TÜRKİYE VE HAZAR HAVZASI ÜLKELERİNDE DOĞALGAZ TÜKETİMİNİN EKONOMİK BÜYÜMEYE ETKİSİ

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 8, 57 - 77, 31.12.2019

Ömer Buğra Südüpak , Türker Şimşek

Öz

Çalışmada doğalgazın kavramsal çerçevesine, ticari önemine,
doğalgaz tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiye değinilmiştir.
Türkiye ve Hazar Havzası’nda yer alan ülkelerde doğalgaz tüketimi ve
ekonomik büyüme arasındaki ilişki gayri safi yurtiçi hasıla, doğalgaz
tüketimi, sermaye ve işgücü gibi değişkenleri modele dahil ederek doğalgaz
enerji tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi araştırma
amaçlanmıştır. 1997-2017 dönemine ait Dünya Bankası Ekonomik Kalkınma
Göstergeleri ve BP Enerji İstatistikleri Raporlarından alınan yıllık verilerle
yapılan çalışmada, analize dahil edilen değişkenler arasındaki nedensellik
ilişkisini belirlemek için Pairwise Dumitrescu Hurlin Panel Nedensellik
Testi’ne başvurulmuştur. Test sonucunda, çalışmanın ana konusunu oluşturan
doğalgaz tüketimi ile reel gayri safi yurtiçi hasıla arasında çift yönlü bir
Granger nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Analizde elde edilen bulgular
ışığında politika karar vericilerin ekonomik kararlar alması, ekonomide
etkinliğin ve sürdürülebilirliğin sağlanması açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Doğalgaz Tüketimi, Ekonomik Büyüme, Hazar Havzası, Panel Veri Analizi

Kaynakça

• ADENİRAN O. (2009). Does Energy Consumption Cause Economic Growth?. An empirical evidence from Nigeria University of Dundee.
• ALTINAY, G. ve KARAGÖL, E.; (2004). Structural Break, Unit Root, and the Causality Between Energy Consumption and GDP in Turkey. Energy Economics. 26. ss. 985-994.
• AMADEH H, MORTEZA G, ABBASİFAR Z. (2009). Causality Relation Between Energy Consumption And Economic Growth And Employment İn Iranian Economy. Tahgighat-E-Eghtesadi; 44:1–38.
• APERGİS N, PAYNE JE. (2010). Renewable Energy Consumption And Economic Growth: Evidence From A Panel Of OECD Countries. Energy Policy; 38: 656-60.
• AQEEL, A., BUTT, M. S. (2001). The Relationship Between Energy Consumption And Economic Growth İn Pakistan. Asia-Pacific Development Journal, 8(2), 101-110.
• AYDIN, F. F.. (2010). Enerji Tüketimi Ve Ekonomik Büyüme. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 35, Ocak-Temmuz 2010 ss.317-340.
• BİLDİRİCİ, M. E., BAKİRTAS, T. (2014). The Relationship Among Oil, Natural Gas And Coal Consumption And Economic Growth İn BRICTS (Brazil, Russian, India, China, Turkey And South Africa) Countries. Energy, 65, 134-144.
• BP (2019 ). Statistical Review of World Energy. https://www.bp.com/content/dam/bp/business-sites/en/global/corporate/pdfs/energy-economics/statistical-review/bp-stats-review-2019-full-report.pdf
• CLEMENT IAU. (2010). Cointegration And Causality Relationship Between Energy Consumption And Economic Growth: Further Empirical Evidence For Nigeria. Journal of Business Economics and Management; 15: 97–111.
• DESTEK, M. A. (2016). Natural Gas Consumption And Economic Growth: Panel Evidence From OECD Countries. Energy, 114, 1007-1015.
• DOGAN, E. (2015). Revisiting The Relationship Between Natural Gas Consumption And Economic Growth İn Turkey. Energy Sources, Part B: Economics, Planning, and Policy, 10(4), 361-370.
• EWİNG BT, SARİ R, SOYTAS U. (2007). Disaggregate Energy Consumption And İndustrial Output İn The United States. Energy Policy; 35: 1274–81.
• FATAİ, K., OXLEY, L., SCRİMGEOUR, F. G. (2004). Modelling The Causal Relationship Between Energy Consumption And Gdp İn New Zealand, Australia, India, Indonesia, The Philippines And Thailand. Mathematics and Computers in Simulation, 64(3), 431-445.
• GÜVENEK, B. ve ALPTEKİN, V. (2010). Enerji Tüketimi ve Büyüme İlişkisi: OECD Ülkelerine İlişkin Bir Panel Veri Analizi. Enerji, Piyasa ve Düzenleme. Cilt: Sayı: 2. 172-193.
• HU JL, LİN C. H. (2008). Disaggregated Energy Consumption And GDP İn Taiwan: A Threshold Cointegration Analysis. Energy Economics; 30: 2342–58.
• ISİK C. (2010). Natural Gas Consumption And Economic Growth İn Turkey: Abound Test Approach. Energy Systems; 1: 441–56.
• KUM H, OCAL O, ASLAN A. (2012). The Relationship Among Natural Gas Energy Consumption, Capital And Economic Growth: Bootstrap-Corrected Causality Tests From G-7 Countries. Renewable and Sustainable Energy Reviews; 16: 2361–5.
• LEE, C. C., CHANG, C. P. (2005). Structural Breaks, Energy Consumption, And Economic Growth Revisited: Evidence From Taiwan. Energy Economics, 27(6), 857-872.
• ÖZDEMİR, V. (2017), Doğalgaz Piyasaları “Türkiye Enerji Güvenliği Üzerine Tezler”.Kaynak Yayınları. İstanbul, Ocak 2017.
• REYNOLDS D.B., KOLODZİEJ M. (2008). Former Soviet Union Oil Production And GDP Decline: Granger-Causality And The Multi-Cycle Hubbert Curve. Energy Economics; 30: 271–89.
• SARİ R, EWİNG BT, SOYTAS U. (2008). The Relationship Between Disaggregate Energy Consumption And İndustrial Production İn The United States: An ARDL Approach. Energy Economics;30:2302–13.
• SHAHBAZ, M., LEAN, H. H., FAROOQ, A. (2013). Natural Gas Consumption And Economic Growth İn Pakistan. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 18, 87-94.
• SOLARİN, S. A., OZTURK, I. (2016). The Relationship Between Natural Gas Consumption And Economic Growth İn OPEC Members. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 58, 1348-1356.
• STERN, D. I. (2003). Energy and Economic Grorwt. Ekonomi Bölümü. Sage 3208. Rensselaer Politeknik Enstitüsü, NewYork. 12180-3590. ABD.
• UZGÖREN E. ve ASLAN V. (2019) , Seçili Mena Ülkelerinde Doğalgaz Tüketimi ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişki, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 56, 13-20, 2019.
• YANG. H.Y. (2000). A Note On The Causal Relationship Between Energy And GDP İn Taiwan.
• YUE S. H., CHOİ J. Y. (1985). The Causal Relationship Between Energy And GNP: An İnternational Comparison. Journal of Energy and Development, vol. 10, 249-272, October.
• ZAHİD A. (2008). Energy-GDP Relationship: A Causal Analysis For The Five Countries Of South Asia. Applied Econometrics and International Development; 1: 167–80.
• ZAMANİ M. (2007). Energy Consumption And Economic Activities İn Iran. Energy Economics; 29: 1135-40.