Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Soğuk Stresi Altında Yetiştirilen Yumurtacı Tavukların Rasyonlarına Farklı Düzeylerde Katılan Kuşburnu Meyvesinin Yumurta Verimi ve Özellikleri ile Canlı Ağırlık Değişimi ve Yemden Yararlanma Üzerine Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 31 Sayı: 2, 67 - 73, 03.07.2020
https://doi.org/10.36483/vanvetj.588205

Öz

Soğuk stresi altında yetiştirilen Nick Brown yumurtacı tavuk rasyonlarına sentetik askorbik asit (100 mg/kg) veya askorbik asit kaynağı olarak farklı dozlarda (5, 10 ve 15 g/kg) kuşburnu meyvesi katılmasının yumurtlama performansı, yumurta kalitesi, yumurta sarısı renk değerleri, canlı ağırlık değişimleri, rektal sıcaklık ve yem tüketimleri ile yemden yararlanma oranları üzerine etkileri araştırılmıştır. Çalışmada 24 haftalık yaştaki 120 adet kahverengi yumurtacı Nick Brown tavuklar kullanılmış, yem ve su serbest olarak verilmiştir. 12 haftalık deneme süresince 16 saat aydınlık; 8 saat karanlık aydınlatma programı uygulanmış, deneme ünitesinde sıcaklık 12 saat süreyle 24 0C, soğuk stresi oluşturmak amacıyla da 12 saat süreyle 14 0C olarak ayarlanmıştır. Yumurta ağırlığı, ak ağırlığı ve kabuk ağırlığı ile yemden yararlanma değerleri tüm katkı gruplarında kontrol grubuna göre azaldığı, sarı ağırlığı ve Roch renk skala değeri ile yemden yararlanma oranı değerleri tüm katkı gruplarında kontrol grubuna göre arttığı, yumurta sarı indeksi, yumurta ak indeksi ve Haugh birimi değerlerinin 10 g/kg kuşburnu katılan grupta diğer katkı gruplarından düşük olduğu tespit edilmiştir. Yumurtlama performansı olarak, haftalık yumurta sayısı, yumurta verimi ve toplam yumurta ağırlığı ile yumurta sarısı ve kırmızılığı değerleri, rasyonlara 15 g/kg düzeyinde kuşburnu meyvesinin katılması durumunda sayısal olarak diğer tüm gruplardan daha yüksek değerde olduğu, katkıların rektal sıcaklık değerlerini değiştirmediği tespit edilmiştir.

Destekleyen Kurum

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörlüğü, Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

2015-ZF-B166

Teşekkür

Bu çalışma, 2015-ZF-B166 numaralı bireysel araştırma projesi olarak, 29914,73TL bütçe ile Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörlüğü, Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından desteklenmiştir.

