THE MEDIATING ROLE OF PERSON-ORGANIZATION FIT IN THE RELATIONSHIP BETWEEN EMPLOYEE MOTIVATION AND WORKPLACE HAPPINESS

Yıl 2022, , 693 - 706, 26.10.2022

Murat Baş , Gürkan Alagöz

https://doi.org/10.51551/verimlilik.1078634

Cited By: 4

Öz

Purpose: Employee motivation is important in terms of exhibiting a high level of individual performance of employees, being happy while doing business, and being in harmony with the organization and colleagues. In this context, the motivation of the employees in achieving organizations’ objectives can affect their fit with the organization and happiness in the workplace. This research aims to examine the mediating role of person-organization fit in the relationship between employee motivation and workplace happiness.

Methodology: In this research, the relationship and effect level between the variables is measured. Questionnaire was preferred as the data collection technique. A survey was conducted with a total of 362 service sector employees working in cafes, restaurants and hotels in the tourism sector in Erzincan. The results were obtained by applying correlation and regression analysis to the data collected from the employees.

Findings: As a result of the analysis, it has been determined that employee motivation has a positive effect on individual-organization fit and workplace happiness, and that individual-organization fit has a mediating role in the relationship between employee motivation and workplace happiness.

Originality: In the literature, the mediating role of individual-organization fit has not been examined in previous studies examining the relationship between employee motivation and happiness at work, and it is expected that these results obtained in this regard will contribute significantly to the literature.

Anahtar Kelimeler

Employee Motivation, Workplace Happiness, Person-Organization Fit, Tourism Employees

ÇALIŞAN MOTİVASYONU VE İŞYERİ MUTLULUĞU ARASINDAKİ İLİŞKİDE KİŞİ-ÖRGÜT UYUMUNUN ARACI ROLÜ

Öz

Amaç: Çalışan motivasyonu, çalışanların bireysel performanslarını yüksek derecede sergilemesi, iş yaparken mutlu olması, çalıştığı örgüt ve iş arkadaşları ile uyum göstermesi açısından önem arz etmektedir. Bu bağlamda işletmelerin amaç ve hedeflerine ulaşmasında çalışanlarının motivasyonu, onların örgütle olan uyumunu ve işyerindeki mutluluğunu etkileyebilmektedir. Bu araştırma, çalışan motivasyonu ile işyeri mutluluğu arasındaki ilişkide kişi-örgüt uyumunun aracı rolünü incelemeyi amaçlamıştır.

Yöntem: Bu araştırmada değişkenler arasındaki ilişki ve etki düzeyinin ölçülmüştür. Veri toplama tekniği olarak anket yöntemi tercih edilmiştir. Bu kapsamda Erzincan il merkezinde turizm sektöründe kafe, restoran ve otel işletmelerinde çalışan toplam 362 hizmet sektörü çalışanına anket uygulanmıştır. Çalışanlardan toplanan verilere korelasyon ve regresyon analizi uygulanarak sonuçlar elde edilmiştir.

Bulgular: Yapılan analizler sonucunda, çalışan motivasyonunun kişi-örgüt uyumunu ve işyeri mutluluğunu pozitif yönde etkilediği, çalışan motivasyonu ile işyeri mutluluğu arasındaki ilişkide kişi-örgüt uyumunun aracı role sahip olduğu tespit edilmiştir.

Özgünlük: Literatürde, daha önceki çalışan motivasyonu ile işyerinde mutluluk arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmalarda kişi-örgüt uyumunun aracılık rolünün incelenmediği ve bu bakımdan elde edilen sonuçların literatüre önemli katkı sağlayacağı beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çalışan Motivasyonu, İşyeri Mutluluğu, Kişi-Örgüt Uyumu, Turizm Çalışanları

