KURUMSAL YÖNETİM ENDEKSİNDE BULUNAN VE BULUNMAYAN İŞLETMELERİN FİNANSAL DURUM ANALİZİ: BIST ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Sayı: 1, 27 - 53, 13.01.2020

Seyhan Öztürk , Sevgül Ekinci Tuncer Yılmaz

Öz

Son
yıllarda önem kazanan kavramlardan biri olan kurumsal yönetim, benimsendiği
şirketler için itibar, imaj anlamlarında olumlu izlenim yaratmakta, verimlilik
ve etkinliği arttırmak suretiyle dolaylı olarak ülke ekonomisine katma değer
yaratmaktadır. Ayrıca şirketlerin hayatlarını başarılı bir biçimde
sürdürmeleri, finansal anlamda istikrar sağlamaları, rekabet avantajı elde
etmeleri konularında da kurumsal yönetim ilkelerine etkisi büyük olmaktadır.

Bu
çerçevede çalışmanın temel amacı, Borsa İstanbul (BIST)’da hisseleri işlem
gören işletmeler için bir finansal durum analizi yapmaktır. Bu bağlamda işletmeler
iki grup halinde ele alınmıştır. Birinci grupta BIST Kurumsal Yönetim (XKURY) Endeksinde yer alan işletmeler, ikinci grupta ise Kurumsal
Yönetim Endeksinde yer almayan diğer işletmeler yer almaktadır. Çalışmada yer alan
işletme grupları arasında karşılaştırmalı finansal durum analizi yapılırken
rasyolardan yararlanılmıştır. Likidite, etkinlik, kârlılık ve piyasa olmak
üzere 4 tane finansal ölçüm kategorisi altında işletmelere ait 13 rasyo hesaplanmıştır.    

Araştırma,
işletmelerin 2012-2018 dönemine ait verilerini içermektedir. Veri setinde
kurumsal yönetim endeksine ait 39 işletme, endeks dışında kalan ve diğer adı
altında bahsedilen 159 işletme verisi bulunmaktadır. Analizlerde inceleme
kapsamında yer alan toplam 198 işletmeye ait 19.404 gözlem yer
almaktadır. İstatistiksel analizlerde SPSS ve JASP istatistik programları
kullanılmıştır. Analizlerde rasyolardaki zamansal değişim hem ayrı ayrı işletme
grupları bazında hem de rasyoların işletme grupları üzerindeki etkisi ve yönü bağlamında
incelenmiştir.

Elde
edilen sonuçlara göre, Kurumsal Yönetim Endeksinde yer alan işletmelerde dönemler
itibariyle ortalamalar arasındaki farkın anlamlı bulunmadığı, diğer
işletmelerde ise sadece üç rasyoda fark anlamlı, işletme grupları ve zamanın
etkisine bakıldığında ise sekiz rasyoda etki anlamlı çıkmıştır. Ayrıca Kurumsal
Yönetim Endeksinde yer alan işletmelerin cari oran rasyosu hariç, diğer
rasyolarda ortalama değerlerinin daha yüksek olduğu da tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kurumsal Yönetim, Finansal Oranlar, ANOVA, Lojistik Regresyon

FINANCIAL SITUATION ANALYSIS OF BUSINESSES AVAILABLE AND UNAVAILABLE IN BIST CORPORATE GOVERNANCE INDEX

Öz

In recent years, the concept of corporate governance has become
important for reputation, positive image and efficiency of the enterprises in
terms of creating added value for national economy. In addition, the corporate
governance principles have a great effect on the success of the companies with
respect to their sustainability, financial stability and competitive advantage.

The purpose of the study is to conduct a financial situation analysis
for the companies publicly-traded in Borsa İstanbul (BIST). Within this
context, the enterprises are included in two groups as the businesses available
in Corporate Governance Index and the ones that are not involved. The ratios
are used for comparative financial situation analysis and 13 ratios are
calculated under 4 financial measurement category-liquidity, efficiency,
profitability and market.

The research includes the data of the enterprises for the period of
2012-2018. In the data set, 39 enterprises in corporate governance index makes
the first group and 159 enterprises not included in the index makes the other
group. There are 19.404 observations of 198 enterprises in the scope of the study. SPSS and JASP
statistical programs are used for statistical analysis. The temporal change in
ratios is examined for separate business groups and in terms of the effect and
direction of the ratios on the business groups.