Kaynakça

  • Referans 1 Ağaoğlu YS, Ayfer M, Fidan Y ve ark. (1987). Bahçe Bitkileri, A.Ü.Z.F. Yay. 18-21s, Ankara.
  • Referans 2 Adesola AA, Ng’ambi JW, and Norris D (2013). Effect of Ascorbic Acid Supplementation to The Diets of Indigenous Venda Hens on Productivity of Their Progenies Aged 8 To 13 Weeks. Indian J. Anim. Res., 47 (2) : 97-104
  • Referans 3 Arpat (2016). Yumurta tavuğu rasyonlarına kuşburnu ilavesinin performans yumurta iç ve dış kalite özelliklerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı. Kayseri
  • Referans 4 Anonim (2008). Kuşburnu Yetiştiriciliği. http://www.tarim.gov.tr/ Erişim tarihi: 25.05.2008
  • Referans 5 Anonymous (2013). European Union Register of Feed Additives Pursuantto Regulation (EC) No 1831/2003. Appendixes 3c&4. Annex: List of Additives, Edition 163, 458p. http://ec.europa.eu/food/food/animalnutrition/feedadditives/comm_register_feed_additives_1831-03.pdf Erişim tarihi: 04.07.2013
  • Referans 6 Bown D (1996). Encyclopedia of Herbsand Their Uses. The Royal Horticultural Society, Dorling Kindersley Limited, 424 p. London.
  • Referans 7 Cayan H, ve Erener G (2015). Effect of olive leaf (Olea europaea) powder on laying hens performance, egg quality and egg yolk cholesterol levels. Asian Australasian J Anim Sci;28:538-543.
  • Referans 8 Çelik F (2005). Türkiyede Kuşburnu Seleksiyonları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilimdalı. Doktora semineri I. Van.
  • Referans 9 Cemeroğlu B (2007). Gıda Analizleri. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları. Ankara, No: 34:168–171.
  • Referans 10 Çınar İ, Alma H ve Çolakoğlu AS (2004). Kuşburnu Karotenoid Pigmentlerinin Ekstraksiyonu ve Gıdalarda Kullanım Potansiyellerinin Belirlenmesi. 23-24 Eylül 2004, Gelenksel Gıdalar Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 198-200, Van
  • Referans 11 Çimrin T ve Demirel M (2016). Yumurtacı Tavuk Yemlerine Biberiye (Rosmarinus officinalis L.) Uçucu Yağ İlavesinin Performans, Yumurta Kalite Kriterleri ve Yumurta Sarısı Lipit Oksidasyonu Üzerine Etkisi. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(2): 113-119
  • Referans 12 Değirmencioğlu T ve Ak A (2003). Güz Döneminde Besiye Alınan Hindilerde Askorbik Asit Uygulamasının Besi Performansı ve Bazı Kasrkas Özelliklerine Etkileri. Ulud. Üniv. Ziraat Fak. Derg.; 17 (2):18
  • Referans 13 Demir F ve Özcan M (2001). Chemical and Technological Properties of rose (Rosa canina L.,) Fruits Grown Wild in Turkey. Journal of Food Engineering 47: 333-336.
  • Referans 14 Düzgüneş O, Kesici T, Kavuncu O, Gürbüz F (1987). Araştırma ve Deneme Metodları. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, Ankara, 381s
  • Referans 15 Esenbuga N, Macit M, Karaoglu M ve ark. (2011). A study on possibility of Rosa canina seed use as feed ingredient in diets of Morkaraman male lambs. Trop Anim Health Prod; 43:1379-1384.
  • Referans 16 Ercişli S (1996). Gümüşhane ve İlçelerinde Doğal Olarak Yetişen Kuşburnuların (Rosaspp.) Seleksiyon Yoluyla Islahı ve Çelikle Çoğaltma İmkanları Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Doktora Tezi), Erzurum.
  • Referans 17 Kadakal Ç ve Nas S (2003). Kuşburnu Deyip Geçmeyin. Cine tarım dergisi 2004 sayı 49.
  • Referans 18 Kazankaya A, Koyuncu MA, Balta F (1999). Van Yöresinde Doğal Olarak Yetiştirilen Kuşburnuların Seleksiyonu. Türkiye III. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Cilt 1, 648-652s, Ankara.
  • Referans 19 Kutlu HR ve Forbes JM (1993). Changes in Growthand Blood Parameters in Heat-Stressed Broiler Chickes in Responseto Dietary Ascorbik Acid. Livestock Prod. Sci. 36: 335-350
  • Referans 20 Loetscher Y, Kreuzer M, Messikommer RE (2014). Late laying hens deposit dietary antioxidants preferentially in the egg and not in the body. J. Appl. Poult. Res. 23 :647–660 http://dx.doi.org/ 10.3382/japr.2014-00973
  • Referans 21 Njoku PC (1986). Effect of Dietary Ascorbic Acid (Vitamin C) Supplementation on the Performance of Broiler Chickens in a Tropical Environment. Anim. Feed Sci. Technol. 16:17-24.
  • Referans 22 Resmî Gazete, YÖNETMELİK. 18 Temmuz 2013 PERŞEMBE. Sayı : 28711
  • Referans 23 Rossi P, Nunesi JK, Rutz F, Anciuti MA, Moraes PVD, Takahashi SE, Bottega ALB, Dorneles JM (2015). Effect of sweet green pepper on yolk color and performance of laying hens. J Appl Poult Res;24:10–14.
  • Referans 24 Saraçoğlu İA (2006). Bitkisel Sağlık Rehberi. 40. Baskı, 202s. Gün Ofset, ISBN: 975-92837-1-9, İstanbul.
  • Referans 25 SAS (2014). SAS/STAT. Statistical analysis system for Windows. Released version 9.4. SAS Institute Incorporation, Carry, NC, USA
  • Referans 26 Shalaei M, Hosseini SM, Zergani E (2014). Effect of different supplements on eggshell quality, some characteristics of gastrointestinal tract and performance of laying hens. Veterinary Research Forum; 5 (4) 277 - 286
  • Referans 27 Shit N, Singh RP, Sastry KVH et al. (2012). Effect of Dietary L-ascorbic Acid (L-AA) on Production Performance, Egg Quality Traits and Fertility in Japanese Quail (Coturnix japonica) at Low Ambient Temperature. Asian-Aust. J. Anim. Sci. Vol. 25, No. 7 : 1009 - 1014
  • Referans 28 Tekeli A (2014). Effect of Rosehip Fruit (Rosa canina l.) supplementation to rations of broilers grown under cold stress conditions on some performance, blood, morphological, carcass and meat quality characteristics. Europ. Poult. Sci., 78. 2014, ISSN 1612-9199, DOI: 10.1399/eps.2014.19
  • Referans 29 Türkben C (2003). Kuşburnu. Uludağ Üniversitesi Basımevi. ISBN:975-6958-70-7