Kaynakça

• Akoğlan Kozak, M. (2008). “Otel İşletmelerinde Yönetim”, Otel İşletmeciliği Editör: Kozak, N., Genişletilmiş 2. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Alparslan, A.M., Çiçek, H. ve Soydemir, S. (2015). “Birey-Örgüt Uyumunu Güçlendiren Öncül: İşyeri Arkadaşlığı”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 32, 175-194.
• Bağcı, B. (2018). “Birey-Örgüt Uyumunun İş Tatmini Üzerine Etkisi: Sağlık Kurumlarında Bir Araştırma”, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4), 307-328.
• Bakanauskienė, I. ve Zagurskytė, G. (2021). “Happiness at Work: Evidence of Young People’s Expectations from Lithuania”, Management of Organizations: Systematic Research, 85(1), 1-12.
• Bilginoğlu, E. ve Yozgat, U. (2020). “İşyerinde Mutluluk Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması”, Journal of Yaşar University, 15, 201-206.
• Bhatia, A. ve Mohsin, F. (2020). “Comprehensive Literature Review on Workplace Happiness Linked to Employee Outcomes”, Test Engineering and Management, May-June, 83, 29266-29279.
• Blau, P.M. (1964). “Exchange and Power in Social Life”, New York: John Wiley and Sons.
• Cable, D.M. ve Judge, T.A. (1996). “Person-Organization Fit, Job Choice Decisions, and Organizational Entry”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 67(3), 294-311.
• Cindillioğlu Demirer, M. (2019). “Kişi Örgüt Uyumunun İş Performansı Üzerine Etkisi: Mutluluğun Aracılık Rolü”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(1), 283-301.
• Chen, P.C., Wang, M.C. ve Fang, S.C. (2017). “Does Motivation Matter? The Influence of the Agency Perspective on Temporary Agency Workers”, Employee Relations, 39(4), 561-581.
• Choi, H.M., Kim, W.G. ve McGinley, S. (2017). “The Extension of the Theory of Person-Organization Fit Toward Hospitality Migrant Worker”, International Journal of Hospitality Management, 62, 53-66.
• Çakmak, F. (2020). “Entelektüel Sermayenin Çalışan Bağlılığına Etkisinde Çalışan Motivasyonu ve Özelliklerinin Aracı Rolü”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• Çoban, G.S. (2021). “Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Kendini Gerçekleştirme Basamağında Gizil Yetenekler”, European Journal of Educational and Social Sciences, 6(1), 111-118.
• Dalgıç, A. (2022). The Effects of Person-Job Fit and Person-Organization Fit on Turnover Intention: The Mediation Effect of Job Resourcefulness, Journal of Gastronomy, Hospitality and Travel, 5(1), 355-365.
• Demir, M., Şen Demir, Ş. ve Nield, K. (2015). “The Relationship Between Person-Organization Fit, Organizational Identification and Work Outcomes”, Journal of Business Economics and Management, 16(2), 369-386.
• Eren, E. (2012). “Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi”, 13. Baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul.
• Erer, B. (2021). “İşyeri Mutluluğunun Öncülleri ve Sonuçları Üzerine Nitel Bir Çalışma”, Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(1), 215-229.
• Erhan, T. (2021). “İşyeri Mutluluğu: Bir Kavram İncelemesi”, OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(38), 5686-5712.
• Eşitti, B. (2015). Konaklama Sektöründe Algılanan Birey-Örgüt Uyumu, Duygusal Emek ve İş Performansı İlişkisinin Yapısal Eşitlik Modellemesi ile İncelenmesi, 16. Ulusal Turizm Kongresi, 12-15 Kasım 2015, Çanakkale, 16. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, Detay Anatolia Akademik Yayıncılık, 1316-1335.
• Ficarra, L. Rubino, M.J. ve Morote, E.S. (2020). “Does Organizational Culture Affect Employee Happiness?”, Journal for Leadership and Instruction, Fall, 38-47.
