BIST 30 VADELİ İŞLEM GETİRİSİ VE YATIRIMCI RİSK İŞTAHI: GRANGER NEDENSELLİK ANALİZİ

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 14, 301 - 315, 21.12.2022

Aslı Yıkılmaz

https://doi.org/10.54831/vanyyuiibfd.1202270

Öz

Bu çalışmada, 01.01.2017-10.10.2022 tarihleri arasında ki yatırımcı risk iştahı endeksi ve BİST 30 vadeli işlem getirisi arasındaki nedensellik ilişkisi Granger nedensellik analizi ile araştırılmıştır. Granger nedensellik testi sonuçlarına göre yatırımcı risk iştahıyla, BİST 30 vadeli işlem getirisi arasında çift yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Sonuçlar, yatırımcı risk iştahının vadeli işlemler piyasasında varlıkların getirilerini etkilediğini, vadeli işlemler piyasasında alınan pozisyonlar sonucu değişen varlık getirilerinin de yatırımcıların risk iştahını etkilendiğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Risk İştahı, Risk İştahı Endeksi, Vadeli İşlemler

BIST 30 FUTURES RETURN AND INVESTOR RISK APPETITE: GRANGER CAUSALITY ANALYSIS

Öz

In this study, the causality relationship between the investor risk appetite index and the BIST 30 futures return between 01.01.2017-10.10.2022 has been investigated by Granger causality analysis. According to the Granger causality test results, it has been determined that there is a two-way relationship between investor risk appetite and BIST 30 futures return. The results show that investor risk appetite affects the returns of assets in the futures market; asset returns also influence the investors' risk appetite due to the positions taken in the futures market.