The Effects of Rosehip Fruit Put into the Rations of Laying Hens Grown under Cold Stress in Different Doses on Egg Yield and Characteristics and Live Weight Change and Feed Utilization Rates

Yıl 2020, Cilt: 31 Sayı: 2, 67 - 73, 03.07.2020
https://doi.org/10.36483/vanvetj.588205

Öz

In this study, synthetic ascorbic acid (100 mg/kg) or different doses of rosehip fruit (5, 10 and 15 g/kg) as a source of ascorbic acid were added to the rations of Nick Brown laying hens grown under cold stress and the effects of these supplements on laying performance, egg quality, egg yolk color values, live weight changes, rectal temperature, feed consumption and feed conversion ratio were investigated. 120 Nick Brown laying hens at the ages of 24 weeks were used and feed and water were provided ad libitum. During the 12 weeks of trial, a photoperiod of 16 hours of light and 8 hours of dark was applied, and the temperature was set at 24°C for 12 hours, 14°C for 12 hours to induce cold stress. It was observed that egg weight, egg white weight and shell weight, as well as feed conversion ratio, decreased in all supplementation groups in comparison to the control group, while yolk weight, Roch color scale and feed conversation ratio increased in all supplementation groups in comparison to the control group, and the egg yolk index, egg white index and Haugh unit values were found to be lower in the group that received 10 g/kg of rosehip fruits supplement than in the other groups. It were determined that in terms of laying performance, weekly number of eggs, egg yield, total egg weight and values of egg yolk and redness were numerically higher in the group that was given 15 g/kg of rosehip fruits in comparison to all other groups, but the supplements did not change the rectal temperature values.