• Fisher, C.D. (2010). “Happiness at Work”, International Journal of Management Reviews,12(4), 384-412.
• Gouldner, A.W. (1960). “The Norm of Reciprocity: A Preliminary Statement”, American Sociological Review, 25(2) 161-178.
• Güdü Demirbulat, Ö., Saatçi, G. ve Aymankuy, Y. (2018). “Turizm İşletmelerinde Çalışan Mutluluğu”, VII. Ulusal III. Uluslararası Doğu Akdeniz Turizm Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 20-21 Nisan 2018, İskenderun, 684-694.
• Güler, B. (2020). “Sosyal Mübadele Teorisi Bağlamında Birey-Örgüt Uyumunun İşe Adanmışlık Üzerine Etkisine İlişkin Bir Araştırma”, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 20(40), 186-200.
• Hu, L.T. ve Bentler, P.M. (1999). “Cutoff Criteria For Fit Indexes In Covariance Structure Analysis: Conventional Criteria Versus New Alternatives”, Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
• Işık, Z., Çetinkaya, N. ve Işık, M.F. (2017). “Mutluluğun İş Tatmini Üzerindeki Rolü: Erzurum İli Palandöken Kış Turizm Merkezinde Yer Alan Konaklama İşletmelerindeki Kadın Çalışanlar Üzerine Bir Uygulama”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 457-471.
• Karasar, N. (2012). “Bilimsel Araştırma Yöntemi”, 23. Basım, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Karayaman, S. (2021). “Yönetimde Duygusal Zekâ ve İşyeri Mutluluğu İlişkisi: Okul Yöneticileri Örneği”, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 51-66.
• Kemer, E. (2019). “Otel İşletmeleri İşgörenlerinin Mutluluk Algıları Üzerine Nitel Bir Çalışma”, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(3), 283-293.
• Keser, A. (2018). “İşte Mutluluk Araştırması”, Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 14(1), 43-57.
• Keser, A. (2019). “Çalışma Yaşamında Motivasyon”, Yenilenmiş 2. Baskı, Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
• Kılıç Aksoy, Ş., Gün, T. ve Çiçek, H. (2021). “Turizm Sektöründe Vardiyalı Çalışma Sisteminin Çalışan Mutluluğuna Etkisi”, Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 3(2), 136-149.
• Kılınç, U. ve Akdemir, M. (2019). “Otel İşletmelerinde Otantik Liderlik Algısı ve İşyeri Mutluluğu: Ankara İlinde Bir Uygulama”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(4), 793-811.
• Kristof, A.L. (1996). “Person-Organization Fit an İntegrative Review of Its Conceptualizations, Measurement, and Implications”, Personnel Psychology, 49(1), 1-49.
• Koçel, T. (2018). “İşletme Yöneticiliği”, Genişletilmiş 17. Baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Kozak, N., Kozak, M.A. ve Kozak, M. (2015). “Genel Turizm İlkeler-Kavramlar”, Yenilenmiş 17. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Mallinckrodt, B., Abraham, W.T., Wei, M. ve Russell, D.W. (2006). “Advances in Testing the Statistical Significance of Mediation Effects”, Brief Reports, Journal of Counseling Psychology, 53(3), 372-378.
• Mishra P. ve Datta, B. (2011). “Perpetual Asset Management of Customer-Based Brand Equity-the Pam Evaluator”, Current Research Journal of Social Science, 3(1), 34-43.
• Morley, M.J. (2007). “Person‐Organization Fit”, Journal of Managerial Psychology, 22(2), 109-117.
• Mutlu, B. K. (2022). Memnun, Bağlı ve Mutlu Çalışan-Çalışan Mutluluğu Nedir? https://digitalinstitute.com.tr/blog/memnun-bagli-ve-mutlu-calisan-calisan-mutlulugu-nedir/, (Erişim Tarihi: 3.02.2022).
• Muchinsky, P.M. ve Monahan, C.J. (1987). “What is Person-Environment Congruence? Supplementary Versus Complementary Models of Fit”, Journal of Vocational Behavior, 31(3), 268-277.