According to the results, there is no significant difference between the
averages in the companies included in the Corporate Governance Index. In other
enterprises, only the difference in the three ratios is significant, while the
effect of the time groups and the effects on time is significant in eight
ratios. In addition, it is determined that the average values ​​of other
companies in the Corporate Governance Index are higher except the current
ratio.

Anahtar Kelimeler

Corporate Governance, Financial Rations, ANOVA, Logistic Regression

Kaynakça

• • ABU-TAPANJEH, A. M., (2009), “Corporate Governance From the Islamic Perspective: A Comparative Analysis with OECD Principles”, Critical Perspectives on Accounting, 20: 556-567.
• • AGUILERA, R. V., CAZURRA, A. C., (2009), “Codes of Good Governance”, Corporate Governance an International Review, 17(3):376-387.
• • ARI, M. & BAYRAM, G., (2017), “Kurumsal Yönetim Açısından Sosyal Sorumluluk ve Çevre Muhasebesinin İncelenmesi”, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (2):533-545.
• • AYDIN, A. D., (2017), “İyi Yönetilen Şirketlerin Sırrı Olarak Kurumsal Yönetim ve Firma Performansı Üzerindeki Etkisi”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (4): 1541-1553.
• • AYRIÇAY, Y. & ESER, A., (2017), “Kurumsal Yönetim ve Sermaye Yapısı Arasındaki İlişki: BIST’te Bir Çalışma”, International Journal of Academic Value Studies, 12 (3):220-232.
• • BASU, S., HWANG, L. S., MITSUDOME, T. & WEINTROP, J., (2007), “Corporate Governance, Top Executive Compensation and Firm Performance in Japan”, Pacific-Basin Finance Journal, 15: 56–79.
• • BAŞKAN, T. D. & VARDAR, G. Ç., (2018), “Sigorta Sektöründe Kurumsal Yönetim Uygulanmasının Firma Performansına Etkisi”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 582-607.
• • BAYRAKTAROĞLU, H. & ÇELİK, İ., (2015), “Kurumsal Yönetim Uygulamalarının Getiri Oynaklığı Üzerine Etkisi: Borsa İstanbul’da Bir Araştırma”, Journal of Economics and Administrative Sciences, 1 (17): 97-108.
• • BHAGAT, S. & BOLTON, B., (2008), “Corporate Governance and Firm Performance”, Journal of Corporate Finance, 14: 257–273.
• • BLACK, B., (2001), “The Corporate Governance Behavior and Market Value of Russian Firms”, Emerging Markets Review, 2: 89-108.
• • BUSHMAN, R. M., PIOTROSKI, J. D. & SMITH, A. J., (2004), “What Determines Corporate Transparency?”, Journal of Accounting Research, 42: 207-252.
• • CENGİZ, S., (2013), “İşletmelerde Kurumsal Yönetim Kapsamında İç Denetimin Yeri ve Önemi: Borsa İstanbul’da Bir Araştırma”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 9 (2): 403-448.
• • CHUNG, K. H., WRIGHT, P. & KEDIA, B., (2003), “Corporate Governance and Market Valuation of Capital and R&D Investments”, Review of Financial Economics, 12 (2): 161-172.
• • DIAN, Y., (2014), “Corporate Governance and Firm Performance: A Sociological Analysis Based on Chinese Experience”, Social Sciences in China, 35 (1): 44-67.
• • ERDOĞAN, M. & ÖZTÜRK, M. S., (2016), “Kurumsal Yönetim Endeksinde Yer Alan İşletmelerin Performansına Etki Eden Finansal Oranların İncelenmesi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18: 707-725.
• • http://www.borsaistanbul.com/endeksler/BIST-pay-endeksleri/kurumsal-yonetim-endeksi, 26.12.2018.
• • IGBAL, S., NAWAZ, A. & EHSAN, S., (2018), “Financial Performance and Corporate Governance in Microfinance: Evidence From Asia”, Journal of Asian Economics, 1-13.
• • KARAMUSTAFA, O., VARICI, İ. & ER, B., (2009), “Kurumsal Yönetim ve Firma Performansı: İMKB Kurumsal Yönetim Endeksi Kapsamındaki Firmalar Üzerinde Bir Uygulama”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (1) : 100 – 119.
