SEÇİLMİŞ OECD ÜLKELERİNDE AR-GE HARCAMALARININ MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2020, Sayı: 3, 59 - 90, 26.06.2020

Ali Çelik

Öz

Bilgi kapasitesinin arttırılması yoluyla yeni ürünler, yeni üretim teknikleri, yeni bilgiler ve yeni teknolojilerin kaynağı olarak tanımlanan Ar-Ge (Araştırma-Geliştirme) faaliyetleri günümüz iktisat yazınında ağırlıklı olarak büyüme modelleri içinde değerlendirilmiştir. Çalışmanın amacı, Ar-Ge harcamalarındaki değişimin ekonomik büyüme değişkeninin yanında diğer makroekonomik göstergelere ne düzeyde etkide bulunduğunu analiz etmektir. Böylece, bu çalışmada Ar-Ge harcamalarının yüksek teknolojili ürün ihracatı, toplam ihracat, cari denge ve ekonomik büyüme üzerindeki etkileri, seçilmiş 10 OECD ülkesi için 2000-2016 dönemi verileri kullanılarak yatay kesit bağımlılığı altında Panel Nedensellik ve Panel VAR testleri yardımıyla analiz edilmiştir. Bu bağlamda, söz konusu değişkenler arasında nedensellik ilişkisi tespit edilmiş; elde edilen bulgular, etki-tepki fonksiyonları ve varyans ayrıştırması sınanmalarıyla desteklenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Ar-Ge Harcamaları, Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı, Cari Denge, Ekonomik Büyüme.

EFFECTS OF R&D EXPENDITURES ON MACROECONOMICS INDICATORS IN SELECTED OECD COUNTRIES

Öz

R&D (Research and Development) discussions, which are defined as the source of new products, new production techniques, new information and new technologies by increasing the information capacity, have been evaluated in growth models in the contemporary literature. The aim of this study is to analyze the effect of the change in R&D expenditures on other macroeconomic indicators besides economic growth. Thus, in this study, the effects of R&D expenditures on high technology product exports, total export, current balance and economic growth were analyzed with the help of panel causality and panel VAR Tests under the cross-sectional dependence by using the data of 2000-2016 period for the selected 10 OECD countries. In this context, the causality relationship between these variables was determined; The findings were supported by impact-response functions and variance decomposition tests.

Anahtar Kelimeler

R&D Expenditures, High Technology Exports, Current Account Balance and Economic Growth.