Proje Numarası

2015-ZF-B166

Kaynakça

  • Referans 1 Ağaoğlu YS, Ayfer M, Fidan Y ve ark. (1987). Bahçe Bitkileri, A.Ü.Z.F. Yay. 18-21s, Ankara.
  • Referans 2 Adesola AA, Ng’ambi JW, and Norris D (2013). Effect of Ascorbic Acid Supplementation to The Diets of Indigenous Venda Hens on Productivity of Their Progenies Aged 8 To 13 Weeks. Indian J. Anim. Res., 47 (2) : 97-104
  • Referans 3 Arpat (2016). Yumurta tavuğu rasyonlarına kuşburnu ilavesinin performans yumurta iç ve dış kalite özelliklerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı. Kayseri
  • Referans 4 Anonim (2008). Kuşburnu Yetiştiriciliği. http://www.tarim.gov.tr/ Erişim tarihi: 25.05.2008
  • Referans 5 Anonymous (2013). European Union Register of Feed Additives Pursuantto Regulation (EC) No 1831/2003. Appendixes 3c&4. Annex: List of Additives, Edition 163, 458p. http://ec.europa.eu/food/food/animalnutrition/feedadditives/comm_register_feed_additives_1831-03.pdf Erişim tarihi: 04.07.2013
  • Referans 6 Bown D (1996). Encyclopedia of Herbsand Their Uses. The Royal Horticultural Society, Dorling Kindersley Limited, 424 p. London.
  • Referans 7 Cayan H, ve Erener G (2015). Effect of olive leaf (Olea europaea) powder on laying hens performance, egg quality and egg yolk cholesterol levels. Asian Australasian J Anim Sci;28:538-543.
  • Referans 8 Çelik F (2005). Türkiyede Kuşburnu Seleksiyonları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilimdalı. Doktora semineri I. Van.
  • Referans 9 Cemeroğlu B (2007). Gıda Analizleri. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları. Ankara, No: 34:168–171.
  • Referans 10 Çınar İ, Alma H ve Çolakoğlu AS (2004). Kuşburnu Karotenoid Pigmentlerinin Ekstraksiyonu ve Gıdalarda Kullanım Potansiyellerinin Belirlenmesi. 23-24 Eylül 2004, Gelenksel Gıdalar Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 198-200, Van
  • Referans 11 Çimrin T ve Demirel M (2016). Yumurtacı Tavuk Yemlerine Biberiye (Rosmarinus officinalis L.) Uçucu Yağ İlavesinin Performans, Yumurta Kalite Kriterleri ve Yumurta Sarısı Lipit Oksidasyonu Üzerine Etkisi. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(2): 113-119
  • Referans 12 Değirmencioğlu T ve Ak A (2003). Güz Döneminde Besiye Alınan Hindilerde Askorbik Asit Uygulamasının Besi Performansı ve Bazı Kasrkas Özelliklerine Etkileri. Ulud. Üniv. Ziraat Fak. Derg.; 17 (2):18
  • Referans 13 Demir F ve Özcan M (2001). Chemical and Technological Properties of rose (Rosa canina L.,) Fruits Grown Wild in Turkey. Journal of Food Engineering 47: 333-336.
  • Referans 14 Düzgüneş O, Kesici T, Kavuncu O, Gürbüz F (1987). Araştırma ve Deneme Metodları. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, Ankara, 381s
  • Referans 15 Esenbuga N, Macit M, Karaoglu M ve ark. (2011). A study on possibility of Rosa canina seed use as feed ingredient in diets of Morkaraman male lambs. Trop Anim Health Prod; 43:1379-1384.
