THE REFLECTION OF PRIVATIZATION ON EFFICIENCY AND PRODUCTIVITY

Yıl 2019, Sayı: 1, 139 - 163, 03.02.2019

Özlem Topçuoğlu , Hüseyin Özer

Öz

The idea that State-Owned Enterprises (SOEs) could not operate existing
resources efficiently has been emerged by the effects of stagflation crisis
occurred in the after 1970. In this context, privatization practices with the
globalization trend have emerged as an economic policy tool in Turkey and in
the world. Privatization refers to transfer of any government function to the
private sector and the main reason of privatization of state-owned enterprises
(SOE) was the fact that they were unsuccessful in terms of productivity and
efficiency. With the changes in business structures and management brought by
privatization process, state-owned enterprises are expected to gain market
discipline and to function in an efficient and productive way.

The main purpose of this study is to analysis whether the privatization
process has a positive impact on the resource efficiency of the firms in
Turkish cement sector. In the study, business efficiency and productivity
values were calculated by Data Envelopment Analysis and Malmquist Total Factor
Productivity Index respectively using the unbalanced panel data related to the
24 cement factories for the period of 1984-2012. Whether there is a
statistically significant difference between the efficiency and productivity
values before and after privatization was investigated by independent t-test.

The results of the analysis show that privatization did not cause
significant change in the efficiency and productivity of the firms in Turkish
cement sector.

Anahtar Kelimeler

Privatization, Data Envelopment Analysis, Malmquist Total Factor Productivity Index.

ÖZELLEŞTİRMENİN ETKİNLİK VE VERİMLİLİĞE YANSIMASI

Öz

1970 sonrasında yaşanan stagflasyon krizinin etkisiyle Kamu İktisadi
Teşebbüsleri’nin (KİT) mevcut kaynakları etkin kullanamadıkları görüşü ortaya
çıkmıştır. Bu bağlamda, özelleştirme uygulamaları Türkiye’de ve dünyada
küreselleşme eğilimiyle beraber iktisadi bir politika aracı olmuştur. Özelleştirme,
herhangi bir hükümet faaliyetinin özel sektör tarafından gerçekleştirilmesini
ifade etmektedir ve temel gerekçesi Kamu İktisadi Teşebbüsleri’nin (KİT)
etkinlik ve verimlilik açısından başarısız olmalarıdır. Özelleştirme uygulamalarıyla
da işletmelerin yapısı ve yönetiminde meydana gelecek değişim ile KİT’lere
piyasa disiplininin kazandırılacağı ve dolayısıyla işletme etkinliği ve
verimliliğinin sağlanacağı beklenilmektedir.

Bu araştırmanın temel amacı, Türkiye’de çimento sektöründe, özelleştirme
uygulamalarının firmaların kaynaklarını daha etkin kullanmaları ve verimlilik
artışı sağlamalarına yönelik olumlu bir etkisinin olup olmadığını
araştırmaktır. Çalışmada 24 çimento fabrikası için 1984-2012 periyoduna ait
dengesiz panel veri kullanılarak işletme etkinliği ve verimliliği değerleri
Veri Zarflama Analizi ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi ile
hesaplanmıştır. Daha sonra özelleştirme öncesi ve sonrasına ait ortalama
etkinlik ve verimlilik değerleri arasındaki farkın anlamlılığı Bağımsız t Testi
ile araştırılmıştır.

Analizden elde edilen sonuçlar, özelleştirme uygulamasının etkinlik ve
verimlilik üzerinde anlamlı bir değişime sebep olmadığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Özelleştirme, Veri Zarflama Analizi, Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi

Kaynakça

• • ADAM, Nabil R. ve DOGRAMACİ, Ali, (2012), Managerial Issues in Productivity Analysis, Springer Science & Business Media.
• • BANKER, Rajiv D., CHARNES, Abraham ve COOPER, William Wager (1984), “Some Models for Estimating Technical and Scale Inefficiencies in Data Envelopment Analysis’’, Management Science, 30 (9), 1078-1092.
• • BAŞARAN, E. ve TURUNÇ, N., (1995), ‘‘Türkiye’de Çimento Sektörü’nün Durumu’’, Çimento Sempozyumu, TMMOB, İnşaat Mühendisleri Odası ve Kimya Mühendisleri Odası, Ankara.
• • BOUSSOFIANE, Aziz ve DYSON, Robert G., (1991), Thanassoulis, Emmanuel, “Applied Data Envelopment Analysis’’, European Journal of Operational Research, 52 (1), 1-15.
• • CAVES, D. W., CHRISTENSEN, L. R. ve DIEWERT, W. E., (1982), “Multilateral Comparisons of Output, Input and Productivity Using Superlative Index Numbers’’, Economic Journal, Vol: 92, 73-86.
• • CHARNES, Abraham, COOPER, William W. ve RHODES, Edwardo, (1978), “Measuring the Efficiency of Decision Making Units’’, European Journal of Operational Research, 2 (6), 429-444.
• • CİNGİ, Selçuk ve TARIM, Armağan, (2000), “Türk Banka Sisteminde Performans Ölçümü DEA-Malmquist TFP Endeksi Uygulaması”, Türkiye Bankalar Birliği Araştırma Tebliğleri Dizisi, Sayı:1.
• • COELLI, T. J., PERELMAN, S., (2000), “Technical Efficiency of European Railways: a Distance Function Approach’’, Applied Economics, 32 (15).
• • COELLI, T. J., RAO, D. S. P., O'DONNELL, C. J. ve BATTESE, G. E., (2005), An Introduction to Efficiency and Productivity Analysis, Springer Science & Business Media.
• • COOPER, W. W., SEIFORD, L. M. ve TONE, K., (2007), Data Envelopment Analysis: A Comprehensive Text with Models, Applications, References and DEA-Solve Software, (Second Edition), Springer.
• • DOLUNAY, Nergis, (1976), Talep Analizi Metotlarıyla Türkiye’de Çimento Tüketimi Üzerine Bir İstatistik Araştırması, Matematik Araştırma Enstitüsü, İstanbul.
• • DUMANOĞLU, Sezai, (2010), ‘‘İMKB’de İşlem Gören Çimento Şirketlerinin Mali Performansının TOPSİS Yöntemi İle Değerlendirilmesi’’, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, Sayı:2, 323-339.
• • EKİZ, Cengiz, (2008), Türkiye’de Tekelleşme ve Rekabet Yönetimi: Çimento Sektörü Örneği, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• • FORSUND, F. R. ve SARAFOĞLU, N., (2000), “On the Origins of Data Envelopment Analysis”, Department of Economics University of Oslo, No: 24.
• • KARACA, Seçil, (2010), 1994-2010 Yılları Arasında Yaşanan Ekonomik Krizlerin Türk İnşaat Sektörüne Etkilerinin İncelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• • KESİCİ, Hülya, (2001), Dünyada ve Türkiye’de Özelleştirme Çimento Sektörü Uygulaması, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• • KILIÇKAPLAN, S., ATAN, M. ve BAŞTÜRK, F. H., (2004), “Avrupa Birliği’nin Genişleme Sürecinde Türkiye Sigortacılık Sektöründe Hayat Dışı Alanda Faaliyet Gösteren Şirketlerin Verimliliklerinin Değerlendirilmesi’’, Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü Finans Sempozyumu, İstanbul.
• • KOO, Won W. ve MAO, Weining, (1996), “Productivity Growth, “Technology Progress and Efficiency Change in Chinese Agricultural Production from 1984 to 1993’’, Agricultural Economics Report, 362.
• • KUTLAR, Aziz ve BABACAN, Adem, (2008), “Türkiye’deki Kamu Üniversitelerinde CCR Etkinliği-Ölçek Etkinliği Analizi: DEA Tekniği Uygulaması’’, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (1), 148-172.
• • MAO, Weining ve KOO, Won W., (1997), “Productivity Growth, Technological Progress and Efficiency Change in Chinese Agriculture After Rural Economic Reforms: A DEA Approach’’, China Economic Review, 8, 157-174.
• • ÖNCÜ, Semra ve AKTAŞ, Rabia, (2007), “Yeniden Yapılandırma Döneminde Türk Bankacılık Sektöründe Verimlilik Değişimi’’, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14 (1).
• • ÖZTÜRK, Ertuğrul (1980), ‘‘Türkiye Çimento Endüstrisinde Verimlilik’’, Verimlilik Dergisi, Özel Sayı.
• • PARADI, Joseph C. ve SCHAFFNIT, Claire, (2004), “Commercial Branch Performance Evaluation and Results Communication in a Canadian Bank – A DEA Application”, European Journal of Operational Research, 156, 719-735.
• • PROKOPENKO, Joseph, (2005), Verimlilik Yönetimi Uygulamalı El Kitabı, (Çev.: O. Baykal, N. Atalay, E. Fidan), MPM Yayınları No: 476, Ankara.
• • RAMANATHAN, Ramakrishnan, (2003), An Introduction to Data Envelopment Analysis: A Tool for Performance Measurement, Sage Publications, New Delhi.
• • RAY, Subhas C., (2004), Data Envelopment Analysis: Theory and Techniques for Economics and Operations Research, Cambridge University Press, New York.
• • SAYGILI, Şeref ve TAYMAZ, Erol, (1996), “Türkiye Çimento Sanayinde Özelleştirme ve Teknik Etkinlik’’, ODTÜ Gelişme Dergisi, 23 (3), 405-426.
• • SEY, Yıldız, (2004), Türkiye Çimento Tarihi, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği, Çimento Müstahsilleri İşverenleri Sendikası.
• • STURM, Jan-Egbert, WILLIAMS, Barry, (2002), “Deregulation, Entry of Foreign Banks and Bank Efficiency in Australia’’, CESifo Working Paper, No: 816.
• • TONE, Kaoru, (2004), "Malmquist Productivity Index" Handbook on Data Envelopment Analysis, Springer US.
• • TUNA, Yusuf, (1993), Tarımda Verimlilik Artışının Ekonomik Sonuçları: Türkiye İle İlgili Bir Değerlendirme, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları No: 487, Ankara.
• • ULUCAN, Aydın ve KARACABEY, Argun A., (2002), “İMKB Hisse Senedi Piyasasının Teknik Etkinliğinin AB Aday ve Üye Ülkelerle Karşılaştırmalı Analizi”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 2 (3), 101-111.
• • YAPI KREDİ BANKASI, (1979), İktisadi Araştırmalar Müdürlüğü, Türkiye’de Çimento Sanayii, Yapı Kredi Bankası Yayınları, İstanbul.
• • http://www.oib.gov.tr/program/uygulamalar/cimento_genel.htm, Erişim Tarihi: 20.11.2015.