• Moreno Freites, Z. ve Ibarra Morales, L.E. (2017). “Practical Application of the Lima Happiness Scale in Workers of Service Companies at Barquisimeto, Venezuela”, Cuadernos de Administración, 33(59), 64-78.
• Naami, A. (2011). “Relationship Between Person-Environment Fit and Job Engagement in Nurses of Ahvaz Hospitals”, International Journal of Psychology, 5(1), 119-134.
• Netemeyer, R.G., Boles, J.S., MacKee, D.O. ve MacMurrian, R. (1997). “An Investigation into the Antecedents of Organizational Citizenship Behaviors in a Personal Selling Context”, Journal of Marketing, 61(3), 85-98.
• Nye, C.D. ve Drasgow, F. (2011). “Assessing Goodness of Fit: Simple Rules of Thumb Simply Do Not Work”, Organizational Research Methods, 14(3), 548-570.
• Nohria, N., Groysberg, B. ve Lee, L.E. (2008). “Employee Motivation a Powerful New Model”, Harvard Business Review, July-August, Harvard Business School Publishing Corporation, 1-8.
• Özkan, O.S. ve Omay, T. (2019). “Psikolojik Sermayenin Bireysel Performans Üzerindeki Etkisinde Birey-Örgüt Uyumunun Aracılık Rolü: Vakıf Üniversitelerindeki Öğretim Üyelerine Yönelik Bir Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(2), 743-757.
• Park, H.I., Monnot, M.J., Jacob, A.C. ve Wagner, S.H. (2011). Moderators of the Relationship Between Person-Job Fit and Subjective Well-Being Among Asian Employees”, International Journal of Stress Management, 18(1), 67-87.
• Pryce-Jones, J. (2010). “Happiness at Work Maximizing Your Psychological Capital for Success”, Wiley-Blackwell, UK.
• Roy, R. ve Konwar, J. (2018). “Workplace Happiness: The Key to Employees Retention”, International Journal of Creative Research Thoughts (IJCRT), 6(2), 980-989.
• Salas-Vallina, A. ve Alegre, J. (2018). “Happiness at Work Developing a Shorter Measure”, Journal of Management & Organization, Published online by Cambridge University Press, Cambridge University Press and
• Australian and New Zealand Academy of Management, 1-21. doi:10.1017/jmo.2018.24
• Salas-Vallina, A., Alegre, J. ve Fernandes, R. (2017). “Happiness at Work and Organisational Citizenship Behaviour: Is Organisational Learning a Missing Link?”, International Journal of Manpower, 38(3), 470-488.
• Settoon, R.P., Bennett, N. ve Liden, R.C. (1996). “Social Exchange in Organizations: Perceived Organizational Support, Leader–Member Exchange, and Employee Reciprocity”, Journal of Applied Psychology, 81(3), 219-227.
• Shahzadi, I., Javed, A., Pirzada, S.S., Nasreen, S. ve Khanam, F. (2014). “Impact of Employee Motivation on Employee Performance”, European Journal of Business and Management, 6(23), 159-166.
• Singh, S. ve Aggarwal, Y. (2018). “Happiness at Work Scale: Construction and Psychometric Validation of a Measure Using Mixed Method Approach”, Journal of Happiness Studies, 19(5), 1439-1463.
• Štreimikienė, D. ve Grundey, D. (2009). “Life Satisfaction and Happiness-The Factors in Work Performance”, Economics & Sociology, 2(1), 9-26.
• Solunoğlu, A., Örgün, E. ve Erol, G. (2021). “Meslek Aşkı, İşin Anlamlılığı ve Mutluluk İlişkisi: Turizm Eğitimi Alan Öğrenciler Üzerine Bir Araştırma”, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(1), 333-345.
• Souso, J.M. ve Porto, J.B. (2015). “Happiness at Work: Organizational Values and Person-Organization Fit Impact”, Paidéia, 25(61), 211-220.