  • Referans 16 Ercişli S (1996). Gümüşhane ve İlçelerinde Doğal Olarak Yetişen Kuşburnuların (Rosaspp.) Seleksiyon Yoluyla Islahı ve Çelikle Çoğaltma İmkanları Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Doktora Tezi), Erzurum.
  • Referans 17 Kadakal Ç ve Nas S (2003). Kuşburnu Deyip Geçmeyin. Cine tarım dergisi 2004 sayı 49.
  • Referans 18 Kazankaya A, Koyuncu MA, Balta F (1999). Van Yöresinde Doğal Olarak Yetiştirilen Kuşburnuların Seleksiyonu. Türkiye III. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Cilt 1, 648-652s, Ankara.
  • Referans 19 Kutlu HR ve Forbes JM (1993). Changes in Growthand Blood Parameters in Heat-Stressed Broiler Chickes in Responseto Dietary Ascorbik Acid. Livestock Prod. Sci. 36: 335-350
  • Referans 20 Loetscher Y, Kreuzer M, Messikommer RE (2014). Late laying hens deposit dietary antioxidants preferentially in the egg and not in the body. J. Appl. Poult. Res. 23 :647–660 http://dx.doi.org/ 10.3382/japr.2014-00973
  • Referans 21 Njoku PC (1986). Effect of Dietary Ascorbic Acid (Vitamin C) Supplementation on the Performance of Broiler Chickens in a Tropical Environment. Anim. Feed Sci. Technol. 16:17-24.
  • Referans 22 Resmî Gazete, YÖNETMELİK. 18 Temmuz 2013 PERŞEMBE. Sayı : 28711
  • Referans 23 Rossi P, Nunesi JK, Rutz F, Anciuti MA, Moraes PVD, Takahashi SE, Bottega ALB, Dorneles JM (2015). Effect of sweet green pepper on yolk color and performance of laying hens. J Appl Poult Res;24:10–14.
  • Referans 24 Saraçoğlu İA (2006). Bitkisel Sağlık Rehberi. 40. Baskı, 202s. Gün Ofset, ISBN: 975-92837-1-9, İstanbul.
  • Referans 25 SAS (2014). SAS/STAT. Statistical analysis system for Windows. Released version 9.4. SAS Institute Incorporation, Carry, NC, USA
  • Referans 26 Shalaei M, Hosseini SM, Zergani E (2014). Effect of different supplements on eggshell quality, some characteristics of gastrointestinal tract and performance of laying hens. Veterinary Research Forum; 5 (4) 277 - 286
  • Referans 27 Shit N, Singh RP, Sastry KVH et al. (2012). Effect of Dietary L-ascorbic Acid (L-AA) on Production Performance, Egg Quality Traits and Fertility in Japanese Quail (Coturnix japonica) at Low Ambient Temperature. Asian-Aust. J. Anim. Sci. Vol. 25, No. 7 : 1009 - 1014
  • Referans 28 Tekeli A (2014). Effect of Rosehip Fruit (Rosa canina l.) supplementation to rations of broilers grown under cold stress conditions on some performance, blood, morphological, carcass and meat quality characteristics. Europ. Poult. Sci., 78. 2014, ISSN 1612-9199, DOI: 10.1399/eps.2014.19
  • Referans 29 Türkben C (2003). Kuşburnu. Uludağ Üniversitesi Basımevi. ISBN:975-6958-70-7
Toplam 29 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Veteriner Cerrahi
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Serhat Yıldız 0000-0003-1063-4704

