doktora Tezi). ÇÜ Fen Bil Enst, Adana. Duncan IJH (2002). Poultry welfare: science or subjectivity. Br Poult Sci, 43, 643-652. Fidan ED (2012). Türkiye’de çiftlik hayvanları ile ilgili refah uygulamaları. Animal Health, Prod and Hyg,1, 39-46. Giray H, Soysal A (2007). Türkiye’de gıda güvenliği ve mevzuatı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6 (6): 485-490. Güder G (2006). Avrupa Birliği gıda güvenliği politikası ve üyelik sürecinde Türkiye’ye yansımaları. DPT uzmanlık Tezleri, AB ile ilişkiler Genel Müdürlüğü, Eylül 2006, Yayın No: DPT 2696, DPT Yayın ve Temsil Dairesi Başkanlığı Yayın ve Basım Şube Müdürlüğü. Gürer B (2012). AB ve Türkiye’de gıda güvenilirliği mevzuatı. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, 14, 3. İlbeği İ (2000). HACCP sistemini değişik gıda sektörlerinde uygulama imkanları. Gıda Mühendisliği Dergisi, Gıda Mühendisleri Odası, Ankara. Koçak N (2007). ISO 22000: Gıda güvenliği yönetim sistemleri uygulama sürecinde temel adımlar. DEÜ SBE Dergisi, 9 (4): 135-159. Mutlu S (2007). Gıda Güvenirliği Açısından Tüketici Davranışları (Adana Kentsel Kesimde Kırmızı Et Tüketimi Örneği). Doktora Tezi, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, ÇÜ Fen Bil Enst, Adana. Onurlubaş E (2015).Tüketicilerin gıda güvenliği konusunda bilinç düzeylerinin ölçülmesi: Tokat ili örneği. Doktora Tezi, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Önen E (2008). DTÖ yükümlülükler kapsamında Türkiye ile Avrupa birliği arasındaki tarım ürünleri ticaretive bu ticarette önem arz eden tarife dışı engeller. AB Uzmanlık Tezi, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Dış İlişkiler ve AB Koordinasyon Dairesi Başkanlığı, Ankara. Özbek FŞ, Fidan H (2010). Türkiye ve Avrupa Birliği’nde gıda standartları. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 24 (1): 92-99. Özen A (2007). Hayvan dostu ürün (HDÜ). Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, 78 (3): 20-21. Özgür A (2007). Hayvan gönenci açısından Türkiye’de veteriner hekimlik ile ilgili mevzuatın değerlendirilmesi. Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, 78 (1): 45-48. Phillips C (2004). Animal Welfare Matters. Australlian Vet J, 82 (1&2), 63-64. Savaş T, Yurtman İY, Tölü C (2009). Hayvan hakları ve hayvan refahı: felsefi bakış - nesnel arayışlar. Hayvansal Üretim, 50(1): 54-61. Topuzoğlu A, Hıdıroğlu S, Ay P, Önsüz F, İkiışık H (2007). Tüketicilerin gıda ürünleri ile ilgili bilgi düzeyleri ve sağlık risklerine karşı tutumları. Kor Hek, 6 (4): 253-258. Unnevehr LJ, Jensen HH (1998). The Economic Implications of Using HACCP as a Food Safety Regulatory Standard. 99-WP 228, Center for Agricultural and Rural Development, Iowa State University. Yıldız A, Hayırlı A (2005). Animal transportation made from the east of Turkey and their welfare. Proceeding of First Conference on Animal Welfare and Veterinary Education in Turkey, 140-144, Ankara.