Kaynakça

• • AGHION, P. & HOWITT, P., (1992), A Model of Growth Through Creative Destruction, Econometrica, 60 (2), 323-351.
• • AĞIR, H. VE UTLU, S., (2011), Ar-Ge Harcamaları İle Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkileri: OECD Ülkeleri Örneği, Uluslararası 9. Bilgi Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildirileri, Saraybosna-Bosna Hersek.
• • ATEŞ, S., (1998), Yeni İçsel Büyüme Teorileri ve Türkiye Ekonomisinin Büyüme Dinamiklerinin Analizi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• • ARROW, K. J., (1962), The Economic Implications of Learning by Doing, The Review of Economic Studies, 29 (3), 155-173.
• • BARRO, R. J., (1990), Goverment Spending in a Simple Model of Endogenous Growth, The Journal of Political Economy, 98 (5), 103-125.
• • BOZKURT, H., (2007), Zaman Serileri Analizleri, Bursa, Ekin Yayınları.
• • BREUSCH, T. S. & PAGAN, A. R., (1980), The Lagrange Multiplier Test and Its Applications to Model Specification Tests in Econometrics, Review of Economic Studies, 47 (1): 239-53.
• • CHENG, L. & DINOPOULOS, E., (1992), Schumpeterian Growth and International Business Cycles, The American Economic Review, Papers and Proceedings of the Hundred and Fourth Annual Meeting of the American Economic Association 82: 409-410.
• • ÇETİN, M., IŞIK H., (2014), Türkiye ve Avrupa Birliği Ekonomilerinde Yenilikler ve Ar- Ge’nin Teşviki: Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme, Maliye Dergisi, ss. 75-94.
• • DUMITRESCU, E. & HURLIN, C., (2012), Testing for Granger Non-Causality in Heterogeneous Panels. Economic Modelling 29: 1450–1460.
• • EATON, J. & KORTUM, S., (2006), “Innovation, Diffusion, and Trade”, NBER Working Paper Series 12385:1-31.
• • HADRI, K., (2000), Testing for Stationarity in Heterogenous Panels, Econometrics Journal, 3, 148-161.
• • GROSSMAN, G. M. & ELHANAN, H., (1989), Product Development and International Trade. The Journal of Political Economy, 97(6), 1261 – 1283.
• • GROSSMAN, G. M. & ELHANAN, H., (1990), Comparative Advantage and Long-Run Growth, The American Economic Review, 80 (4), 796-815.
• • GÖÇER, İ., (2013), Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı, Dış Ticaret Dengesi ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri, Maliye Dergisi,165 (2), 215-240.
• • KORKMAZ, S., (2010), Türkiye'de Ar-Ge Yatırımları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli İle Analizi, Journal of Yaşar University, 2010 20 (5) 3320‐3330.
• • LANDESMANN, M. & PFAFFERMAYR, M., (1997), “Technological Competition and Trade Performance”, Applied Economics, 29 (2), 179-196.
• • LUCAS, R. E., (1988), On the Mechanics of Economic Development, Journal of Monetary Economics, 22, 3-42.
• • PESARAN, M. H., (2004), General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels, Cambridge Working Papers in Economics, 435.
• • PESARAN, M. H., (2006), Estimation and Inference in Large Heterogeneous Panels with a Multifactor Error Structure, Econometrica, 74 (4): 967-1012.
• • PESARAN, M. H., ULLAH, A. & YAMAGATA, T., (2008), A Bias-Adjusted LM Test of Error Cross-Section Independence, Econometrics Journal, 11 (1): 105-127.
• • PETEK A. VE ÇELİK A., (2017), Türkiye’de Enflasyon, Döviz Kuru, İhracat ve İthalat Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi (1990-2015), Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, Cilt: 54, Sayı: 626, 69-87.
• • POLAT, A. M., (2018), Ar-Ge ve İnovasyonun Ülkelerin İhracat Performansına Etkileri: Gelişmekte Olan Asya Ülkeleri İçin Yeni Nesil Bir Panel Veri Analizi, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17 (3), 997- 1015.
• • ROMER, P. M., (1986), Increasing Returns and Long-Run Growth, The Journal of Political Economy, 95 (5), 1002-1037.
• • ROMER, P. M., (1990), Endogenous Technological Change, The Journal of Political Economy, 98 (5).
• • SCHUMPETER, J. A., (2014), [1942], Kapitalizm, Sosyalizm ve Demokrasi, Hasan İlhan (çev.), Ankara: Alter Yayıncılık.
• • SUNGUR, O., AYDIN İ. H. VE EREN, V. M., (2016), Türkiye'de Ar-Ge, İnovasyon, İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Asimetrik Nedensellik Analizi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 21, Sayı: 1, s.173-192.
• • SIMS, C. A., (1980), Macroeconomics and Reality, Econometrica, 48 (1), 1-48.
• • SYLWESTER, K., (2001), R&D and Economic Growth, Knowledge, Technology- Policy, 13 (4), 71-84.
• • TABAN, S. VE ŞENGÜR, M., (2014), Türkiye’de Ar-Ge ve Ekonomik Büyüme, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 14, Yıl: 14, Sayı: 1, 14: 355-376.
• • TARI, R. VE ALABAŞ, M., (2017), The Relationship Between R&D Expenditures and Economic Growth: The Case of Turkey (1990-2014), AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 17, Yıl: 17, Sayı: 2, 17:1-17.
• • TOSUNOĞLU, Ş., (2014), İnovasyon Desteklerinde Kamu Politikalarının Rolü: Türkiye’de Kamu Ar-Ge Politikaları, International Conference in Economics, ss.1-26.
• • YILDIRIM, H. H., AKKILIÇ, E. M. VE DİKİCİ, S. M., (2018), ”Ar-Ge Harcamalarının Ekonomik Büyüme ve Dış Ticaret Dengesi Üzerindeki Etkisi: G-20 Ülkeleri Üzerine Bir Uygulama, International Review of Economics and Management, Volume 6, Number 2, 43-58.
• • YILDIRIM, S., (2009), Aghion-Howitt Büyüme Modeli Çerçevesinde Ekonomik Özgürlük ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Panel Veri Analizi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 25.