Ahmet Tekeli Bu kişi benim

Murat Demirel

Reşit Aldemir

İ. Hakkı Yörük Bu kişi benim

Saadet Belhan

Volkan Koşal

Proje Numarası 2015-ZF-B166
Yayımlanma Tarihi 3 Temmuz 2020
Gönderilme Tarihi 7 Temmuz 2019
Kabul Tarihi 31 Mayıs 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020 Cilt: 31 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Yıldız, S., Tekeli, A., Demirel, M., Aldemir, R., vd. (2020). Soğuk Stresi Altında Yetiştirilen Yumurtacı Tavukların Rasyonlarına Farklı Düzeylerde Katılan Kuşburnu Meyvesinin Yumurta Verimi ve Özellikleri ile Canlı Ağırlık Değişimi ve Yemden Yararlanma Üzerine Etkisi. Van Veterinary Journal, 31(2), 67-73. https://doi.org/10.36483/vanvetj.588205
AMA Yıldız S, Tekeli A, Demirel M, Aldemir R, Yörük İH, Belhan S, Koşal V. Soğuk Stresi Altında Yetiştirilen Yumurtacı Tavukların Rasyonlarına Farklı Düzeylerde Katılan Kuşburnu Meyvesinin Yumurta Verimi ve Özellikleri ile Canlı Ağırlık Değişimi ve Yemden Yararlanma Üzerine Etkisi. Van Vet J. Temmuz 2020;31(2):67-73. doi:10.36483/vanvetj.588205
Chicago Yıldız, Serhat, Ahmet Tekeli, Murat Demirel, Reşit Aldemir, İ. Hakkı Yörük, Saadet Belhan, ve Volkan Koşal. “Soğuk Stresi Altında Yetiştirilen Yumurtacı Tavukların Rasyonlarına Farklı Düzeylerde Katılan Kuşburnu Meyvesinin Yumurta Verimi Ve Özellikleri Ile Canlı Ağırlık Değişimi Ve Yemden Yararlanma Üzerine Etkisi”. Van Veterinary Journal 31, sy. 2 (Temmuz 2020): 67-73. https://doi.org/10.36483/vanvetj.588205.
EndNote Yıldız S, Tekeli A, Demirel M, Aldemir R, Yörük İH, Belhan S, Koşal V (01 Temmuz 2020) Soğuk Stresi Altında Yetiştirilen Yumurtacı Tavukların Rasyonlarına Farklı Düzeylerde Katılan Kuşburnu Meyvesinin Yumurta Verimi ve Özellikleri ile Canlı Ağırlık Değişimi ve Yemden Yararlanma Üzerine Etkisi. Van Veterinary Journal 31 2 67–73.
IEEE S. Yıldız, A. Tekeli, M. Demirel, R. Aldemir, İ. H. Yörük, S. Belhan, ve V. Koşal, “Soğuk Stresi Altında Yetiştirilen Yumurtacı Tavukların Rasyonlarına Farklı Düzeylerde Katılan Kuşburnu Meyvesinin Yumurta Verimi ve Özellikleri ile Canlı Ağırlık Değişimi ve Yemden Yararlanma Üzerine Etkisi”, Van Vet J, c. 31, sy. 2, ss. 67–73, 2020, doi: 10.36483/vanvetj.588205.
ISNAD Yıldız, Serhat vd. “Soğuk Stresi Altında Yetiştirilen Yumurtacı Tavukların Rasyonlarına Farklı Düzeylerde Katılan Kuşburnu Meyvesinin Yumurta Verimi Ve Özellikleri Ile Canlı Ağırlık Değişimi Ve Yemden Yararlanma Üzerine Etkisi”. Van Veterinary Journal 31/2 (Temmuz 2020), 67-73. https://doi.org/10.36483/vanvetj.588205.
JAMA Yıldız S, Tekeli A, Demirel M, Aldemir R, Yörük İH, Belhan S, Koşal V. Soğuk Stresi Altında Yetiştirilen Yumurtacı Tavukların Rasyonlarına Farklı Düzeylerde Katılan Kuşburnu Meyvesinin Yumurta Verimi ve Özellikleri ile Canlı Ağırlık Değişimi ve Yemden Yararlanma Üzerine Etkisi. Van Vet J. 2020;31:67–73.
MLA Yıldız, Serhat vd. “Soğuk Stresi Altında Yetiştirilen Yumurtacı Tavukların Rasyonlarına Farklı Düzeylerde Katılan Kuşburnu Meyvesinin Yumurta Verimi Ve Özellikleri Ile Canlı Ağırlık Değişimi Ve Yemden Yararlanma Üzerine Etkisi”. Van Veterinary Journal, c. 31, sy. 2, 2020, ss. 67-73, doi:10.36483/vanvetj.588205.
Vancouver Yıldız S, Tekeli A, Demirel M, Aldemir R, Yörük İH, Belhan S, Koşal V. Soğuk Stresi Altında Yetiştirilen Yumurtacı Tavukların Rasyonlarına Farklı Düzeylerde Katılan Kuşburnu Meyvesinin Yumurta Verimi ve Özellikleri ile Canlı Ağırlık Değişimi ve Yemden Yararlanma Üzerine Etkisi. Van Vet J. 2020;31(2):67-73.

88x31.png

Kabul edilen makaleler Creative Commons Atıf-Ticari Olmayan Lisansla Paylaş 4.0 uluslararası lisansı ile lisanslanmıştır.