• • KARĞIN, M., AKTAŞ, R. & ARICI, N. D., (2015), “Kurumsal Yönetimin Finansal Raporlama Kalitesindeki Rolü: Borsa İstanbul Üzerine Karşılaştırmalı Bir Uygulama”, Yönetim ve Ekonomi, 22 (2): 501-519.
• • KILCI, H., (2017), “Kurumsal Yönetimde Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık İlkesinin Yeri ve Önemi”, Journal of Emerging Economies and Policy, 2 (1):48-54.
• • KLAPPER, L. F. & LOVE, I., (2004), “Corporate Governance, Investor Protection and Performance in Emerging Markets”, Journal of Corporate Finance, 10: 703-728.
• • LIN, C., MA, Y. & SU, D., (2009), “Corporate Governance and Firm Efficiency: Evidence from China’s Publicly Listed Firms”, Managerial and Decision Economics, 30 (3): 193–209.
• • LUO, Y., (2005), “Corporate Governance and Accountability in Multinational Enterprises: Concepts and Agenda”, Journal of International Management, 11: 1-18.
• • MEMİŞ, M. Ü. & ÇETENAK, E. H., (2012), “Kurumsal Yönetimin Kazanç Yönetimi Uygulamaları Üzerine Etkisi: İMKB’de İşlem Gören Şirketler Üzerine Uygulama”, Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (3): 205-224.
• • OMAN, C. P., (2001), “Corporate Governance and National Development”, OECD Development Centre, Working Paper No. 180: 3-47.
• • ORAL, T., POLAT, E. & ŞİT, A., (2017), “Borsa İstanbul Kurumsal Yönetim Endeksinde Yer Alan Şirketlerin Sermaye Yapıları İle Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 8 (1): 126-141.
• • ÖZER, M. A. & İRDEM, İ., (2018), “Türkiye’de Kamu Kuruluşlarının Performansı Denetleme ve Değerlendirme Zorunluluğu”, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 10 (1): 35-55.
• • ÖZTÜRK, M. B., & DEMİRGÜNEŞ, K., (2008), “Kurumsal Yönetim Bakış Açısıyla Entelektüel Sermaye”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19: 395-411.
• • SAKARYA, Ş., YAZGAN, K. F. & YILDIRIM, H. H., (2017), “Kurumsal Yönetim Derecelendirilmesinin Hisse Senedi Performansına Etkisi: BIST Kurumsal Yönetim Endeksi Üzerine Bir İnceleme”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, 40 (18): 55-76.
• • ŞEKEROĞLU, G. & ACAR, M., (2017), “Kurumsal Yönetimin Teknik Etkinlik Üzerindeki Etkisi: BIST Kurumsal Yönetim Endeksinde Yer Alan Firmalarda Bir Uygulama”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (60): 1-15.
• • TACHIWOU, A. M., (2016), “Corporate Governance and Firm’s Financial Performance of Listed Company in the West African Monetary Union (Wamu) Regional Financial Exchange”, International Journal of Economics and Finance, 8 (8): 212-221.
• • TÜKENMEZ, M., GENÇYÜREK, A. G. & KARAKELLEOĞLU, M. İ., (2017), “Kurumsal Yönetim Derecelendirme Notlarının Şirketlerin Finansal Performansları Üzerindeki Etkisi”, Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 8 (1): 1-18.
• • YENİCE, S. & DÖLEN, T., (2013), “İMKB’de İşlem Gören Firmaların Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyumunun Firma Değeri Üzerindeki Etkisi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9 (19): 199-214.
• • YILDIRIM, M., ALTAN, M. & GEMİCİ, R., (2018), “Kurumsal Yönetim İle Finansal Performans Arasındaki İlişkinin Entropi Ağırlıklandırmalı TOPSIS Yöntemi İle Değerlendirilmesi: BIST’te İşlem Gören Gıda ve İçecek Şirketlerinde Bir Araştırma”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 11 (2): 130-152.
• • ZELENYUK, V. & ZHEKA, V., (2006), “Corporate Governance and Firm’s Efficiency: The Case of a Transitional Country, Ukraine”, Journal of Productivity Analysis, 25: 143-157.