Anahtar Kelimeler

Risk İştahı, Risk İştahı Endeksi, Vadeli İşlemler

Kaynakça

• Akdağ, S. (2019). VIX Korku Endeksinin Finansal Göstergeler Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(1), 235-256.
• Bagchi, D. (2012). Cross‐sectional analysis of emerging market volatility index (India VIX) with portfolio returns. International Journal of Emerging Markets, 7(4), 383-396.
• Balat, A. (2020). Türkiye’nin hisse senedi piyasası ile yerli ve yabancı yatırımcı risk iştah endeksi ilişkisi: Eşbütünleşme ve nedensellik analizi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (49), 162-171.
• Başarır, Ç. (2018). Korku Endeksi (VİX) ile Bist 100 Arasindaki İlişki: Frekans Alani Nedensellik Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 19(2), 177-191.
• Bongiovanni, A., De Vincentiis, P., & Isaia, E. (2016). The VIX Index: Forecasting Power and Perfomance in a Risk Management Framework. Journal of Financial Management, Markets and Institutions, 4(2), 129-144.
• Chiang, S. M. (2012). The Relationships Between Implied Volatility İndexes and Spot Indexes. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 57, 231-235.
• Çakmur Yıldırtan, D. (2017). E Views Uygulamalı Temel Ekonometri. Türkmen Kitabevi.
• Çelik, S., Dönmez, E., & Acar B. (2017). Risk İştahının Belirleyicileri: Türkiye Örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(IASOS Özel Sayısı-), 153-162.
• Çil Yavuz, N. (2015). Finansal Ekonometri. Der Yayınları, İstanbul.
• Demirez, D., & Kandır, S. (2020). Risk İştahının Pay Getirileri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29(4), 92-102.
• Fettahoğlu, S. (2019). Relationship Between Credit Default Swap Premium and Risk Appetite According to Types of Investors: Evidence From Turkish Stock Exchange. Muhasebe ve Vergi Uygulamalari Dergisi , 265-278.
• Gai, P., & Vause, N. (2004). Risk Appetite: Concept and Measurement. Financial Stability Review, 17, 127-136.
• Giot, P. (2005). Relationships Between Implied Volatility Indexes and Stock index Returns. The Journal of Portfolio Management, 31(3), 92-100.
• Granger, C. W. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 424-438.
• Granger, C. W. (1988). Some Recent Development in a Concept af Causality. Journal of Econometrics, 39(1-2), 199-211.
• Granger, C. W., & Newbold, P. (1974). Spurious Regressions in Econometrics. Journal of Econometrics, 2(2), 111-120.
• González-Hermosillo, B. (2008). Investors’ Risk Appetite and Global Financial Market Conditions, https://www.imf. org/ external/ pubs/ft/wp/2008/wp0885.pdf. Erişim Tarihi: 10.09.2022.
• İskenderoğlu, Ö., & Akdağ, S. (2019). Risk İştahı ile Petrol Fiyatları, Döviz Kuru, Altın Fiyatları ve Faiz Oranları Arasında Nedensellik Analizi: Türkiye Örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 20(1), 1-14.
• Kaya, A., & Coşkun, A. K. (2015). VIX Endeksi Menkul Kıymet Piyasalarının bir Nedeni midir? Borsa İstanbul Örneği. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(1), 175-186.
• Kıyılar, M., & Akkaya, M. (2016). Davranışsal Finans. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Korkmaz, T., & Ceylan, A. (2010). Sermaye Piyasası ve Menkul Değer Analizi (5bs). Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Korkmaz, T., & Çevik, E. İ. (2009). Zımni Volatilite Endeksinden Gelişmekte Olan Piyasalara Yönelik Volatilite Yayılma Etkisi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 3(2), 87-106.
• Kumar, M. S., & Persaud, A. (2002). Pure Contagion and Investors’ Shifting Risk Appetite: Analytical Issues and Empirical Evidence. International Finance, 5(3), 401-436.
• Kumar, S. S. S. (2012). A first look at the properties of India's volatility index. International Journal of Emerging Market, 7(2), 160-176.
• Kyrtsou, C., Kugiumtzis, D., & Papana, A. (2019). Further insights on the Relationship Between SP500, VIX and Volume: A New Asymmetric Causality Test. The European Journal of Finance, 25(15), 1402-1419.
• Mongin, P. (1997). The Marginalist Controversy, Handbook of Economic Methodology, J. Davis, W. Hands et U. Maki.
• Öner, F. H., İçellioğlu, C. Ş., & Öner, S. (2018). Volatilite Endeksi (VIX) ile Gelişmekte Olan Ülke Hisse Senedi Piyasası Endeksleri Arasındaki Engel-GrangerEş-Bütünleşme ve Granger Nedensellik Analizi. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(18), 110-124.
• Özdemir, L. (2020). VIX Endeksinin BİST 30 Endeks ve BİST 30 Vadeli İşlem Getirisi Volatilitelerine Etkisinin EGARCH Modeli ile Karşılaştırılması. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 15(59), 534-543.
• Pericoli, M., & Sbracia, M. (2006). The CAPM and the Risk Appetite Index: Theoretical Differences and Empirical Similarities. Bank of Italy Economic Research Paper, no.586.
• Sadeghzadeh, K. (2018). Borsanın Psikolojik Faktörlere Duyarlılığı: Oynaklık Endeksi (VİX) Ve Tüketici Güven Endeksi (Tge) ile Bist 100 Endeksi Arasındaki İlişkiler. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 238-253.
• Sakarya, Ş., & Akkuş, H. T. (2018). BIST-100 ve BIST Sektör Endeksleri ile VİX Endeksi Arasındaki İlişkisinin Analizi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(40), 351-374.
• Sarı, S., & Başakın, E. (2021). Borsa İstanbul Banka Endeksi'nin Veri Tabanlı Modeller ile Analiz Edilmesi. verimlilik dergisi, (3). 147-163
• Sarwar, G. (2012). Is VIX an Investor Fear Gauge in BRIC Equity Markets?. Journal of Multinational Financial Management, 22(3), 55-65.
• Shaique, M., Aziz, A., & Herani, G. M. (2016). Impact of Gold Prices On Stock Exchange Market: A Case Of Karachi
• Stock Exchange Market of Pakistan. International Journal of Accounting and Economics Studies, 4(1), 60-63.
• Şahin, Ü. C. (2018). Korku Endeksi Hisse Senedi Piyasaları Üzerinde Etkili Midir? Borsa İstanbul Üzerine Bir Uygulama. Stratejik Araştırmalar Merkezi, 10(37), 11-17.
• Tversky, A., & Kahneman, D. (1973). Availability: A Heuristic For Judging Frequency and Probability. Cognitive Psychology, 5(2), 207-232.
• Uzkaralar, Ö., & Kandır, S. Y. (2020). Risk Appetite Index and Credit Default Swaps: A Granger Causality Analysis. Management & Economics, 347.
• Von Neumann, John & Oskar Morgenstern. (1944). Theory: of Games and Economic Behavior. Princeton: Princeton University Press. Second edition, 1947; third edition, 1953. Section 3, chapter I, reprinted in Alfred N. Page. (1968). Utility Theoov A Book of Readings.
• Yılmaz, T., & Yıldız, B. (2022). Yatırımcıların Risk İştahı Endeksi İle Korku Endeksleri Arasındaki İlişki: Türkiye’de ARDL İle Ampirik Bir Uygulama. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 7(3), 646-676.