• Süral Özer, P. ve Topaloğlu, T. (2012). “Motivasyonda Kapsam Kuramları”, Liderlik ve Motivasyon Geleneksel ve Güncel Yaklaşımlar, Editör: Serinkan, C., 3. Baskı, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Sürücü, Ö. (2016). “İş Yaşantısında İyimserlik, Yaşam Doyumu ve Mutluluk; Otel İşletmelerinde Çalışan İş Görenlere Yönelik Bir Uygulama”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 2170-2176.
• Şener, B. (2001). “Modern Otel İşletmelerinde Yönetim ve Organizasyon”. Geliştirilmiş 3. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Şentürk, İ. ve Seçilmiş, G. (2021). “Eğitim Örgütlerinde Pozitif Psikolojik Sermaye, Birey-Örgüt Uyumu ve Örgütsel Yabancılaşma Arasındaki İlişki”, Troyacademy, 6(1), 59-79.
• Şimşek, Ş.M. ve Çelik, A. (2019). “Yönetim ve Organizasyon”, Düzenlenmiş 21. Baskı, Eğitim Yayınevi, Konya.
• Tozkoparan, G. (2012). “Motivasyonda Süreç Kuramları”, Liderlik ve Motivasyon Geleneksel ve Güncel Yaklaşımlar, Editör: Serinkan, C., 3. Baskı, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Turan, N. (2018). “Çalışma Mutluluğu: Kavram ve Kapsam”, B.U.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37(1), 169-212.
• Turhan, M. ve Çetinsöz, B.C. (2019). “Duygusal Zekâ ve Motivasyon Arasındaki İlişki: Turizm Programı Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(69), 268-287.
• Turunç, Ö. ve Çelik, M. (2012). “İş Tatmini-Kişi-Örgüt Uyumu ve Amire Güven-Kişi-Örgüt Uyumu İlişkisinde Dağıtım Adaletinin Düzenleyici Rolü”, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14(2), 57-78.
• Ural, A. ve Kılıç, İ. (2018). “Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi”, Göz. Geç. ve Yenilenmiş 5. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Uslu, A., Kutukız, D. ve Çeken, H. (2013). "Otel İşletmelerinde Çalışan Personelin Aldığı Hizmet İçi Eğitimin Verimliliğe Etkisi", Verimlilik Dergisi, 2, 101-116.
• Uysal Irak, D. (2014). “Birey-Çevre Uyumu: çalışanların Örgüt Uyumlarının Yaşama İlişkin Doyum ve İşten Ayrılma Niyetiyle İlişkisi”, Türk Psikoloji Dergisi, 29(74), 34-45.
• Ülgen, H. ve Mirze, S.K. (2018). “İşletmelerde Stratejik Yönetim”, Güncellenmiş 9. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul.
• Varma, C. (2017). “Importance of Employee Motivation & Job Satisfaction for Organizational Performance”, International Journal of Social Science & Interdisciplinary Research, 6(2), 10-20.
• Yahyagil, M.Y. (2005). “Birey ve Organizasyon Uyumu ve Çalışanların İş Tutumlarına Etkisi”, Öneri, 6(24), 137-149.
• Yıldız, A. ve Uzunbacak, H.H. (2021). “Birey-Örgüt Uyumunun İş Tatminine Etkisi: İş Yeri Mutluluğunun Rolü”, Mehmet Akif Ersoy İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(3), 1670-1698.
• Youngs, P., Pogodzinski, B., Grogan, E. ve Perrone, F. (2015). “Person-Organization Fit and Research on Instruction”, Educational Researcher, 44(1), 37-45.
• Yumuk, Y. ve Kurgun, H. (2020). "The Role of Organizational Culture Types on Person-Organization Fit and Organizational Alienation Levels of Hotel Workers", Ruël, H. ve Lombarts, A. (Ed.) Sustainable Hospitality Management (Advanced Series in Management, Vol. 24), Emerald Publishing Limited, Bingley, 83-104.
• Yurcu, G. (2014). “Konaklama İşletmelerinde Çalışanların Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarının İş Doyumu ve Öznel İyi Oluşlarına Etkisi”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Yücel, İ. ve Çetinkaya, B. (2016). “Birey-Örgüt Uyumu ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkide Cinsiyetin Rolü: Kayseri Örneği”, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(3), 17-30.
• Yürür, S. (2019). “Sosyal Mübadele Kuramı”, Örgütsel Davranış Kuramları, Editör: Yürür, S., Beta Yayıncılık, İstanbul.